Một bát cơm, một tô súp, vài miếng thịt và thêm một ít rau.

Tuy bữa trưa rất đơn giản, chế biến không có gì phức tạp nhưng mọi người đều cảm thấy ngon miệng vì thức ăn rất tự nhiên và cơm thì đặc biệt ngon. Khi chúng tôi vừa đến căng-tin thấy một vài em nhỏ mặc áo khoác trắng, đeo khẩu trang và đội mũ trắng; đang khiêng thùng sữa bò. Tôi vô cùng ngạc nhiên vội hỏi phiên dịch:

“Bọn trẻ đang làm gì thế?”.

Phiên dịch nói:

“Mấy em là những học sinh làm bếp, mỗi ngày đều có một lớp đến phụ giúp, bất kể là học sinh nhỏ tuổi hay lớn tuổi đều phải tham gia, chủ yếu là phụ giúp nhà bếp làm cơm, chuẩn bị dụng cụ và những công việc vặt khác”.

Đến phòng học …

Những bạn nhỏ Nhật Bản đã hoàn thành xong công việc nhưng không ăn cơm trước mà đợi cho đến khi những học sinh của chúng tôi đều ngồi xuống rồi mấy em mới cầm đũa.

Đây là những món quà mà học sinh Nhật Bản gửi tặng chúng tôi, là những bức tranh mà các em đã vẽ và làm thành cái mũ nhỏ đặt ở trên bàn. Đây là những món quà mà học sinh Nhật Bản gửi tặng chúng tôi, là những bức tranh mà các em đã vẽ và làm thành cái mũ nhỏ đặt ở trên bàn. Chúng tôi đến trước một bé gái rất đáng yêu, rất lễ phép cô bé giúp tôi tháo dây thừng trên lọ sữa bò ra. Ngay sau đó, cô bé phân dây thừng và túi bóng bọc trên miệng bình thành hai phần, cho vào hai bình khác nhau. Lúc các bạn học sinh trong đoàn của chúng tôi mở nắp bình thì ngay lập tức có bạn nhỏ Nhật Bản đến giúp đỡ mở dây cột và giấy bóng phủ ở trên ra. Rác được phân loại ra, tại sao những đồ nhỏ bé này lại cần phân ra? Ban đầu, bao bì ni lông cho vào thùng rác bên trái, nắp giấy ở bên phải cho vào bên phải. Đây chính là cách dạy phân loại rác, và học sinh phải áp dụng cách phân loại rác này ngay từ tiểu học. Trong khi ăn cơm, tôi thấy các em học sinh Nhật Bản rất cố gắng tập trung, một miếng cơm thừa cũng không thấy.  Các bạn học sinh trong đoàn của chúng tôi hỏi: “Các bạn cảm thấy vui không?”Tất cả đều đồng thanh trả lời: “Vui”.Nhưng … Khi các bạn nhỏ Nhật Bản hỏi lại chúng tôi câu hỏi đó, tất cả chúng tôi đều trầm lặng, có một tiếng trả lời rất nhỏ: “Không vui”. Lúc này, phiên dịch của chúng tôi nói một câu tiếng Nhật gì đó, rất nhiều em hào hứng giơ tay lên. Sau đó, các em học sinh Nhật Bản chạy về phía trước xếp thành một vòng tròn chơi đoán số và oẳn tù tì. Từng bạn từng bạn bị loại ra, cuối cùng chỉ còn lại vài bạn thắng, những bạn này vô cùng mừng rỡ hớn hở chạy đến chỗ cái thùng lấy một bình sữa uống. Những bình sữa lúc nãy còn thừa chưa phát hết, các em đã dùng các chơi trò chơi xem ai thắng thua để phân phát. Đây là kết quả sau bữa ăn của các em nhỏ Nhật Bản. Bạn nhỏ này vừa thắng được bình sữa bò thứ hai, uống xong bạn bỏ vào trong khay thức ăn của mình. Những chi tiết nhỏ này cho chúng tôi thấy học sinh Nhật Bản đã được giáo dục rất nghiêm túc về vấn đề coi trọng những tiểu tiết trong cuộc sống. Uống sữa xong, các bình sữa đều được để nằm xuống, như thế này thì khi bê khay cơm đi bình sẽ không bị đổ Và đây là những học sinh trong đoàn của chúng tôi. Bởi vì trong nền giáo của chúng tôi, không triệt để quan tâm đến những chi tiết này. Cơm thừa được phân loại cho vào thùng, phải xếp hàng theo thứ tự để cho dụng cụ ăn vào chỗ cũ.  Sau khi đã xếp dụng cụ vào đúng vị trí, các bạn nhỏ Nhật Bản ngay lập tức đi đánh răng, trong căng-tin có nhiều vòi nước rất tiện lợi. Điều này đã trở thành thói quen ngay từ khi các em còn nhỏ. Mặc dù, không có giám sát và cũng không có quản lý nhưng các bạn học sinh Nhật Bản đều tự giác lau bàn và dọn dẹp. Có bạn phụ trách xếp khay cơm, đĩa,… rất ngăn nắp và gọn gàng. Một bé gái lau từng bàn, từng bàn rất chăm chỉ. Hai em học sinh Nhật Bản đang khiêng khay vỏ chai sữa. Một bé gái thu dọn bát. Một bé gái tự giác khiêng một cái nồi lớn xếp gọn lên giá. Các bạn nhỏ này đang thu dọn bát. Tôi tin rằng, nhìn những học sinh Nhật Bản lao động chăm chỉ và vui vẻ này, phụ huynh các nước khác thực sự sẽ rất xúc động.

