Trái ngược với sự ồn ào, náo nhiệt ngoài đường chính, cuộc sống của người dân trong thôn thanh bình, yên ả đến nao lòng. 

Người lớn tuổi ở đây cho biết, thời kỳ này, chỉ những gia đình khá giả, giàu có mới xây được những căn nhà bề thế như vậy.

Ông Nguyễn Văn Bảng (SN 1932, xã Đại Đồng) chủ nhân của một căn biệt thự chia sẻ, cha ông là cụ Nguyễn Văn Tính (quê Đình Bảng, Bắc Ninh)  - một viên chức làm việc trong công sở thời Pháp thuộc.

Bên ngoài căn nhà cổ của gia đình ông Bảng.

Nhân duyên khiến cụ Tính gặp gỡ và đem lòng yêu người phụ nữ dân tộc Tày (quê Trà Lĩnh, Cao Bằng) tên Nông Thị Phiệt. Hai người nhanh chóng kết hôn và chọn Lạng Sơn làm nơi lập nghiệp, sinh sống.

Năm 1932 khi về hưu, cụ Tính khởi công xây dựng căn biệt thự này. Cụ mời một kiến trúc sư người Pháp từ Hà Nội về thiết kế. Đồng thời, cụ tìm và thuê một đội thợ lành nghề từ Bắc Ninh lên xây dựng căn nhà suốt một thời gian dài.

Tổng cả nhà và sân vườn có diện tích lên tới 400 m2. Ngôi nhà có đầy đủ hệ thống lò sưởi, ống khói... So với các công trình cùng thời, biệt thự nhà cụ Tính có phần khiêm nhường hơn. Tuy nhiên biệt thự trên cũng là biểu tượng một thời ở khu xóm núi này.

Ông Bảng giới thiệu về chiếc lò sưởi bên trong biệt thự.

Biệt thự mang kiến trúc Pháp nhưng được xây dựng và trang trí từ những vật liệu ở địa phương nên rất gần gũi với người Việt. Nền nhà cao chống ẩm ướt, hứng gió đồng thời hạn chế nhiệt độ nóng hắt từ đất lên.

Bên trong biệt thự khá thoáng đãng, chia làm 3 gian. Để tránh nắng nóng và chống nước mưa hắt vào nhà, biệt thự có hiên nhà che chắn.

Hoa văn đắp nổi, trang trí trên mái nhà.

Nhà có cửa sổ to, rộng với cửa gỗ bên ngoài và một lớp cửa kính. Mùa hè gia chủ chỉ cần mở cửa, gió trời sẽ được hút vào nhà rất mát mẻ. Mùa đông, đóng kín cửa, đốt lò sưởi người ở có thể cảm thấy ấm áp.

“Trong ký ức của tôi, buổi tối mùa đông lạnh giá, hình ảnh cha ngồi trên chiếc ghế gỗ bên lò sưởi, mẹ ngồi khâu vá, anh chị em nô đùa, quây quần bên nhau là những dấu ấn khó phai”, ông Bảng bồi hồi nhớ lại.

Ở phía trên là hệ thống trần bằng chất liệu vôi rơm, mái nhà bằng ngói âm dương chống nóng và mưa dột. Hiện nay, lớp trần đã xuống cấp nên gia chủ gỡ xuống, tránh gây nguy hiểm. Nguyên bản căn biệt thự sơn vôi trắng.

Trần nhà làm bằng vôi rơm, sau gần 100 năm đã mục nát nên ông Bảng cho tháo dỡ, thay bằng trần gỗ.

Ông Bảng chia sẻ: “Nhà tôi có bộ bàn ghế sofa chuyển từ Pháp về Việt Nam cùng tủ gỗ, vật trang trí. Tất cả đều mang đậm văn hóa Pháp nhưng sau này gặp nhiều biến cố, mọi thứ đã mất mát, không còn nguyên vẹn như ban đầu. Ngoài ra, căn biệt thự còn có khu bếp riêng biệt”.

Người đàn ông này cho hay, ngày nhỏ gia cảnh nhà ông vẫn thuộc hàng khá giả, nhiều ruộng nương. Lúc nào trong nhà cũng có 3 người giúp việc, làm thuê, cấy ruộng cho gia đình.

Thế nhưng trong trí nhớ của ông Bảng, cha mẹ ông giàu có nức tiếng vẫn giữ lối sống giản dị.

Căn biệt thự gắn liền với nhiều ký ức về gia đình nên ông Bảng chưa bao giờ có ý định bán.

Vợ chồng cụ Tính sinh được 9 người con, hai cụ thường giáo dục các con sống tiết kiệm, không chưng diện. Bữa cơm cũng đạm bạc rau dưa như bao gia đình khác.

Ngay từ nhỏ các con cụ Tính đều biết làm công việc chân tay, chăn trâu và cày cấy phụ giúp cha mẹ. Quần áo anh chị lớn mặc cũ, gia công lại cho các em mặc.

