- Trong gần 90 phút trò chuyện, người đứng đầu ngành giáo dục luôn đề cao sức mạnh tập thể để tìm phương án "có lợi" nhất cho học sinh... Ông "né" mọi câu hỏi theo suy nghĩ cá nhân trả lời sẽ gây hiểu lầm "Bộ trưởng đi đánh bóng bản thân". |
Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận. |
“Đến thời điểm này, chúng ta đã tiến hành 3 lần cải cách - đổi mới quá trình giáo dục. Có thể nói, những lần trước không động chạm đến phương pháp mà chỉ tăng hoặc giảm kiến thức... Cho nên, có thể khái quát lại là khối lượng kiến thức dồn vào nhiều. Nhưng cũng có lý do khách quan là kiến thức nhân loại phát triển..." – Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận tóm lược.
Tuy nhiên, theo ông Luận, lần đổi mới căn bản này không chỉ động chạm đến kiến thức mà còn động chạm đến cách tiếp cận, đến cách thức, phương pháp. “Nói theo nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lê nin là "Quan trọng không phải sản xuất ra cái gì mà sản xuất như thế nào". Và nói theo ngôn ngữ khoa học là "chuyển từ phương thức truyền thụ kiến thức một chiều sang phát triển kỹ năng và năng lực".
Và trong sự thay đổi này đã có thay đổi triết lý. “Đó là vì sự phát triển của học sinh theo một lộ trình để trở thành người lao động tốt - chứ không phải triết lý cứ trang bị nhiều kiến thức, không phải nhớ nhiều kiến thức rồi nói lại đúng những kiến thức đã học rồi được đánh giá là giỏi.
Trước đây, chúng ta trang bị cho các cháu phương pháp học thế nào, còn nay là làm thế nào để các cháu tự học, rồi dần dần tự nghiên cứu để giải quyết chuyện học suốt đời.
Muốn triển khai được sự thay đổi đó thì phải thay đổi nhận thức, những gì là ưu điểm thì giữ lại, còn cái gì lạc hậu thì phải bỏ đi. Với cái mới được đưa vào cũng phải có cách tiếp cận mới, để lựa chọn đúng cái phù hợp” – ông Luận phân tích.
Cách tiếp cận khác
“Khi làm chương trình mới, nếu các thầy lại mang vốn sống cũ vào chiếu thiếu phần này, thiếu môn này, phải có môn này, phải có môn kia, thì đó là tư duy cũ. Bây giờ, điều xuyên suốt là cần cái gì để phát triển năng lực cho các cháu? Công cuộc đổi mới này tất nhiên vẫn có những kế thừa, không xóa sạch trơn để làm mới từ đầu mà làm mới có kế thừa nhưng không phải như cũ”.
Ví dụ cho quan điểm này, ông Luận đưa ra việc đổi mới thi năm nay. “Nếu xét chi tiết thì cụm thi ở địa phương năm nào cũng tổ chức, cụm thi ĐH diễn ra 14 năm nay rồi. Nhưng trước đây làm theo một cách tiếp cận khác, bây giờ kế thừa nhưng trong một hệ thống mới, cách tiếp cận mới, sắp xếp theo cách mới nhằm đạt mục tiêu khác. Chứ làm mới tinh tất cả thì cũng không làm được, nên vẫn phải huy động vốn sống, huy động kinh nghiệm của anh em để làm”.
Trở lại Thông tư 30, ông Luận đặt câu hỏi và tự trả lời: “Cách đánh giá này mới không? Chắc chắn là không mới, vì trước đây phần đầu Giấy kiểm tra một bên là điểm, một bên là lời phê. Và bài kiểm tra cho điểm 9 nhưng bên cạnh vẫn kèm lời phê của cô giáo...”.
“Tôi nhắc lại điều đó để thấy không có gì mới ở Thông tư 30, mà trở về cái tốt cũ nhưng đặt nó trong hệ thống mới.
Cốt lõi của Thông tư 30 không đặt ra trò nào loại 2, trò nào loại 3, chúng ta quan tâm, chăm sóc, động viên và uốn nắn từng cháu, để các cháu vượt chính mình theo hướng chuẩn.
Như thế, là trở về cái cũ để đạt mục tiêu đổi mới.
Và đánh giá giáo viên là phải đánh giá sự tiến bộ của học trò. Thầy cô mà dạy các cháu được giải quốc tế thì đáng tự hào lắm. Nhưng thầy cô dạy trò yếu, kém lên thành trung bình, thành khá thì vĩ đại không kém. Không phải lấy chuẩn để đo mà lấy sự trưởng thành, sự tiến bộ của học sinh để đánh giá công lao của thầy. Đây là thay đổi công việc, thay đổi cách làm, cách tiếp cận nhưng cũng là thay đổi tư duy”.
