Một năm sau phiên tòa, tôi gặp lại ông ở quê. Vợ chồng ông vẫn ngày ngày hy vọng đón con trai trở về, dù biết, với bản án 20 năm tù, ngày ấy còn xa lắc. Trong ngôi nhà khang trang ở một huyện miền núi, toàn bộ sách vở, tài liệu ôn thi đại học, giấy khen, bằng khen của đứa con trai lầm lỡ, ông vẫn để nguyên vẹn trong căn phòng riêng. "Để khi nào ra tù, cháu sẽ ôn thi đại học, học lại cô ạ" - ông nói với tôi, đã không còn khóc nữa. Ông cũng không còn vật vã với câu hỏi đau đớn năm xưa, bởi giờ đây ông đã tìm ra câu trả lời.

"Tôi đã cưng con như cưng trứng", ông vừa kể vừa di di ngón tay trên mặt bàn uống nước, thành những vòng tròn vô định. Câu chuyện dài và rất chi tiết của người bố có thể được tóm gọn lại rằng, ông bà đã trở thành "osin" cho con, theo đúng cách hiểu quen thuộc của từ này, tới tận khi cậu ra Hà Nội học.

Ra tới thành phố, tiền bố mẹ cung cấp và cuộc sống tự do mới khiến con trai ông vướng vào ma túy và không đủ kỹ năng, sự tỉnh táo để thoát ra. Khi tiền nhà đã hết, con trai ông đi cướp và chuyện gì phải đến đã đến.

Trong sự day dứt, người bố hiểu rằng, hóa ra sự nuông chiều, bao bọc quá kỹ lưỡng của ông với "báu vật đời mình" đã gián tiếp làm vuột mất tất cả cơ hội được học, tiếp thu, trải nghiệm những kiến thức, kỹ năng sống tối cần thiết cho con. Con trai ông làm toán giỏi, trúng tuyển đại học với số điểm cao nhưng lơ ngơ khi bước vào đời và vấp ngã. Không phải là cú ngã bình thường của đứa trẻ tập đi lúc lên ba. Cú ngã của chàng trai 20 tuổi khiến tương lai cậu dường như khép lại sau song sắt nhà tù.

Những ngày đầu mới đi dạy đại học, tôi cũng từng khó chịu mỗi khi gặp các sự cố liên quan đến máy chiếu, bóng đèn hoặc thiết bị điện tử trong lớp học. Tôi hiếm khi nhận được sự trợ giúp kịp thời và hiệu quả. Sau nhiều lần như thế, tôi mới hiểu, vì các em không biết cách xử lý. Các em được nuôi dưỡng khác thế hệ chúng tôi, ngoài việc học hầu như không phải làm gì cả. Nhiều người cha bây giờ không cần dạy con cách sửa điện, vì chính họ hoặc người giúp việc sẵn sàng làm thay.

Tôi cũng từng biết những du học sinh Việt ở nước ngoài không thể tự nấu ăn, không biết cách tìm đường đi khi cần di chuyển bằng phương tiện công cộng ở nước sở tại... Một số chật vật thời gian dài mới có thể thích ứng, số khác thậm chí phải bỏ dở việc học để về nước vì không vượt qua được thử thách của cuộc sống tự lập. Đây là điểm yếu của những đứa trẻ lớn lên trong môi trường được bao bọc nay phải thích ứng với một xã hội đề cao các kỹ năng cá nhân để có thể tự mình làm lấy - DIY (Do It Yourself).

Bạn tôi, khi học ở Nhật, từng ngỡ ngàng chứng kiến cảnh sáng sáng tại thị trấn nơi cô ở, rất nhiều bà mẹ Nhật dạy con thực hành kỹ năng sang đường. Họ chỉ dẫn, cho trẻ thực hành và vỗ tay cổ vũ, khích lệ chúng. Cô kể, tận lúc ấy, cô mới thấm thía lời của mẹ chồng. Khi cô thúc giục đứa con gái nhỏ học ngoại ngữ và dọa dẫm "nếu không nói được, ra nước ngoài con sẽ lạc đấy" thì bà phản ứng. Bà nói, những đứa trẻ cần được dạy cách nhìn thấy rắn thì tránh, thấy cháy nhà phải chạy, không được băng qua đường khi đèn xanh chưa bật... trước tiên.