“Cha tôi thường nói, mình may mắn có ruộng nương cày cấy, có gạo ăn nhưng tài sản, vật chất nay có thể nhiều nhưng mai có thể vơi.

Nếu không cần kiệm, kham khổ cho quen, sau này ra cuộc đời, chẳng may gặp trắc trở, sẽ khó thích nghi. Lời răn ấy vẫn được chúng tôi ghi lòng tạc dạ đến bây giờ”, ông Bảng kể.

Bên cạnh đó, vợ cụ Tính cũng chú trọng đến việc gìn giữ, dạy các con biết về văn hóa của người Kinh và người Tày. Điển hình là họ dạy các con làm và hát đàn Then - loại nhạc cụ đặc trưng của người dân tộc Tày.

"Loại dụng cụ này cũng là món ăn tinh thần của chúng tôi trong các dịp lễ, Tết", ông Bảng chia sẻ thêm.

Nhà cổ kiểu Pháp của gia đình giàu có nức tiếng xứ Lạng

Ngôi nhà được xây dựng từ những năm 30 thế kỷ trước, do kiến trúc sư người Pháp thiết kế với đầy đủ hệ thống lò sưởi, ống khói...

Tuy nhiên, mọi việc diễn ra khá suôn sẻ, thủ tục đơn giản. Tôi chỉ cần chụp ảnh màn hình bảng điểm của học kỳ hiện tại và năm học trước đó để gửi cho trường mới cùng các giấy tờ khác. Sau khi trường đồng ý nhận học sinh, tôi liên hệ với trường cũ để xin bản scan bảng điểm của con. Toàn bộ giấy tờ cần thiết để nhập học đều được gửi qua email, tôi không phải về trường cũ lẫn tới trường mới.

Con của chị gái tôi cũng nhiều lần chuyển trường giữa các tỉnh thành ở Việt Nam theo công việc của mẹ. Mỗi lần như vậy, gia đình thường phải đi lại nhiều lần để rút học bạ giấy ở trường cũ và nộp vào trường mới. Trường học đã có học bạ điện tử, nhưng khi chuyển, vẫn cần học bạ giấy.

Là người làm công nghệ, tôi hiểu bất cập trên đến từ việc triển khai không đồng bộ hệ thống học bạ điện tử tại các tỉnh, thành phố khác nhau trên cả nước. Trường này không thể xác minh thông tin học bạ của trường khác khiến cho phụ huynh phải đi lại, nộp nhiều giấy tờ.

Nếu thông tin trên học bạ điện tử không sử dụng được cho những trường hợp như chuyển trường thì một trong những chức năng quan trọng nhất của học bạ đã bị tước mất.

Khi các trường học buộc phải đóng cửa vì ảnh hưởng Covid, tôi chứng kiến sự thay đổi lớn trong ngành giáo dục. Những học sinh từ lớp 1 tới lớp 12 đã theo các thầy cô đi lên điện toán đám mây để vào các lớp học trực tuyến. Những đứa trẻ chữ viết còn nguệch ngoạc mà đã gõ phím thuần thục, tương tác với thầy cô qua laptop, điện thoại, không khác gì các buổi họp trực tuyến của một công ty đa quốc gia. Điều đó hứa hẹn Việt Nam sẽ có một thế hệ được tiếp cận công nghệ thông tin sớm, không kém bất kỳ quốc gia nào.

Nhờ Covid mà tốc độ ứng dụng công nghệ trong ngành giáo dục tăng gấp nhiều lần, theo cả khía cạnh đầu tư công nghệ lẫn sự thích ứng của thầy và trò. Những quyết định đúng sẽ giúp chúng ta thu hẹp khoảng cách với thế giới nhiều năm. Ngược lại, mỗi một quyết sách bất cập cũng sẽ làm chúng ta chệch khỏi đường ray và mất rất nhiều thời gian để khắc phục. Việc đầu tư học bạ điện tử không đồng bộ là một ví dụ.

Khi xây dựng một hệ thống thông tin, dù ở quy mô doanh nghiệp, thành phố hay quốc gia chúng tôi luôn xem xét, đánh giá trên quy tắc bốn chữ A. Chữ A đầu tiên, Available, là tính sẵn sàng khả dụng, sẵn có của dữ liệu. Chữ A thứ hai, Accurate, là tính chính xác của dữ liệu. Chữ A thứ ba, Accessible, là khả năng truy xuất được dữ liệu khi cần. Chữ A thứ tư, Actionable, là khả năng giúp đưa ra các quyết định điều hành dựa trên phân tích dữ liệu.

Như vậy khi triển khai thiếu đồng bộ, hệ thống học bạ điện tử sẽ gây ra những bất cập sau: Dữ liệu có tồn tại nhưng không đánh giá được tính chính xác do các hệ thống rời rạc; Không thể truy cập trong một số trường hợp; Không giúp cơ quan quản lý đưa ra quyết định vì không có dữ liệu tập trung.

