Tất bật cho các con ăn xong, Diễm Châu lái xe đưa 3 đứa lớn đi học, rồi mới quay trở về tiếp tục cuộc trò chuyện. Khi chụp ảnh, Diễm Châu hoay hoay mở túi xách tìm thỏi son, rồi cười xòa nói: "Chị vội vàng đi, quên mang theo son rồi!".

Trước khi trở thành bà mẹ của 5 đứa con, Diễm Châu từng là Á hậu, diễn viên có tiếng trong làng giải trí. 15 năm trước, cô là người đẹp đắt show, được nhiều người theo đuổi, hàng đêm vùi mình trong những cuộc vui ở vũ trường...

"Tôi từng theo nghệ thuật vì ham danh vọng"

Diễm Châu xuất thân là con nhà nông, lớn lên với đồng ruộng, nương rẫy. Vì sao chị quyết định học diễn xuất và thi hoa hậu?

- Vì ham danh vọng (cười). Hồi nhỏ tôi khù khờ lắm. Lớp 12, tôi chỉ biết đi học rồi về phụ ba mẹ trồng rẫy. Con gái mới lớn cao ráo, có chút nhan sắc, nghĩ đơn giản là làm diễn viên, người mẫu thì có tiền. Không biết đường xuống Sài Gòn, tôi tự mua bản đồ, tự dò đường để đi thành phố. 

Lúc học năm 2 tại trường Đại học Sân khấu Điện ảnh, bạn bè xúi tôi đi thi hoa hậu. Thời đó tôi đi làm thêm, diễn thời trang được vài đồng nhưng khá vất vả. Tôi tự nghĩ nếu được giải cao thì có thêm tiền đóng học phí, cát-xê diễn cũng cao hơn, nên đi thi vậy thôi (cười). 

Thi hoa hậu ngày ấy có gì khác với những cuộc thi nhan sắc thời nay?

- Trong top thí sinh Hoa hậu Việt Nam 2008, tôi thuộc dạng lớn tuổi nhất. Thời đó, tôi đi thi không tốn tiền, trang điểm thì có bạn bè làm giùm, quần áo cũng là đồ đi mượn. Thi chung kết, trong người tôi không có đồng nào. Bạn thân của tôi chạy ra chợ Bến Thành, vét sạch tiền trong túi có 50.000 đồng, mua 2 bông ly cài tóc cho tôi.  

Tự nhận bước chân vào nghệ thuật vì ham danh vọng, nhưng Diễm Châu cũng được đánh giá là diễn viên có thực lực đấy chứ?

- Thời sinh viên, tôi đã muốn đi đóng phim rồi. Nhưng thầy cô khuyên tôi kiến thức chưa đủ, kinh nghiệm chưa có, thì chưa nên nhận phim. 

Tôi mang ơn thầy Công Ninh. Ban đầu tôi ghét thầy vì thầy khó tính (cười). Thầy bắt tôi tập hoài, không cho tôi đi diễn. Thầy nói cứ ra ngoài, diễn này diễn kia mai mốt "hư người". Sau này làm nghề, tôi mới nhận ra những lời "mắng" xưa kia của thầy là đúng.

Vừa tốt nghiệp xong, tôi may mắn nhận vai chính trong một phim truyền hình. Người ta đóng cùng lúc 2,3 phim, còn tôi xong phim này mới đóng phim khác để giữ độ tập trung cao nhất cho từng vai. Nhân vật của tôi đa dạng. Vai khổ là ra chất khổ, vai ác thì ác quá trời ác. Đóng những phim như Ánh ban mai, Dấn thân vào nước mắt…đi ra đường tôi bị ghét lắm. 

Chị từng nói mê sự hào nhoáng của giới giải trí. Vì sao không thực dụng, tính toán hơn khi làm nghề?

- Lúc đầu tôi đúng là ham danh vọng, sự hào nhoáng. Nhưng khi đi học, được thầy cô dạy kiến thức và kỹ năng sống, tôi yêu nghề diễn từ lúc nào không hay. Thực sự, tôi đóng phim không phải chỉ vì tiền. Tôi lăn lộn với nghề đúng nghĩa.

Lăn lộn nghệ thuật đồng nghĩa với nếm trải cả niềm vui lẫn nỗi buồn. Diễm Châu có từng gặp những chuyện uất ức trong nghề?

- Có lần tôi đóng một bộ phim, bị người trong đoàn dập te tua tơi tả, trong hậu trường khóc nhiều hơn trên phim nữa. Mấy cô trong nhóm phục trang thương tôi lắm, thấy tôi nhỏ mà bị ăn hiếp, diễn viên chính mà không được trang điểm, không được chăm chút quần áo. Sau phim đó, tôi "hung dữ" hơn, không để ai bắt nạt nữa (cười).

Trong giới diễn viên, người ta thường nhắc về những "quy tắc ngầm". Diễm Châu có gặp bao giờ chưa?

- Thú thực cũng từng có lúc người ta mở lời nhưng tôi thẳng tính. Vai nào được thì tôi đóng, không ổn thì tôi từ chối, chứ tôi không "ầu ơ ví dầu", không ai ép được tôi hết. Tôi cũng sòng phẳng chuyện cát-xê, không trả là tôi "làm tới bến" luôn. 

Tôi không phải diễn viên tệ, không xấu, chăm chút lên cũng "ngon". Tôi còn có thể diễn được đủ loại vai nên không cần phải mập mờ. Cái gì cũng rõ ràng ngay từ đầu thì sẽ không dễ xảy ra tình huống xấu.