***

Giáo dục Nhật Bản là cả một quá trình và cũng rất toàn diện. Bên cạnh phổ cập kiến thức cơ bản, các kỹ năng sống cũng rất được coi trọng và được lồng ghép vào những hoạt động tưởng như vô cùng đời thường. Chính từ nền giáo dục toàn diện ấy, người dân Nhật Bản mới có tinh thần trách nhiệm cao và sức cống hiến hết mình, tạo dựng một cường quốc Châu Á như ngày nay.

(Theo Khaiphong/Cmoney)

Thí sinh tham dự kỳ thi THPT quốc gia năm 2016 (Ảnh Đinh Quang Tuấn)

"Trường có trách nhiệm giải trình khi đặt ngưỡng thấp"

Trước thông tin một số trường được đánh giá cao và có điểm chuẩn hàng năm khá cao cũng đưa ra mức điểm nhận HSXT là 15 điểm như  tất cả các trường và khoa thành viên thuộc ĐHQG TP.HCM, Trường ĐH Kinh tế TP.HCM (trừ một số ngành), Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, ĐH Cần Thơ, … nhận hồ sơ đăng ký xét tuyển ở mức 15 điểm, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT - ông Bùi Văn Ga - khẳng định “Các trường hoàn toàn tự chủ về vấn đề này”.

Khi họp hội đồng xác định ngưỡng đảm bảo chất lượng, Bộ GD-ĐT đã khuyến nghị các trường cân nhắc, căn cứ chỉ tiêu, nguồn lực để xác định mức điểm nhận hồ sơ đăng ký xét tuyển phù hợp.

Theo ông Ga, Bộ đưa ra khuyến nghị này để các trường đưa ra một mức điểm hợp lý để thí sinh có căn cứ đăng ký xét tuyển, không gây hiểu nhầm.

“Các trường như ĐH Ngoại thương, ĐH Kinh tế quốc dân… đã chọn ngưỡng điểm rất tốt dựa trên các số liệu của năm 2015. Nhưng cũng có thể còn một số trường e dè, còn một số ngành trong trường sợ khó tuyển nên chỉ lấy mức điểm sàn của Bộ làm ngưỡng nhận hồ sơ” – ông Ga nhận định.

Theo ông Ga, trong vấn đề này Bộ để các trường hoàn toàn tự chủ, chỉ có quy định các trường không được đưa ra mức dưới điểm sàn của Bộ.

“Ở đây, tự chủ kèm theo trách nhiệm giải trình xã hội. Bộ chỉ quản lý vĩ mô, xác định điểm sàn. Còn việc của các trường là khi đã đưa ra một mức điểm hay quy định mới thì phải giải trình xã hội. Ví dụ vì sao thu học phí cao, vì sao nhận hồ sơ đăng ký xét tuyển ở mức điểm thấp… Thí sinh có thể hỏi, trường không được thoái thác việc trả lời, đồng thời đưa ra lời khuyên cho thí sinh nếu được hỏi” – ông Ga nhấn mạnh yêu cầu.

Tuy nhiên, đứng ở vị trí vừa là người tuyển sinh, vừa là “người quan sát”, ông Lê Trường Tùng, Chủ tịch HĐQT Trường ĐH FPT lại nhìn nhận rằng “Thay cho định hướng chất lượng: Ấn định một ngưỡng chất lượng tối thiểu cho trường mình - chẳng hạn theo quan điểm tương đối là lấy trong 40% số thì sinh giỏi nhất (điểm trung bình là 20), hoặc theo quan điểm tuyệt đối phải 21 điểm/ 3 môn - và chấp nhận tuyển không đủ chỉ tiêu, thì các trường tên tuổi đã chuyển sang quan điểm số lượng. Đó là họ nhận hồ sơ từ điểm sàn, và tuyển cho đủ chỉ tiêu tính từ trên xuống dưới”.

“Thế là rõ, một dấu ấn mới của giáo dục đại học Việt Nam 2016: Khi trường top nhận kinh phí Nhà nước, thực hiện nhiệm vụ Nhà nước giao phó, cũng buông - chạy theo số lượng” – ông Tùng bình luận thêm. 

