Trứng phục sinh cũng 'cosplay'

Nhóm các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn là xương sống của thị trường lao động tại các quốc gia Đông Nam Á. Hiện khoảng 18% số người được hỏi đang làm việc trong nhóm ngành này. 

Tuy vậy, có một thực tế là chỉ 8% số người được hỏi muốn tiếp tục làm việc trong các nghiệp vừa và nhỏ. Lý do được đưa ra là bởi các công ty nhỏ mang đến ít cơ hội được đào tạo hơn so với các doanh nghiệp lớn. 

Theo khảo sát của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, 5,7% trong số 56.000 người được hỏi cho biết, họ đã mất việc do kỹ năng không còn phù hợp hoặc bị thay thế bởi công nghệ. 

Ông Justin Wood - người đứng đầu khu vực Châu Á - TBD của Diễn đàn Kinh tế Thế giới chia sẻ về các dữ liệu vừa được WEF công bố. Ảnh: Trọng Đạt

Đáng chú ý khi có tới 9% giới trẻ cho rằng, các kỹ năng của họ đã trở nên lỗi thời trên thị trường lao động. Trong khi đó, 52% người được hỏi nhận thức rằng họ sẽ phải cập nhật liên tục các kỹ năng trong suốt cả cuộc đời. 

Theo ông Justin Wood - người đứng đầu khu vực Châu Á - TBD của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, rất khó để có thể dự đoán cách mà công nghệ thay đổi tương lai của các ngành nghề lao động. Tuy vậy, có một điều chắc chắn rằng, người lao động sẽ phải đối mặt với nguy cơ mất việc gia tăng, “vòng đời” của các kỹ sư cũng sẽ bị rút ngắn. Thật may là giới trẻ Đông Nam Á thực sự nhận thức được điều này, Justin Wood nói. 

Thế hệ trẻ không thích học toán, ưu tiên ngoại ngữ và kỹ năng mềm

Có một điều đáng chú ý khi mà theo khảo sát của WEF, giới trẻ khu vực ASEAN dường như chú trọng đến các kỹ năng mềm nhiều hơn là các kỹ năng về khoa học, kỹ thuật, toán học và công nghệ (nhóm STEM).

Những kỹ năng nghề nghiệp quan trọng nhất trong suy nghĩ của người trẻ tại khu vực Đông Nam Á. Có thể thấy, việc đổi mới sáng tạo và khả năng ngoại ngữ được đánh giá rất cao. Trong khi khả năng toán học và việc phân tích dữ liệu ít được coi trọng. Số liệu: WEF

Theo đó, người trẻ Đông Nam Á coi sự sáng tạo là quan trọng nhất, kế đó là khả năng nói được nhiều ngôn ngữ. Họ cũng rất tự tin về các kỹ năng mềm của mình. Ở chiều ngược lại, toán học và phân tích dữ liệu là những kỹ năng ít được chú ý nhất. 

Kỹ năng nghề nghiệp mà người trẻ khu vực Đông Nam Á cho rằng mình thành thạo nhất. Xếp hạng đầu là khả năng thích ứng và kỹ năng sử dụng công nghệ. Số liệu: WEF

Chuyên gia kinh tế Santitarn Sathirathai đánh giá cao vai trò của các kỹ năng mềm, kể cả đối với lĩnh vực công nghệ. Trong một thế giới phát triển nhanh như hiện nay, các kiến thức sẽ trở nên lỗi thời một cách nhanh chóng, do vậy các kỹ năng mềm cho khả năng thích ứng và sáng tạo là vô cùng quan trọng . Tuy vậy, vị chuyên gia của Sea Group cho rằng, các nước trong khu vực ASEAN nên tích cực đầu tư các kỹ năng STEM cho giới trẻ. 

Chia sẻ về việc phát triển các kỹ năng số, ông Lê Hồng Minh - TGĐ VNG cho rằng, Tập đoàn này hướng sự tập trung của mình vào việc đào tạo kỹ năng cho đội ngũ thực tập sinh. Tuy vậy, rào cản lớn nhất mà doanh nghiệp này mắc phải chính là việc tìm ra một đội ngũ các chuyên gia đào tạo (trainer) đủ tốt và chuyên tâm với nghề. Do vậy, việc tạo ra đội ngũ trainer giỏi sẽ là ưu tiên của tập đoàn này trong thời gian tới. 

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng nguồn lao động trẻ cần phải được đào tạo tốt cả về công nghệ lẫn kỹ năng mềm. Ảnh: Trọng Đạt

Đối với FPT, theo ông Trương Gia Bình - TGĐ FPT, tập đoàn này đang hướng tới việc đào tạo kĩ năng số cho khoảng 50.000 người. Điều này sẽ được thực hiện bằng việc xây dựng và phát triển một trường đại học chuyên đào tạo các ngành công nghệ mới cho hàng ngàn sinh viên với chất lượng quốc tế. 

Theo Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, công nghệ sẽ thay đổi rất nhanh, nhưng người dân và chính phủ thì lại không thể thay đổi nhanh như vậy. Đây chính là thách thức lớn nhất của Việt Nam. 