Mâu thuẫn giữa cô và mẹ chồng cũng thường xảy ra quanh chuyện bà phản đối cách con dâu hầu như giao phó hoàn toàn cháu bà cho giúp việc.

Tôi nhìn thấy câu chuyện của bạn tôi trong rất nhiều gia đình đô thị hiện nay. Cuộc sống bận bịu hơn, nhưng thu nhập cũng dư dả hơn khiến nhu cầu thuê giúp việc trở nên phổ biến. Nhiều gia đình giao phó tất cả, từ bữa cơm cho đến việc chăm sóc con cái, quán xuyến nhà cửa cho... người ngoài.

Tôi không phản đối nhu cầu được hỗ trợ của những gia đình có con nhỏ hay người già cần thêm sự giúp đỡ. Nhưng nếu lệ thuộc vào người giúp việc, phụ huynh có thể tạo ra những đứa trẻ thị thành lớn lên mà thiếu hẳn kỹ năng phục vụ bản thân, làm các công việc thông thường, cơ bản; thậm chí có cách sống ích kỷ, lười nhác.

Dung dưỡng cho thói quen ỷ lại của con cái, bằng cách tự mình làm "osin" hoặc giao phó cho giúp việc, cũng là đánh mất của con cơ hội được thực hành tự lập để chống chọi với biến cố trong cuộc sống đầy đổi thay phía trước.

Đặng Huyền

 - Các đồ chơi tình dục, điêu khắc cổ và những dụng cụ y tế có tính nghệthuật...nằm trong số những hiện vật được trưng bày tại cuộc triển lãm mới khaimạc tại Anh Quốc vào cuối năm nay.

"Viện nghiên cứu tình dục" (The Institute Of Sexology) được nói sẽ là triểnlãm đầu tiên ở Anh Quốc tập hợp những nhà tiên phong nghiên cứu về tình dục. Cácnhà giám tuyển của triển lãm viết trong lời giới thiệu rằng: triển lãm sẽ là"một khảo sát trực diện vào những hành vi riêng tư từng được thảo luận công khainhất". Đồng thời kêu gọi người xem "hãy để đầu óc được tự do và đến tìm hiểuchuyện tình dục của con người".

Hình ảnh các nhà nghiên cứu đang khảo sát một phụ nữ mắc chứng loạn thần hồi đầu thế kỷ 20.

Hơn 200 hiện vật được trưng bày tại triển lãm này bao gồm các tác phẩm hộihọa, các tài liệu lưu trữ quý hiếm, dụng cụ tình dục, phim ảnh. Người xem khôngchỉ được thấy các tác phẩm nghệ thuật được xem là "khiêu dâm" ở thời cổ xưa, cácdụng cụ tình dục kỳ lạ hay những hình ảnh tình dục "bất hợp pháp" vào thế kỷ 18ở châu Âu. Thậm chí, các tác phẩm hội họa, phim ảnh và nhiếp ảnh đề cập đến sựgiao hợp cũng sẽ được trưng bày.

Qua các hiện vật này, các nhà giám tuyển muốn giới thiệu đến người xem mộtdiễn trình về lịch sử nghiên cứu tình dục. Và rằng, các thực hành nghiên cứu vềtình dục "đã định hình quan điểm ngày càng cởi mở của chúng ta, đối với hành vivà đặc tính của hoạt động tình dục ra sao". Có thể thấy ngay trong những câu hỏiphức tạp, dẫn tới cuộc khảo sát toàn quốc về lối sống và thái độ đối với tìnhdục trên toàn nước Mỹ, vào giữa thế kỷ trước, do nhà nghiên cứu tình dục AlfredKinsey và các cộng sự thực hiện.

