- Những người trăng hoa, nghiện ma túy,… là những đối tượng có nhiều nguy cơ bị nhiễm viêm gan B. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây xơ gan và ung thư gan tại Việt Nam.

Infographic: Những điều cần biết về Viêm gan B

(Bấm vào hình để xem kích thước đầy đủ)

Viêm gan B là gì?

Viêm gan B là một bệnh nhiễm trùng do virus và có thể gây viêm gan cấp tính/mãn tính. Viêm gan mạn tính có thể là nguyên nhân dẫn tới xơ gan và ung thư gan.

Viêm gan B trên thế giới

Trên thế giới có 2 tỉ người đã và đang bị nhiễm virus này mỗi năm. Có khoảng 780.000 người chết mỗi năm do biến chứng của viêm gan B, bao gồm cả xơ gan và ung thư gan.

Tỷ lệ viêm gan B cao nhất là ở tiểu vùng Sahara châu Phi và Đông Nam Á, nơi mà từ 5-10% dân số người lớn bị nhiễm virus mãn tính.

Khả năng để nhiễm virus viêm gan B trở thành mãn tính phụ thuộc vào độ tuổi lúc bị nhiễm bệnh.

Có khoảng 80-90% trẻ sơ sinh và khoảng 30-50% trẻ bị nhiễm virus viêm gan B trước 6 tuổi sẽ nhiễm virus mãn tính.

Trong khi đó, hầu hết người trưởng thành khỏe mạnh bị nhiễm virus viêm gan B sẽ hồi phục và loại bỏ hoàn toàn virus trong vòng 6 tháng. Chỉ có khoảng chưa tới 5% số người người lớn khỏe mạnh bị nhiễm sẽ nhiễm mãn tính. Trong số này, khoảng 20-30% sẽ phát triển xơ gan, ung thư gan.

Vaccine ngừa viêm gan B được sản xuất từ năm 1982. Vaccine đạt hiệu quả phòng ngừa lên tới 95%.

Tính đến năm 2013, 183 quốc gia thành viên đưa viêm gan B vào chương trình tiêm chủng mở rộng. Hiện có khoảng 81% trẻ em có được chủng ngừa viêm gan siêu vi B.

Viêm gan B ở Việt Nam

Việt Nam là nước có tỷ lệ hiện mắc viêm gan B cao. Ước tính có khoảng 8,6 triệu người nhiễm virus viêm gan B với đường lây truyền chính là từ mẹ sang con.

Nhiễm virus viêm gan B mạn tính là nguyên nhân chính gây bệnh gan ở Việt Nam như xơ gan và ung thư gan.

Vaccine viêm gan B được tiêm cho tất cả trẻ sơ sinh tại Việt Nam, được triển khai từ năm 2003 (thuộc chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia). Tới năm 2011, chỉ còn 2% trẻ Việt Nam dưới 5 tuổi bị nhiễm virus viêm gan B.

Việt Nam đang hướng tới mục tiêu giảm tỷ lệ mắc viêm gan B xuống dưới 1% ở trẻ dưới 5 tuổi vào năm 2017.

Các đối tượng nguy cơ cao nhiễm virus viêm gan B

- Những người thường xuyên cần truyền máu như bệnh nhân lọc máu

- Những người nhận ghép tạng.

- Những người tiêm chích ma túy.

- Có người thân hoặc có quan hệ tình dục với người bị nhiễm virus viêm gan B mạn tính.

- Những người có nhiều bạn tình.

- Những nhân viên y tế và những người thường xuyên tiếp xúc với máu và các chế phẩm máu.

Hà Phương (theo WHO)

Đồ họa: Lê Văn

Cách đây hơn 10 năm, mẹ của Linh bỗng dưng bất ổn về tâm thần, thường xuyên nói nhảm một mình, trò chuyện với động vật, cây cối và không khống chế được cảm xúc.

Khi ấy, cảnh mẹ Linh cầm gậy đuổi đánh cha em khắp xóm trở thành “chuyện thường ngày”. Cha của Linh đã bỏ nhiều thời gian đưa vợ tới các bệnh viện để khám, nhưng bác sĩ chưa tìm ra nguyên nhân. Hễ nghe người ta mách chỗ nào có hi vọng là cha em làm theo, thậm chí là mời “thầy đuổi vong giỏi” về, nhưng vẫn không thể chữa khỏi bệnh lạ.