"Tôi thấy dân tin mình"
Trả lời câu hỏi: “Ông đánh giá thế nào về sự thay đổi của xã hội trước những đổi mới của ngành?”, ông Luận thẳng thắn: "Sự thay đổi nhận thức xã hội khiến tôi bất ngờ. Tôi đã nghĩ rằng còn khó khăn hơn nữa. Nhận thức về Nghị quyết 29 của ngành và của xã hội đi vào cuộc sống nhanh hơn tôi dự đoán”.
“Nhiều người dân, phụ huynh gửi email cho tôi phản ánh nghe dư luận thế này, thế kia về tiêu cực.... Tất cả những phản ánh đó có thể đúng, có thể không, nhưng khi nhận được những email như vậy, tôi cảm nhận được là họ tin mình”.
“Cũng có ý kiến ngược lại với những gì ngành đang thực hiện, Nhưng tôi không đi quá sâu vào những tranh luận, mà luôn lắng nghe và tiếp thu. Có thể không đưa vào chỗ nào cụ thể, nhưng nó đi vào nhận thức của mình”.
Ông Luận nhớ lại: "Khi làm việc với GS Hoàng Tụy, tôi cũng có đặt vấn đề "Bác nói thì cháu nghe, nhưng cháu chưa vận dụng ngay thì bác cũng đừng trách cháu. Vì có những cái cháu làm được theo bác, nhưng có những cái cháu không làm được. Nhưng những ý kiến của bác sẽ đi vào nhận thức của cháu...". Và GS Hoàng Tụy có trả lời "Anh nói thế thì tôi tin chứ anh hứa sẽ làm được hết thì tôi cũng không tin""
Cá nhân tôi có cách tiếp cận là một cụm từ ngắn gọn "Tất cả vì học sinh. Vì sự phát triển và hình thành phẩm chất, năng lực của học sinh trong lộ trình trưởng thành một con người."
Sự thay đổi lớn
Ông Luận cho biết, các tác giả chương trình, SGK muốn đưa bài học nào vào thì phải thuyết trình được bài đó kích thích sự phát triển của học sinh như thế nào, có gì hạn chế?
Về tổng thể, chương trình mới có sự thay đổi rất rõ từ truyền thụ kiến thức một chiều sang phát triển năng lực.
Ông Luận đưa ví dụ: “Trước đây người ta cho rằng dạy Toán - Lý - Hóa là chính khóa, còn học hát, sinh hoạt đội là ngoại khóa. Thầy dạy Văn, Toán là hạng nhất, thầy dạy thể dục ở chiếu dưới. Ở chương trình mới, những “môn phụ” ấy cũng là môn học chính. Các hoạt động trải nghiệm không gọi là ngoại khóa mà coi là chính khóa”.
“Trước đây Toán phải nhiều giờ vì Toán là khoa học, Văn phải nhiều giờ vì Văn là người. Và môn Lịch sử cũng đấu tranh vì không có lịch sử thì không có phát triển, Địa lý cũng quan trọng vì nếu không các cháu không hiểu về biển đảo... Tất cả đều đúng nhưng đó là những tranh luận dựa vào tầm quan trọng của các môn khoa học không phải vì các cháu học sinh”. Ông Luận nhấn mạnh “Tôi lấy lợi ích của trẻ để làm tiêu chí đưa gì vào dạy cho học sinh chứ không phải tầm quan trọng của các môn khoa học”.
Tuy nhiên, theo ông Luận, những thay đổi phục vụ lợi ích của học sinh sẽ có lộ trình và theo một sơ đồ thiết kế chứ không phải phát triển tự do.
"Bởi vậy, trong năm học mới, toàn ngành cần có một sự thay đổi mạnh mẽ hơn, rõ rệt hơn về phương pháp dạy và học" – ông Luận bày tỏ mong muốn.
" alt="Bộ trưởng trải lòng về làm đổi mới giáo dục"/>
Bộ trưởng trải lòng về làm đổi mới giáo dục
- 2019 là năm thành công của Nhà hát Kịch Hà Nội – nơi mà các diễn viên của Nhà hát đều rất ‘bung lụa’ trên sân khấu kịch và ‘đổ bộ’ cả phim truyền hình?Thật lòng, nếu không có Nhà hát Kịch Hà Nội không có Trung Hiếu ngày hôm nay. 60 năm kể từ ngày thành lập, tôi có thể tự hào rằng Nhà hát Kịch Hà Nội là thánh đường nghệ thuật với rất nhiều tinh hoa hội tụ. Nơi đây xây dựng và bồi dưỡng của thế hệ nghệ sĩ vàng và hiện nay còn sở hữu nhiều lớp diễn viên trẻ đầy triển vọng, được khán giả yêu thích trên sân khấu và truyền hình.