Thực tế, những câu chuyện nghiên cứu về tình dục đôi khi đầy mâu thuẫn vàphức tạp, thái độ đối với tình dục thường đánh đu qua lại giữa việc coi nó nhưhành vi cấm kỵ hoặc chỉ là một hoạt động bình thường còn nhiều tranh cãi. Tuynhiên, cách mà hành vi tình dục được thu thập, phân tích và cho ra các kết quảlại có thể làm thay đổi thái độ của chúng ta về hoạt động này. Trong suốt từcuối thế kỷ 19 cho đến nay, một loạt các nghiên cứu đã được thực hiện bởi MagnusHirschfeld, Sigmund Freud, Marie Stopes, Alfred Kinsey cho tới Margaret Mead,William Masters và Virginia Johnson....

Được biết, đơn vị tổ chức cuộc trưng bày hiếm có này là nhà triển lãmWellcome Collection, trực thuộc Wellcome Trust - một tổ chức từ thiện toàn cầucó mục tiêu cải thiện môi trường sống của con người và động vật. Họ từng tổ chứccác triển lãm chủ đề về bộ não, cái chết, cơ thể, thuốc men...Mỗi năm, phòngtriển lãm ở London này thu hút hàng trăm ngàn khách tham quan, kể từ khi mở cửanăm 2007.

Dưới đây là một số hình ảnh sẽ được giới thiệu tại triển lãm:

Bình gốm của người Hy Lạp cổ đại mô tả cảnh ân ái.

Một điêu khắc gốm của người Peru.

Những hình ảnh được xem là phạm pháp thời nữ hoàng Victoria.

Vợ chồng ông Sơn bà Hà bên bức Bạch Đằng giang.

Buổi chiều ngày cuối cùng của năm 2015 chúng tôi có mặt trước Gallery Tự Do. Cánh cổng đóng im ỉm như nhà vắng chủ. Người mở cửa cho chúng tôi là bà Trần Thị Thu Hà - chủ nhân của Gallery.

Chỉ cho chúng tôi thấy căn phòng trống, bà bảo: “Tôi đang dọn dẹp. Có khi cả vài tuần nữa mới xong vì nhiều tranh quá. Lại ít có người làm nên cả 2 vợ chồng cứ loay hoay, hồi bày ra thì nghĩ đâu có nhiều tranh đến thế, giờ gom lại thấy cái gì cũng tiếc, cũng muốn giữ”.

Bà Hà người gốc Huế. Thời thiếu nữ bà không hề có khái niệm gì về hội họa. Lấy chồng rồi vào Sài Gòn mở tiệm bán hàng, bà Hà tưởng như cuộc đời sẽ trôi đi bình dị như bao người phụ nữ khác. Nhưng một cái duyên đã khiến cả 2 vợ chồng bà bỏ hết tất cả để đến với hội họa, đó là vào đầu năm 1989, khi đất nước bắt đầu mở cửa đón làn sóng đầu tư từ nước ngoài.

Bà Hà nhớ lại: “Khi đó nhà tôi nằm mặt tiền đường Đồng Khởi, nơi có nhiều du khách đi ngang nên tôi tính sửa lại nhà để mở cửa hàng bán đồ mỹ nghệ. Nhưng vừa sửa chữa xong, chưa kịp khai trương thì hoạ sỹ Rừng (Nguyễn Tuấn Khanh) - một người bạn của gia đình tôi ngỏ ý muốn mượn một thời gian ngắn để trưng bày tranh của anh.

Thấy để nhà trống thì cho mượn vài bữa đâu có sao, nhưng thật không ngờ khi trưng bày, phòng tranh đã thu hút rất nhiều du khách đến xem và mua tranh. Sau đó vài họa sỹ khác cũng đánh tiếng muốn thuê nhà tôi để triển lãm tranh. Thấy cũng hợp lý nên chúng tôi bắt đầu với nghề triển lãm tranh từ đó”.

Thời điểm đó cả Việt Nam chưa có phòng tranh tư nhân nào nên các hoạ sỹ khắp trong nước đều tìm đến với Gallery Tự Do. Những nhà sưu tập ở nước ngoài muốn tìm hiểu hội hoạ Việt Nam cũng tìm đến đây. Gallery Tự Do đã trở thành điểm đến của đông đảo khách hàng, thậm chí nó còn có tên trong danh sách giới thiệu của các tour du lịch.