Đó là chưa kể, hệ thống dữ liệu sổ điểm điện tử không được quản lý tập trung sẽ gây khó khăn trong việc đảm bảo an toàn trước nguy cơ bị tấn công hệ thống hoặc kẻ xấu chỉnh sửa điểm một cách trái phép.

Có ba khía cạnh cần xem xét đầy đủ khi triển khai một hệ thống công nghệ thông tin, gồm: Công nghệ, Con người và Quy trình. Về mặt công nghệ, các hệ thống học bạ điện tử đã đáp ứng một phần, bằng chứng là đã có những địa phương triển khai rất ổn định. Về mặt con người, các giáo viên đã được đào tạo và tập huấn đầy đủ. Tuy nhiên, yếu tố cuối cùng là quy trình có vẻ đang không theo kịp hai yếu tố trước đó.

Công nghệ đáng lẽ sẽ giúp đơn giản hóa các thủ tục, giảm bớt công việc giấy tờ cho giáo viên để họ chuyên tâm vào hoạt động giảng dạy. Tuy nhiên, nhiều nghịch lý vẫn tồn tại. Ví dụ, trong khi các kỳ thi được tiến hành trực tuyến, cập nhật điểm số vào hệ thống, giáo viên lại vẫn phải ghi điểm vào sổ giấy, sau đó nhập ngược trở lại hệ thống. Đây là một quy trình rất rối rắm; xảy ra do thiếu ý chí triển khai quyết liệt và bàn tay tổ chức khoa học.

Giải pháp cho vấn đề này là Bộ giáo dục cần xây dựng một hệ thống quản lý dữ liệu toàn ngành một cách tập trung, đảm bảo an toàn và an ninh; tổ chức đồng bộ và có tính liên thông trên cả nước, tạo tiền đề thuận lợi cho việc triển khai chính phủ điện tử, hướng tới chính phủ số.

Ngành giáo dục thường ứng dụng công nghệ thông tin chậm hơn các lĩnh vực khác như Ngân hàng tài chính hay Viễn thông. Nhưng, như một cơ hội trong thách thức, thầy trò hậu Covid-19 đã có thể gõ phím, vào các lớp học trực tuyến thành thạo.

Đừng để những thứ lạc hậu như cuốn sổ học bạ giấy hay các thủ tục rườm rà kìm lại đà phát triển của họ.

Lê Văn Thành

Sự lười biếng cản trở con người tiến bộ (Ảnh minh họa)

Trên trang Facebook NEU Confession của sinh viên trường Đại học Kinh tế quốc dân mới đăng tải "tâm thư" của một quản lý nhân sự trẻ về những bức xúc khi làm việc cùng với những bạn trẻ mới rời ghế nhà trường. Xin đăng nguyên văn như sau:

Tâm thư của quản lý trẻ tuổi về sự ảo tưởng và lười biếng của người trẻ.

Bài viết có rất nhiều dẫn chứng thực tế nhằm chứng minh sự lười nhác và "ảo tưởng sức mạnh" của những người trẻ hiện nay khiến cho các thành viên của diễn đàn Facebook NEU Confession không thể làm ngơ. "Tâm thư" đã tạo nên một chủ đề sôi nổi trên diễn đàn này, chia làm ba luồng ý kiến chủ đạo, đó là: ủng hộ quan điểm của người viết, bênh vực nhân sự trẻ và những ý kiến khác.

Thành viên Nguyễn Tiến Thành nói: "Công nhận 1 điều từ lúc đi làm thấy nhiều người ý thức kém mà không chịu tiếp thu. Mình ngày trước cũng bướng lắm, nghĩ mình giỏi nhưng tổng kết lại mình chẳng bằng ai, họ giỏi hơn mình họ có kinh nghiệm hơn mình kiếm nhiều hơn mình thì trong lĩnh vực ấy, cứ nghe thôi, cái nào tốt thì sàng lọc tiếp thu chứ cứ gân cổ lên cãi thì cũng chẳng làm bản thân mình giỏi hơn được...".

Thành viên Long Võ Văn chia sẻ: "Tôi cũng thất vọng với các em NEU. Tôi làm quản lý tất cả các nhà hàng, khách sạn, bến xe, có cả các quán trà đá nữa. Ngày kiếm hàng chục triệu là bình thường, còn các cô các cậu ngại cái gì? Tiền nào chả là tiền, tiền sạch là được".

Thành viên Beo Ngoan nhận xét: "Những điều anh này nhắc nhở đều đúng cả, chả hiểu sao nhiều bạn lại chửi anh ấy. Thực ra ai làm việc nghiêm túc đều như anh ấy cả, thấy người thiếu trách nhiệm khó chịu cực kỳ. Anh này chắc làm quản lý sales, nhân viên kém ảnh hưởng trực tiếp đến doanh số và lương thưởng của cả công ty, áp lực lắm".

(Theo Dân Trí)