Để có được những thành công đó tất cả là nhờ những ngọn lửa truyền nghề đầy đam mê và không bao giờ lụi tắt các bậc tiền bối cha anh đã truyền lại, cùng tình yêu dành cho mái nhà chung Kịch Hà Nội của thế hệ nghệ sĩ, diễn viên luôn sẵn sàng vượt qua những thử thách và khó khăn để tiếp tục tỏa sáng và viết tiếp những trang lịch sử đáng tự hào của Kịch Hà Nội trong những năm tháng tiếp theo.
 |
| NSND Trung Hiếu trên sân khấu Nhà hát Kịch Hà Nội. |
Bây giờ ở Nhà hát chúng tôi có một loạt “ngôi sao màn ảnh” như: Hồng Đăng, Chí Nhân, Thanh Hương, Trọng Hưng, Thuỳ Dương, Ngọc Quỳnh… Người ta cứ đùa bây giờ thời của phim Nhà hát Kịch Hà Nội. Tôi vẫn thường động viên anh em, công việc ở Nhà hát luôn phải chuẩn mực, có việc phải về làm nhiệm vụ.
Còn không có việc mọi người có thể đi làm phim vì đó cũng là một cách để quảng bá cho Nhà hát. Việc để anh em ra ngoài cũng giúp họ có nhiều cơ hội để cọ xát, va chạm và trau dồi kỹ năng làm nghề. Nghệ sĩ đã nghèo nên tạo điều kiện cho anh em có thêm đồng ra đồng vào là việc chính đáng.
Với nghệ sĩ, chúng tôi không bao giờ tự nhận mình đã thành công. Cái đó là do đánh giá từ khán giả, chúng tôi chỉ biết bảo nhau làm tốt nghề của mình.
- Nhận chức Giám đốc đúng lúc Nhà nước có cơ chế mới để các Nhà hát tự chủ và phải đối mặt vô vàn thách thức, anh làm như thế nào để vượt qua?
Trong giai đoạn phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin, các hình thức giải trí - nghệ thuật vô cùng đa dạng và phong phú, đây là giai đoạn thử thách mới đầy cam go không chỉ dành riêng cho Nhà hát Kịch Hà Nội mà còn cho các đơn vị nghệ thuật khác trong cả nước.
Ở đó, sân khấu kịch đòi hỏi phải làm mới, khắt khe với chính mình để khán giả không quay lưng lại. Bởi mình khắt khe với nghề mọi người mới không khắt khe với mình. Quan trọng nhất trong nghề là phải tránh được sự nhàm chán, luôn làm mới bản thân, luôn buộc bản thân phải thay đổi. Bản thân tôi trong thời gian qua cũng thử sức với nhiệm vụ hoàn mới là làm đạo diễn. Vở nào hay tôi sẽ làm. Hiện tại tôi vẫn muốn trau dồi thêm nghề đạo diễn để nó chín hơn. Với tôi, dù làm đạo diễn hay diễn viên, cái gì cực thích mới làm. Chỉ thấy hơi thích hoặc thấy cũng được được tốt nhất dừng lại. Mình không thấy hay khán giả sao thấy hay?
- Thời đại 4.0, anh làm thế nào để sân khấu chuyển mình bắt kịp xu thế?
Với một đơn vị nghệ thuật biểu diễn mọi “guồng máy” dù đã vận hành trơn tru vẫn phải thay đổi để có thể đáp ứng được thị hiếu, nhu cầu của khán giả. Điều đầu tiên phải kể đến trong năm 2019 đó là việc rạp Công Nhân được tiến hành sửa chữa. Sân khấu cũ được dỡ bỏ và thay thế lắp đặt hệ thống sân khấu quay và nâng hiện đại.
Tháng 11/2019, Nhà hát Kịch Hà Nội đã nghiệm thu sân khấu mới trên tầng 2 tại rạp Công Nhân. Sân khấu mới là bước đầu tiên để khởi động và xây dựng những dự án mới trong tương lai của Nhà hát. Đặc biệt, vở diễn “Hà thành chính khí”, công trình nghệ thuật chào mừng Kỷ niệm 60 năm thành lập Nhà hát Kịch Hà Nội (1959-2019), chào mừng Đại lễ 1010 năm Thăng Long - Hà Nội (2020) đã được biểu diễn trên sân khấu với hệ thống quay và nâng hiện đại.