Từ tay ngang bước vào nghề trưng bày tranh, vợ chồng bà Hà đã phải vất vả rất nhiều. Không có kiến thức về hội hoạ, bà Hà đã phải tìm những hoạ sỹ đi trước để chỉ dẫn cũng như mày mò tìm những cuốn sách chuyên về hội hoạ để nghiên cứu, thẩm định tranh.

Còn ông Sơn chồng bà thì đi học nhiếp ảnh hội hoạ, học cách treo tranh, trưng bày tranh. Vừa làm vừa học hỏi, dần dần cả hai vợ chồng đã trở thành những người thạo nghề lúc nào không hay. Thú vị hơn, bà Hà đã trở thành hoạ sỹ, tranh của bà cũng được nhiều nhà sưu tập đánh giá cao, tìm đến để mua.

Thế nhưng quan trọng nhất là cả hai vợ chồng đã trở thành những người thẩm định tranh có tiếng tăm, Gallery Tự Do trở thành điểm đến có uy tín được giới hội hoạ trong và ngoài nước “mặc định” thừa nhận: Đã được triển lãm tại Tự Do coi như là đã thành công.

Là phòng tranh tư nhân đầu tiên tại Việt Nam, gallery Tự Do đã thu hút hầu hết tất cả hoạ sỹ trong cả nước. Đặc biệt nhiều bức tranh của các nghệ sỹ nổi tiếng như Lưu Công Nhân, Bùi Xuân Phái, Nguyễn Gia Trí… cũng được trưng bày tại Tự Do. Trong đó bức Trận Bạch Đằng của Nguyễn Gia Trí đã được trả giá tới 500 ngàn USD, còn có nhiều bức tranh khác được trả từ vài chục ngàn tới 100 ngàn USD.  

Những năm đầu 1990, có những lúc ở Tự Do vài ngày có 1 cuộc triển lãm. Gallery này còn tìm một hướng đi riêng: Đó là tìm đến với những họa sỹ chưa nổi để tìm kiếm nguồn tranh. Đa số đó đều là những họa sỹ nghèo, thậm chí có nhiều người không có đủ tiền để mua giấy bút, không có đủ điều kiện để tổ chức một cuộc triển lãm. Hai vợ chồng bà Hà trở thành những mạnh thường quân cho họ.

Bà Hà cho biết: “Gallery Tự Do luôn mở cửa với mọi hoạ sỹ, ai cảm thấy tranh mình có ấn tượng đều có thể đem tới chúng tôi…”. Ông Sơn kể: “Có nhiều hoạ sỹ nghèo thậm chí không có cả tiền để in catalogue giới thiệu hay là đơn giản chỉ chụp ảnh tranh họ cũng không đủ điều kiện. Tôi phải đích thân tới tận nơi vẽ tranh của họ để chụp giúp”.

Để tiết kiệm chi phí, nhiều cuộc triển lãm của các hoạ sỹ mới, vợ chồng bà Hà đều đứng ra làm mọi việc như thiết kế phòng tranh, in catalogue, giấy mời. Rồi sau đó hai vợ chồng lại phải đích thân thường trực ở phòng tranh để tiếp xúc với khách xem.

Bà Hà bảo: “Quản lý phòng tranh khó lắm chú à. Phải là người am hiểu hội hoạ, phải biết ngoại ngữ lại phải có duyên bán hàng. Kiếm người đa năng như thế rất khó nên toàn hai vợ chồng phải thay nhau trực ở phòng tranh. Rồi lại phải quản lý web nữa nên chúng tôi gần như không có thời gian nghỉ ngơi”.

Cựu thư ký truyền thông của Vua Charles, Julian Payne, tiết lộ nhà vua đã tập bài tập này "trong nhiều năm" và "rất khỏe mạnh so với tuổi". Kế hoạch tập luyện này do tiến sĩ Bill Orban, người tiên phong về thể dục của Canada, tạo ra vào cuối những năm 1950 cho các phi công không đủ điều kiện bay. 5BX được chứng nhận quốc tế và được xuất bản thành sách, bán 23 triệu bản tại Canada, dịch sang 13 thứ tiếng.