Trước đó, nội dung lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất SGK theo phương thức chào hàng cạnh tranh của Công ty TNHH Một thành viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXB) cũng được Thanh tra Chính phủ kết luận có nhiều điểm bất thường, chưa đảm bảo công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Cùng đó, kiến nghị Thủ tướng cho chuyển thông tin sang Bộ Công an xem xét, xử lý theo quy định.

Thông báo kết luận thanh tra chuyên đề công tác quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo giai đoạn từ ngày 1/1/2014 đến hết năm 2018 chỉ rõ một số hạn chế, thiếu sót, vi phạm tại NXB này.

Cụ thể, đối với SGK biên soạn theo Nghị quyết số 40/2000/QH10 của Quốc hội, NXB là đơn vị duy nhất được tổ chức biên tập, thiết kế, chế bản, xuất bản, in và phát hành.

Tuy nhiên, về việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất SGK theo phương thức chào hàng cạnh tranh, việc xác định nhu cầu sản xuất của NXB không sát thực tế nên lượng hàng tồn kho lớn (chủ yếu là giấy in), làm tăng chi phí lãi vay, dự phòng giảm giá hàng tồn kho dẫn đến giảm hiệu quả sử dụng vốn. 

Từ trước ngày 22/8/2017, NXB chưa ban hành quy định về lựa chọn nhà thầu in SGK, cung cấp vật tư, giấy in... để áp dụng thống nhất trong doanh nghiệp bảo đảm mục tiêu công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế theo quy định tại Luật Đấu thầu.

NXB chưa bổ sung đăng ký kinh doanh nhập khẩu giấy in hoặc tổ chức thực hiện việc ủy thác nhập khẩu giấy in để giảm bớt chi phí trung gian, tiết kiệm chi phí, giảm giá thành SGK.

Sử dụng giấy in định lượng thấp; thấp hơn định lượng giấy in sách thường theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8694:2011.

Từ trước năm 2014 và trong giai đoạn từ 2014 đến 2019, NXB chỉ thu thập báo giá của một số ít nhà thầu cung cấp giấy in, chỉ có 2 đến 3 đơn vị được NXB lựa chọn cung cấp giấy in SGK trong một năm, lặp đi lặp lại trong nhiều năm. 

Trong giai đoạn 2014-2019, Công ty CP Giấy Phùng Vĩnh Hưng được lựa chọn cung cấp chiếm 83,1% số lượng giấy của NXB (tương ứng hơn 1.890 tỷ đồng). 

Kiểm tra xác suất một số hợp đồng cung cấp giấy in của Công ty CP giấy Phùng Vĩnh Hưng cho NXB (1/3 tổng lượng giấy in đã cung cấp, tương ứng hơn 528 tỷ đồng) cho thấy giá giấy in mà công ty bán cho NXB cao bình quân gấp khoảng 1,7 lần giá giấy công ty nhập khẩu trực tiếp (tương ứng số tiền chênh lệch khoảng hơn 210 tỷ đồng).

Những nội dung nêu trên cho thấy việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất SGK theo phương thức chào hàng cạnh tranh của NXB có nhiều điểm bất thường, chưa bảo đảm công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Về xác định giá trần các gói thầu in SGK bằng hình thức đấu thầu:

NXB bán 3 loại giấy in có mức thuế suất thuế GTGT đầu vào là 5% cho các nhà trúng thầu in SGK. Tuy nhiên khi xây dựng giá trần của gói thầu in, NXB tính chung vào với mức thuế của dịch vụ in SGK có thuế suất thuế GTGT là 10%. Việc này làm giá trần gói thầu tăng thêm 5% thuế GTGT của 3 loại giấy, dẫn đến gia đình học sinh phải mua SGK bằng giá NXB đã đăng ký từ năm 2011, cao hơn giá SGK phải đăng ký đúng giá với số tiền hơn 14,8 tỷ đồng.

Số tiền lãi vay đưa vào giá trần của các gói thầu in sách được NXB tính thuế GTGT đối với chi phí lãi vay là chưa phù hợp quy định tại Thông tư số 219/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính. Việc này đã làm giá trần các gói thầu tăng, dẫn đến gia đình học sinh phải mua SGK bằng giá NXB đã đăng ký từ năm 2011, cao hơn giá SGK phải đăng ký đúng giá với số tiền 325,2 triệu đồng.

NXB không thực hiện thu thập báo giá trang in thành phẩm của các nhà in để xác định đơn giá từng trang in theo giá thị trường, làm cơ sở xây dựng giá trần của gói thầu in sách, mà tự xây dựng định mức công in. Trong khi cơ sở để xây dựng định mức công in là không chính xác do căn cứ vào văn bản đã hết hiệu lực; tổ chức đấu thầu in SGK chia thành nhiều gói thầu nhỏ, chưa đảm bảo phù hợp với Luật Đấu thầu, làm giảm hiệu quả của công tác đấu thầu.

Kết quả kiểm tra, xác minh tại NXB cho thấy: Giai đoạn 2014-2018, quá trình xây dựng giá gói thầu in SGK, hạch toán của NXB có sai sót dẫn đến gia đình học sinh (là khách hàng) phải mua SGK bằng giá NXB đã đăng ký giá từ năm 2011 (được ấn định trên bìa SGK) cao hơn giá SGK phải đăng ký đúng giá với số tiền khoảng hơn 85 tỷ đồng. Việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in, nhà thầu in, phát hành, kinh doanh SGK còn một số thiếu sót, vi phạm dẫn đến giá SGK đã được NXB đăng ký từ năm 2011 cao bất hợp lý,...

Trục lợi từ sách giáo khoa: Tội ác và di chứng khôn lường