Có thể nói, Nhà hát Kịch Hà Nội đang rất tự hào khi đang sở hữu một sân khấu hiện đại. Không chỉ dừng lại ở đó, nhân Kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập, chúng tôi cũng đã cho ra mắt bộ nhận diện thương hiệu, website chính thức mới cùng các cổng thông tin điện tử. Hy vọng với những công cụ mới này sẽ tạo điểm nhấn và dấu ấn riêng, giúp thương hiệu Kịch Hà Nội sẽ đến gần hơn với khán giả trong nước và quốc tế. Định hướng của Nhà hát Kịch Hà Nội trong tương lai chính là phấn đấu trở thành một nhà hát đa năng lấy kịch nói làm trung tâm.
 |
| NSND Trung Hiếu đang rất mãn nguyện với cuộc sống hôn nhân hiện tại. |
- Vì đâu anh ‘rủ rê’ NSƯT Quang Thắng về Nhà hát?
Có được anh Thắng nhà hát như “hổ thêm cánh”, rất tuyệt vời. Anh ấy là một người nghiêm túc, đầy trách nhiệm, sống với anh em rất chan hoà và gần gũi. Cách làm việc của anh ấy cũng rất chỉn chu, mạch lạc và đáng để học hỏi. Bao giờ cũng thế, nếu hẹn anh Thắng 9 giờ đến Nhà hát tập vở thì 9 giờ kém 15 đến đã thấy đang ngồi đọc kịch bản ở đó rồi.
Dù đã có tuổi nhưng tôi chưa thấy ai chăm chỉ, mẫu mực về nghề nghiệp như thế. Anh em trong nhà hát ai cũng yêu quý anh Thắng vì làm việc với anh ấy rất dễ chịu. Còn Vân Dung nữa, chúng tôi cũng đang muốn mời cô ấy về Nhà hát của mình.
- Cuộc sống hôn nhân của anh có gì mới?
Tôi thấy cuộc sống của tôi hiện đang rất viên mãn. Nhờ có vợ tôi bớt nhậu nhẹt và tụ tập hơn. Mọi ngày, người thân, bạn bè, đồng nghiệp, đối tác… rủ không tìm được lý do nào mà từ chối cả. Bây giờ có vợ cũng có lý do chính đáng để anh em “tha” cho. Nhờ thế tôi cũng bớt được những cuộc chén chú chén anh đến tận đêm.
 |
| Bị vợ quản lý chặt nhưng NSND Trung Hiếu bảo "đằng nào chả thế, vẫn hợp lý là được'. |
- Vợ anh có khắt khe?
Khắt khe cũng được, cứ mọi thứ đều hợp lý là được. Trước khi về sống với nhau, chúng tôi cũng đã phải thống nhất quan điểm rõ ràng. Tất nhiên, tôi bây giờ vẫn tự do nhưng trong khuôn khổ của người đã có gia đình. Vợ tôi vừa mới bảo vệ xong luận văn Thạc sĩ ngành Quản trị kinh doanh. Tuy nhiên, cô ấy tự nguyện ở nhà để chăm sóc và vun vén gia đình.
Ngày xưa còn là “lính phòng không” thế nào cũng được, bây giờ phải lo bên nội - bên ngoại. Tôi bận bịu việc Nhà hát, nếu cô ấy không khắt khe lo cho chắc tôi cũng chẳng yên tâm mà làm việc.
- Vợ chồng anh đã có kế hoạch sinh em bé chưa?
Kế hoạch là năm tới chúng tôi sẽ sinh em bé. Nhưng mà, cái đó cũng chẳng nói trước được. Con cái là của Trời cho.
Tình Lê
Dàn 'Táo quân' tới chúc mừng NSND Trung Hiếu
NSND Tự Long, NSƯT Xuân Bắc, nghệ sĩ Vân Dung,...đã cùng tề tựu đông đủ trong Lễ kỷ niệm 60 năm thành lập Nhà hát Kịch Hà Nội và cùng nhau ôn lại nhiều kỷ niệm đẹp trong cuộc đời nghệ sĩ.
" alt="NSND Trung Hiếu: Vợ tôi khắt khe nhưng hợp lý"/>
NSND Trung Hiếu: Vợ tôi khắt khe nhưng hợp lý