"Từ ngày cha bệnh, mẹ không dám lại gần. Nhiều năm nay mẹ cũng chẳng đủ tỉnh táo để chăm lo cơm nước", Linh tâm sự.

Nhà đông con, lại thiếu bàn tay chăm sóc của người mẹ, Linh sớm phải dang dở đường học khi mới lên lớp 10. Em muốn đi làm kiếm tiền phụ cha nuôi gia đình. Hi vọng 3 đứa em được học hành tử tế hơn, sau này sẽ làm chỗ dựa cho cha mẹ lúc tuổi già. Vậy mà năm 2017, cha em bị tai nạn giao thông nghiêm trọng, chấn thương sọ não.

Nhà Linh vốn là hộ nghèo chuẩn quốc gia, tiền ăn còn phải chi li tính toán, chắt bóp lắm mới đủ, nói gì đến tiền “phòng hờ”. Nhờ các bác, là anh chị của cha em đứng ra lo liệu giúp mới có tiền chữa trị.

“Những năm trước, tuy trí tuệ chỉ như đứa trẻ nhưng cha em còn đi lại được. Đầu năm nay, do sọ bị teo, có nguy cơ tử vong nên bác sĩ khuyên ghép sọ nhân tạo. Thế nhưng biến chứng sau ca ghép, lại thêm xuất huyết não khiến cha em bị nằm liệt giường đến bây giờ”, Linh ngập ngừng.

Hơn 3 năm nay, gánh nặng lo kinh tế nuôi gia đình đặt lên đôi vai của cô gái trẻ. Vừa đi làm kiếm tiền, vừa quán xuyến gia đình, dù áp lực, mệt mỏi lắm nhưng em không dám kêu than.

Tháng nào, Linh cũng mong có việc để làm tăng ca. Nhưng năm nay, do ảnh hưởng bởi dịch Covid, tháng cao điểm lắm em cũng chỉ được vỏn vẹn 6 triệu đồng. Không có tiền đóng học phí, từng đứa em lần lượt phải nghỉ học, chỉ còn em út hiện nay đang học lớp 3.

Gánh nặng kinh tế để lo cho cuộc sống trước mắt, lẫn khoản nợ đã vay mượn đều đổ dồn lên đôi vai của Cẩm Linh.

“Vừa nhận được lương là em liền phải tính: tiền mua sữa, bỉm tã, giấy lau... cho cha, tiền ăn uống sinh hoạt của cả nhà, có đợt thì phải lo tiền quần áo, sách vở cho đứa nhỏ. Cũng may còn có các bác thương nên giúp đỡ gia đình em rất nhiều. Chứ toàn bộ nguồn sống chỉ gói gọn trong 6 triệu ấy thì cha em sớm không còn nữa rồi”, Linh giải bày.

Bà Liêu Say Liên, bác gái của Linh cho biết, số tiền để điều trị cho em trai suốt 3 năm nay hầu hết là do anh em gom góp. Con số đã lên đến tiền tỷ. Thế nhưng, mấy anh em bà cũng đã ngoài 60 tuổi, điều kiện chẳng khá giả gì, cuộc sống hiện tại phải dựa vào con cái. Một người anh trai còn phải bán đất để cứu em, khi chưa được sự đồng ý của vợ khiến cho cuộc sống hằng ngày xảy ra nhiều mâu thuẫn, cơm không lành, canh không ngọt.

“Giờ anh em tôi chỉ có thể động viên về mặt tinh thần, tranh thủ hỗ trợ chăm sóc cho Toàn (tên cha của Linh-PV), chứ không còn khả năng giúp đỡ về tiền bạc. Thương bé Linh một mình gánh vác mà tuổi già sức yếu nên không biết phải làm sao”, bà Liên buồn bã.

Mỗi ngày Linh đều phải lo nghĩ tiền điều trị sắp tới cho cha, tiền thuốc men, tã, sữa... Và còn khoản nợ 20 triệu đã vay nhiều năm trước, do không có tiền trả nên lãi tiếp tục bị nhập vào với tiền gốc.

Giấc ngủ của cô gái trẻ trở nên khó an yên. Niềm khao khát của Linh thường hiển hiện trong những giấc mơ. Hình ảnh mẹ khỏe mạnh tươi cười, đưa tay vuốt mái tóc em. Cả gia đình 6 người quây quần bên bữa cơm nóng hổi... Tỉnh dậy trong bóng đêm, nước mắt Linh thường ướt đẫm gối.