Trường nói gì?

Khi được hỏi, ông Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc ĐHQG TP.HCM, đã đưa ra lời giải thích cho việc tại sao một cơ sở đào tạo lớn như ĐHQG TP.HCM lại có mức điểm nhận hồ sơ đăng ký xét tuyển bằng với các trường ở nhóm cuối.

Theo ông Nghĩa, việc các trường thành viên thuộc ĐHQG TP.HCM nhận hồ sơ đăng ký xét tuyển từ mức 15 điểm này nằm trong quy định chung như rất nhiều trường đại học khác.

Ông Nghĩa phân tích, một trong các ưu điểm rất lớn của kỳ thi THPT quốc gia là đã tách kỳ thi và kỳ xét tuyển làm hai giai đoạn riêng biệt. Khi đăng ký xét tuyển thí sinh hoàn toàn biết điểm của mình và cân nhắc trước khi đăng kí xét tuyển vào trường.

Thí sinh tham dự kỳ thi THPT quốc gia năm 2016 (Ảnh Đinh Quang Tuấn)

“Cách thi và cách xét tuyển như vậy đã tăng tính chủ động của thí sinh lên rất cao, sau khi đã tham khảo chỉ tiêu, điểm chuẩn ở những năm trước của trường, ngành mà mình muốn đăng ký xét tuyển. Điều này khác hoàn toàn với kì thi 3 chung trước đây”.

Ông Nghĩa khẳng định “Nhận hồ sơ xét tuyển từ 15 điểm cũng không phải là “vơ vét” thí sinh, vì chỉ tiêu tuyển sinh của các trường đã được công bố cố định trước đó. Điểm nhận hồ sơ xét tuyển và điểm trúng tuyển là hai chuyện hoàn toàn khác nhau”.

“Việc nhận hồ sơ từ bao nhiêu điểm không ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo, mà cái chính là điểm trúng tuyển.

“Chất lượng đào tạo của nhà trường được đặt nền tảng trên nhiều yếu tố, tất nhiên trong đó có một phần là điểm trúng tuyển đầu vào, chứ không phải điểm nhận hồ sơ đăng ký xét tuyển.

Điều chúng tôi quan tâm hiện nay là chất lượng đầu ra. Mà chất lượng đầu ra được quyết định bởi quá trình đào tạo của nhà trường, các giá trị gia tăng mà trường đại học đem đến cho sinh viên trong thời gian sinh viên theo học tại trường” – ông Nghĩa nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Đức Nghĩa cũng bày tỏ, điều lo lắng nhất hiện nay là các ngành, trường tốp trên của ĐHQG TP.HCM sẽ bị trúng tuyển ảo. “Số lượng thí sinh có điểm cao (25 điểm) trở lên có khả năng trúng tuyển cả hai trường, nhưng theo quy định chỉ được làm thủ tục nhập học ở một trường. Như vậy, trường còn lại sẽ mất thí sinh, mà lại là thí sinh có điểm cao”.

Còn ông Trần Thế Hoàng, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế TP.HCM cho rằng trường đã phân ra 3 nhóm điểm nhận hồ sơ xét tuyển. Trong đó, các ngành Kinh tế nông nghiệp và phát triển nông thôn, Kinh tế chính trị, Toán tài chính, Thống kê kinh doanh, Hệ thống thông tin kinh doanh, Kinh tế học mỗi ngành có 50 chỉ tiêu nhận hồ sơ xét tuyển từ 15 điểm. Các nhóm, ngành còn lại có điểm nhận hồ sơ xét tuyển từ 18 điểm.

“So với tổng chỉ tiêu tuyển sinh của trường là 5.000 thì các ngành nhận hồ sơ ở mức 15 điểm có khoảng 300 chỉ tiêu. Như vậy, số lượng này chưa bằng 10% tổng chỉ tiêu tuyển sinh. Ngoài ra, so với các đại học lớn tuyển sinh hàng chục nghìn thí sinh cũng nhận hồ sơ từ 15 điểm, không thể cho rằng chúng tôi vơ vét thí sinh” – PGS Trần Thế Hoàng phân bua.

Cũng theo ông Hoàng, nhận hồ sơ xét tuyển từ 15 điểm chứ không phải điểm trúng tuyển của trường là 15 nên không ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo.

“Hơn nữa, điểm trúng tuyển chỉ là một yếu tố nhỏ trong chất lượng đào tạo” – ông Hoàng nói thêm và cho rằng việc nhận hồ sơ từ 15 điểm cũng thể hiện rõ trách nhiệm xã hội của trường.