Do đó, một trong những việc mà Việt Nam đã thực hiện chính là thay đổi con người, để họ có thể thích nghi tốt hơn đối với sự thay đổi. “Muốn làm được điều đó, chúng ta không chỉ đào tạo về công nghệ mà còn phải đào tạo họ cả về kĩ năng mềm”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Trọng Đạt

Không chỉ vậy, xuất hiện ngày càng nhiều hình thức kinh doanh, dịch vụ mới, xuyên quốc gia, dựa trên nền tảng công nghệ số và Internet. Các mô hình kinh doanh mới này đang tạo ra nhiều cơ hội việc làm, thu nhập, tiện ích, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Năm 2018, chỉ số phát triển chính phủ điện tử của Việt Nam xếp hạng thứ 88/193 quốc gia trên thế giới. Trong đó, chỉ số thành phần về dịch vụ công trực tuyến tăng 15 bậc, lên thứ hạng 59/193 quốc gia so với năm 2016.

Nhận xét về mặt hạn chế của Việt Nam, ông Nguyễn Văn Bình cho rằng mức độ chủ động tham gia CMCN 4.0 của nước ta còn thấp. Thể chế, chính sách còn nhiều hạn chế và bất cập. Xếp hạng chung về thể chế của Việt Nam hiện vẫn ở mức dưới trung bình. Năm 2018, Diễn đàn Kinh tế thế giới đánh giá, Việt Nam đạt 50/100 điểm, xếp hạng 94/140 quốc gia về thể chế. 

Ông Nguyễn Văn Bình - Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương. Ảnh: Trọng Đạt

Theo ông Nguyễn Văn Bình, thể chế cho các hoạt động kinh tế số, kinh tế chia sẻ, đổi mới sáng tạo tại Việt Nam chưa được hình thành đồng bộ. Việt Nam cũng chưa có hành lang pháp lý cho thí điểm triển khai áp dụng các sản phẩm, mô hình kinh doanh, dịch vụ mới của CMCN 4.0. 

Kinh tế số của Việt Nam có quy mô còn nhỏ. Nhiều doanh nghiệp của Việt Nam hiện còn bị động. Quá trình chuyển đổi số quốc gia hiện vẫn còn chậm, thiếu chủ động. Nước ta cũng chưa xây dựng được hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia cho ứng dụng và phát triển các công nghệ nền tảng của cuộc CMCN lần thứ 4. 

Việt Nam sẽ không đứng ngoài cuộc CMCN 4.0

Trước thực tế này, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 52 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Trên cơ sở Nghị quyết này, Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành, các địa phương sẽ cụ thể hóa thành các chương trình hành động, kế hoạch triển khai cụ thể. 

Chia sẻ tại Diễn đàn Công nghiệp 4.0,  Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, mặc dù Bộ Chính trị mới ban hành nghị quyết về chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thế nhưng nhận thức cũng như hành động để tận dụng cơ hội của cuộc cách mạng này đã bắt đầu từ trước đó.

Đại diện các doanh nghiệp, các chuyên gia quốc tế chia sẻ kinh nghiệm xây dựng CMCN 4.0 với Việt Nam. Ảnh: Trọng Đạt

Điểm lại những kết quả tích cực mà Việt Nam đã đạt được trong vòng một năm qua. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, chỉ số đổi mới sáng tạo quốc gia của Việt Nam tăng 3 bậc, từ 45 lên 42. Chỉ số cung cấp dịch vụ công trực tuyến năm vừa qua tăng 15 bậc, lên thứ 59. 

Thanh toán điện tử tại Việt Nam tăng 19,6% số lượng giao dịch, 26,6% giá trị. Đặc biệt, thanh toán qua di động tăng 104% số giao dịch và 155% giá trị. Chỉ số an toàn an ninh thông tin của Việt Nam tăng 50 bậc từ 100 lên 50.

Giáo dục phổ thông Việt Nam xếp thứ 38. Việt Nam có 2 trường đại học vào tốp 1000 trường đại học hàng đầu thế giới. Nhiều trường đại học quy mô lớn, do tư nhân đầu tư phi lợi nhuận, các viện nghiên cứu tư nhân được thành lập. Nhiều địa phương đã có những bước tiến lớn trong xây dựng đô thị thông minh.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định: "Bản chất của cuộc CMCN 4.0 là không để ai bị bỏ lại phía sau". Ảnh: Trọng Đạt

Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Việt Nam cần phải tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh. Đề cập đến yếu tố khó lường, Phó Thủ tướng nhấn mạnh vai trò quan trọng của con người cũng như cơ chế quản lý rủi ro để chủ động ứng phó với những mặt tiêu cực của CMCN 4.0.

“Trong lĩnh vực giáo dục, chúng ta không chỉ đưa các môn học liên quan nhiều đến khoa học, công nghệ mà phải bắt đầu từ những điểm căn bản nhất, thậm chí tưởng rằng không liên quan đến CMCN 4.0. Đó là giáo dục cho người dân ở khu vực miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số. Bản chất của cuộc CMCN 4.0 là không để ai bị bỏ lại phía sau.”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh việc tăng cường hợp tác giữa các cơ quan Chính phủ với nhau, giữa Chính phủ với doanh nghiệp, người dân, giữa trong nước với ngoài nước. 

Nói về ý nghĩa của cuộc CMCN 4.0 đối với Việt Nam, Phó Thủ tướng cho rằng, Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc cách mạng này. “Chúng ta không chỉ giải quyết những bài toán của riêng mình mà còn có trách nhiệm trước những vấn đề chung của thế giới”, Phó Thủ tướng nói.

Trọng Đạt