Khánh Hòa - Bảo Ngọc

Cha mù loà, hỏng chân, mẹ ung thư, con công nhân lo không nổi

Cuối năm 2016, anh Đoàn bị tai nạn giao thông, hỏng một bên mắt và bị nhiều tổn thương. Năm 2019, anh tiếp tục bị hoại tử hỏm xương đùi 2 bên, còn chưa điều trị khỏi thì vợ anh phát hiện mắc căn bệnh ung thư vú.

Hình ảnh cả nhóm ngồi với nhau nhưng không nói chuyện, mỗi người cầm một chiếc điện thoại lướt web đã thành thói quen phổ biến hiện nay.

TS Nguyễn Doãn Phương, Viện trưởng Viện Sức khoẻ tâm thần, BV Bạch Mai chia sẻ, mới đây vừa điều trị cho một trường hợp 14 tuổi nghiện Facebook nặng.

Cậu bé 14 tuổi được gia đình đưa vào viện trong tình trạng co giật. Bố mẹ bệnh nhân cho biết, con trai cứ đi học về là lao vào điện thoại, nằm trong phòng lướt Facebook. Ngay cả lúc ăn hay đi vệ sinh cũng ôm điện thoại theo để nhắn tin, mỗi ngày hơn 10 tiếng.

Ngày càng nhiều người "nghiện" Facebook

Thấy vậy, phụ huynh đã tịch thu điện thoại. Ngay sau đó cháu bé thu hẹp lại và bắt đầu co giật.

“Khi khám, tôi phát hiện cháu bé còn bị hoang tưởng ảo giác. Cháu kể cứ vào chạng vạng tối, luôn có tiếng nói bên tai, lúc giọng đàn ông, lúc giọng phụ nữ thúc giục ‘mày phải chơi đi’”, TS Phương chia sẻ.

BS sau đó phải chỉ định dùng thuốc loạn thận, tình trạng ảo giác của bệnh nhi sau đó hết, thời gian sử dụng Facebook giảm dần.

Nghiện mạng xã hội đến trầm cảm

BS Lê Thu Hà, Trưởng phòng điều trị nghiện chất cũng chia sẻ thêm về một trường hợp nam sinh viên 20 tuổi từ BV khác chuyển đến vì cha mẹ lo mắc trầm cảm sau khi bị đuổi học.

“Tiến hành test chẩn đoán, phát hiện cậu này bị trầm cảm thứ phát, mức độ nhẹ do nghiện mạng xã hội”, BS Hà nói.

Theo người nhà, từ khi còn học cấp 3 cậu thanh niên này đã được sử dụng máy tính bảng. Đến khi đỗ ĐH trên Hà Nội, bố mẹ đầu tư thêm một chiếc laptop. Cứ thế, một ngày dành 8-10 tiếng ở trên Facebook, bỏ cả lên lớp, học hành sa sút nên bị nhà trường đuổi học.

Khi về quê, cứ 5-6h chiều, cậu lại bỏ sang ngôi nhà hoang của hàng xóm ngồi lặng lẽ mấy tiếng đồng hồ.

BS sau đó đã tư vấn gia đình “tạo công ăn việc làm” cho con trai bằng cách bắt đi làm ruộng, cứ chiều đến phải phụ mẹ nấu cơm. Sau hơn 1 tháng áp dụng, bệnh nhân đã hết “nghiện”.

Nghiện Facebook mức độ nào phải đến BV kiểm tra?

TS Phương cho biết, đến nay Viện chưa tiếp nhận trường hợp nghiện Facebook riêng lẻ, tuy nhiên từ những bệnh nhân nhập viện, nhận thấy có mối liên quan giữa rối loạn tâm thần và Facebook.

Khác với nghiện game thường rơi vào lứa tuổi trẻ, nghiện Facebook có thể rơi vào bất cứ đối tượng nào không phân biệt nam, nữ, già, trẻ.

TS Nguyễn Doãn Phương

Theo BS Hà, hầu hết người nghiện Facebook sẽ ngày càng gia tăng thời gian, mức độ sử dụng, xao nhãng tất cả những thú vui trước đây, làm ảnh hưởng đến công việc, học tập, duy trì các mối quan hệ trong gia đình, bạn bè ngoài đời thực, thậm chí không quan tâm đến sức khoẻ bản thân.

“Vấn đề hay gặp nhất là rối loạn giấc ngủ, hay cày đêm ngủ ngày. Đây là tiền đề phát sinh những rối loạn tâm thần tiềm tàng,”, BS Hà phân tích.