“Chúng tôi cho rằng đây trách nhiệm xã hội. Đây là những ngành cần cho đất nước, cho nền kinh tế nhưng ít người học. Một đất nước có 80% số dân làm nông nghiệp nhưng ít người học nên nhà trường đào tạo những ngành này và hạ điểm chuẩn, giảm học phí để thu hút sinh viên, đó là trách nhiệm xã hội của nhà trường còn gì” – ông Hoàng khẳng định.

Ngân Anh - Lê Huyền

Tôi cũng giống như số đông, có trẻ tới nhà chơi là hỏi câu cửa miệng "cháu học lớp mấy, có được học sinh giỏi không?"Cứ nghĩ, ai cũng giống mình, nhưng thực tế không phải như vậy.

Ông hàng xóm nhà tôi kể, cháu ngoại ở quê học dốt lắm, chả biết chữ nghĩa gì, đi học toàn xé sách vở, học cấp 1 thôi mà toàn đội sổ. Ông ghét những đứa học dốt.

Hình ảnh minh họa

Thật lòng thì mấy ai ưa những đứa trẻ lười biếng, nhưng phải xem xét nhiều vấn đề khác. Mẹ cháu cật lực kiếm sống, không có thời gian bảo ban con, khả năng của đứa trẻ chỉ đến thế. Có gì mà oán trách, chê bôi khi một đứa trẻ học dốt? 

Một lần chị ấy đưa con lên chơi với ông bà và sang nhà tôi chơi. Quanh quẩn thế nào, câu chuyện lại đến hồi hỏi han về chuyện học hành của các con. Chị kể con gái năm nào cũng học sinh giỏi, cháu sáng dạ lắm cứ đi học về là ngồi miết vào bàn học, mẹ chả phải nhắc câu nào. Con gái chị im lặng nghe mẹ kể những điều không thật về mình. Tôi rất áy náy, mình đã vô duyên khi đẩy chị ấy vào tình huống bắt buộc phải nói dối vì sĩ diện. 

Người lớn chỉ khen khi con học giỏi. Con học lực tiên tiến hay trung bình là bố mẹ cảm thấy bị mất mặt khi được người khác hỏi han. Tôi nghĩ có nhất thiết phải như thế không, sao mình không thừa nhận năng lực của con, động viên con cố gắng? 

Mới đây, trò chuyện với một chị đi cùng chuyến tàu khi thấy con trai chị khá nghịch ngợm. Vẫn nhưng câu hỏi quen thuộc "Cháu học lớp mấy"- bé đáp "Cháu nói đã học lớp 3". Như một phản xạ có điều kiện, tôi hỏi "cháu được học sinh gì"- cháu nhìn tôi gãi đầu gãi tai "Cháu được học sinh gì nhỉ, học sinh trung bình cô ạ".

Tôi liếc nhìn mẹ cháu, gương mặt người mẹ biểu lộ sự không vui. Hiểu ý tôi xoa dịu "Con trai em ở nhà cũng thế, bằng tuổi cậu này và nghịch lắm". Tôi hỏi tiếp "Cháu đang học ở đâu" - bé nói "Cháu học ở Bắc Giang".... Đến đây, mẹ cháu lẩm bẩm "Cái thằng này bị dở hơi à, sao mày nói dối cô ấy. Cô hỏi bây giờ mày học ở đâu?".  Cậu bé lắp bắp "Con tưởng cô hỏi con hồi lớp 1 con học ở đâu".

Tôi hơi hoảng khi chỉ vì mấy câu hỏi xã giao của mình mà cháu bị mẹ mắng.

Tôi vội lảng đi chỗ khác và vẫn không ngừng quan sát hai mẹ con. Cháu lúi húi ngó nghiêng ở đường tàu, một vài hành khách đi cùng nhắc nhở cháu vì tàu sắp vào ga. Lập tức mẹ cháu vung chân đá mạnh vào đít con, quăng ba lô quần áo vào người thằng bé kèm thêm lời mắng mỏ "Cái thằng điên này, mày làm tao điên suốt từ nãy đến giờ". Lúc đấy, cháu mới ngồi im, mặt mũi buồn rầu, ngơ ngẩn. 

Có thể vì mẹ cháu thấy mất mặt với tôi khi cháu nói thật "Cháu được học sinh trung bình". Tôi day dứt vì những câu nói vô thưởng vô phạt của mình. Nhiều người sẽ trách người mẹ này ghê gớm với con, đánh con giữa chỗ đông người. Còn tôi thì tự trách bản thân mình, sao lại đưa ra một tình huống khó xử cho mẹ cháu, khiến cháu bị đòn oan. 

Sau lần nói chuyện với cháu bé, tôi hiểu hơn về tâm lý con trẻ. Và một điều chắc chắn, tôi sẽ không bao giờ hỏi cái câu lặp lại muôn thủa, nhàm chán và kích động với bọn trẻ "Cháu được học sinh gì?"

Mỹ Đức (Hà Nội)