Đến nay, chưa có loại thuốc nào chữa nghiện Facebook, mà chỉ dùng các can thiệp về tâm lý để bệnh nhân xóa Facebook, ngừng sử dụng Facebook, kiểm soát thời gian sử dụng. Hàng ngày, bệnh nhân có thể ghi lại lượng thời gian vào Facebook để theo dõi.

Với trẻ nhỏ, che mẹ cần giúp có thêm nhiều sân chơi, hoạt động tập thể, ngoài trời để trẻ không bị cuốn vào thế giới ảo.

Giám đốc Viện tâm thần, BV Bạch Mai khuyến cáo, khi thấy bản thân, con cái có những dấu hiệu đặc trưng sau thì cần đưa đến BV để kiểm tra:

- Đã cố gắng cắt giảm việc sử dụng Facebook nhưng không thành công. Cảm thấy có sự thúc giục sử dụng ngày càng nhiều

- Bạn, con em bạn trở nên bồn chồn hoặc gặp rắc rối nếu bị cấm sử dụng Facebook.

- Sử dụng Facebook rất nhiều, đến nỗi làm tác động tiêu cực đến công việc, học tập.

Việc dùng thuốc chỉ áp dụng với những bệnh nhân có các bệnh đồng diễn khác như đang điều trị HIV, viêm gan B... hoặc xuất hiện hậu quả của nghiện Facebook như mất ngủ, trầm cảm...

Trầm cảm sau sinh, bà mẹ trẻ còn 24kg định tự sát

Sau khi sinh con thứ 2, bà mẹ trẻ không ăn, không ngủ khiến cân nặng sụt từ 57kg xuống còn 24kg trong vòng 5 tháng.

Triệu chứng phổ biến nhất của phù tay là sưng dần ở một hoặc cả hai cánh tay từ bả vai đến các ngón tay. Người bệnh bị đau, nhức, nặng nề cánh tay, hạn chế vận động, gây khó khăn trong sinh hoạt và giảm đáng kể chất lượng cuộc sống. Người bệnh có thể sẽ phải sống chung suốt đời nếu can thiệp muộn.

Điều trị phù tay nên phối hợp nhiều biện pháp để mang lại hiệu quả tốt nhất và nên bắt đầu điều trị càng sớm càng tốt. Một số biện pháp điều trị phù tay: Chăm sóc da, tập thể dục, băng ép bằng găng tay hoặc gạc quấn, phẫu thuật…

Các bác sĩ khuyến cáo để phòng ngừa phù bạch mạch là tầm soát để phát hiện ung thư sớm. Khi đó có thể sẽ giảm được các can thiệp ảnh hưởng đến hệ thống bạch huyết như nạo vét hạch, xạ trị. Đồng thời người bệnh sau mổ ung thư vú cần được khám và theo dõi định kỳ.

Trường hợp có biểu hiện của phù bạch mạch, bệnh nhân nên điều trị sớm kết quả sẽ tốt hơn. Khi phù tay đã xuất hiện, chúng ta thường không thể điều trị hết phù hoàn toàn. Tuy nhiên, chúng ta có thể kiểm soát, không cho nó tiến triển nặng hơn, giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa viêm nhiễm.

Đối với các dự án NƠXH đề xuất đầu tư trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong giai đoạn 2022 - 2025, tại TP.Tây Ninh có các dự án tại P.1, P.3 và xã Bình Minh, tổng quy mô 650 căn.

Thị xã Hoà Thành có 2.240 căn thuộc các dự án NƠXH và tái định cư; Thị xã Trảng Bàng có 500 căn nhà ở công nhân tại xã Đôn Thuận và 2.240 căn tại các dự án NƠXH thuộc các phường, xã; 

Các huyện như Gò Dầu, Bến Cầu, Dương Minh Châu, Tân Biên dự kiến phát triển 1.120 căn/huyện; huyện Tân Châu có 600 căn NƠXH. Hầu hết các dự án này đều dự kiến hoàn thành vào năm 2025. 

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Tây Ninh có duy nhất một dự án NƠXH đầu tư bằng nguồn vốn ngoài ngân sách. Đó là dự án Chung cư NƠXH Thành phố Vàng (Golden City), P.2, TP.Tây Ninh với quy mô 1.624 căn hộ. Đã có 864 căn, gồm 822 căn NƠXH và 42 căn nhà thương mại, trong số này đủ điều kiện đưa vào kinh doanh.