Nhận định, soi kèo Lens vs Stade Rennais, 03h05 ngày 16/3: Trên đà hưng phấn

Quân đội Mỹ dự định thành lập 133 đơn vị "thực thi các nhiệm vụ mạng" trước 2018.

"Ngoài biển, đất, trên trời và không gian, giờ đây người ta có thêm một trận địa mới là mạng", người phát ngôn của Trung tâm chỉ huy không gian mạng (Quân đội Mỹ) Charlie Stadlander cho biết. "Mạng là một phần tất yếu của các chiến dịch quân sự và cần được coi như vậy".

Khi mà các nhà lãnh đạo của quân đội Mỹ ngày càng lo ngại trước sự nổi lên của Nga, Trung Quốc và Triều Tiên trên không gian mạng, Bộ Quốc phòng Mỹ đã công bố một chiến lược mạng mới vào tháng 4 năm ngoái, đồng thời tăng cường các hoạt động của mình kể từ sau đó.

Gây dựng một đội quân số

Trong chiến lược mạng của mình, quân đội Mỹ đề xuất thành lập 133 đơn vi thực thi "các nhiệm vụ mạng" trước năm 2018. 27 đơn vị trong đó được định hướng để hỗ trợ các nhiệm vụ có "giao chiến" bằng cách "tạo ra các tác động mạng để hậu thuẫn cho chiến dịch chung". Lực lượng chiến binh số này bao gồm khoảng 4300 binh sĩ, nhưng chỉ có khoảng 1600 người thuộc nhóm "nhiệm vụ giao chiến", tức là có thể tấn công vào các hệ thống mục tiêu. Các đối trọng chủ yếu của họ sẽ là "đội quân chiến tranh mạng đặc chủng" của Trung Quốc, đơn vị bí mật Bureau 121 của Triều Tiên, các nhóm hacker như Anonymous hoặc các băng nhóm tội phạm mạng lớn...

Một số nhiệm vụ khác mà họ được giao là xâm nhập vào mạng lưới của những tổ chức như ISIS, phá hủy các kênh liên lạc, chặn các thiết bị kích nổ từ xa thông qua điện thoại di động, hay thậm chí còn là "cố gắng thâm nhập vào đầu não của kẻ thù".

Những cuộc tấn công trên mạng hoàn toàn có thể tạo ra tác động lớn ngoài đời thực, và quân đội Mỹ thực sự nhận thức được điều này. Năm 2009, Mỹ và Israel được cho là đã lây nhiễm mã độc Stuxnet cho mạng máy tính tại Iran để phá hủy gần 1/5 các cơ sở hạ nhân của nước này. Mới đây nhất, hồi tháng 2, các hacker đã được huy động chống lại ISIS, trong lúc quân đội tiếp tục giao chiến ngoài trận địa.

"Ngoài đời, chúng ta ném bom thì trên không gian mạng, ta cũng có thể thả bom số tương tự", một vị tướng cấp cao tiết lộ trên NPR.

Việc Bộ Quốc phòng Mỹ thuê chuyên gia để phòng thủ trên không gian mạng chẳng có gì đáng ngạc nhiên, bởi các hệ thống mạng của chính phủ và quân đội nước này bị tấn công thường xuyên bởi tin tặc nước ngoài.

Tuy nhiên, khác với chiến sự thông thường, bí mật thông tin là tối thượng đối với chiến trường số. Kẻ thù nếu biết Mỹ đang phát triển một thế hệ máy bay chiến đấu mới thì phải mất vài năm để phát triển một vũ khí đáp trả tương ứng, nhưng đối với một cuộc tấn công mạng, miếng vá lỗi có thể được phát triển chỉ trong vài ngày.

Giáo trình đặc biệt

Dù vậy, quân đội Mỹ vẫn hé lộ phần nào năng lực của mình bên trong các tài liệu huấn luyện, các bài thuyết trình, cũng như số ít bài báo do chính các cây bút của họ viết ra. Có lẽ một trong những ấn phẩm quan trọng nhất về chiến tranh mạng của Mỹ đã được công bố hồi tháng 2/2014, nhưng rất ít người biết đến nó. Có tên gọi "Tài liệu hướng dẫn quân đội cho các hoạt động mạng điện tử 3-38", văn bản này tự nhận là "tài liệu huấn luyện đầu tiên" hợp nhất các kiến thức và kỹ năng quan trọng về hoạt động mạng lưới, chiến tranh điện tử và tình báo vào trong một tập hồ sơ dày 96 trang.

Trong FM3-38, Quân đội Mỹ định nghĩa các hoạt động an ninh mạng tấn công là "Những hành động nhằm khuếch trương sức mạnh bằng việc huy động lực lượng tham gia, hoặc thông qua không gian mạng", tuy nhiên được tiến hành trong khuôn khổ luật pháp cho phép.

Thế nhưng câu hỏi đặt ra là các chiến binh số có thể làm gì để tác động đến chiến trường đời thực? Câu trả lời là khá nhiều, theo như Tài liệu này. "Một cuộc tấn công mạng có thể được triển khai song song với các biện pháp tấn công khác, "nhằm đánh lừa, làm suy giảm hoặc phá hủy một hệ thống phòng thủ không quân của kẻ địch cụ thể, cũng như hầm trú an toàn của quân địch".

Các nhiệm vụ mạng có thể tác động rất lớn đến chiến địa thực tế

Lấy thí dụ, tài liệu này đưa ra một hệ thống radar cảnh báo sớm của kẻ địch như là một mục tiêu. Nếu như các binh sĩ có thể truy cập vào bên trong hệ thống này thì họ có thể phá hủy hoặc làm nó suy yếu. Đây là một bài tập thực tế đã được áp dụng hồi tháng 3 vừa qua, theo Fort Gordon Globe. Hành động như thể mình đang ở chiến trường thật, các chiến binh số phải hành quân đến mục tiêu - một hệ thống điều khiển phòng thủ không lưu mô phỏng của kẻ địch - sau đó tìm kiếm mạng không dây tại đó, tìm cách khai thác để xâm nhập.

Nếu như họ thành công trong việc vô hiệu hóa hệ thống radar này, quân đội sẽ chẳng cần phải huy động máy bay tàng hình nữa. Ngoài ra, tài liệu hướng dẫn cũng gợi ý một số hệ thống khác mà các hacker quân đội có thể "xem xét xâm nhập", chẳng hạn như mạng điện thoại, máy chủ, hay smartphone của kẻ địch.

(Còn tiếp)

Tháng 9 năm 2015, chỉ 6 ngày sau khi Apple cho ra mắt iPhone 6S và iPhone 6S Plus, công ty đã thông báo số lượng đặt trước kỷ lục cho 2 dòng này: 4 triệu đơn hàng chỉ trong 24h đầu tiên. Khi những chiếc iPhone mới nhất được giới thiệu, chúng ta luôn thấy những đợt sóng phát cuồng và cạnh tranh xem ai là người đầu tiên được sở hữu chiếc máy mới ra lò.

Vậy những con số ấn tượng cùng hành vi “cuồng tín” của người dùng có phải chỉ đơn thuần là một sự phản ánh của công nghệ cao cấp và những chiến lược marketing xuất sắc Apple đưa ra hay một điều gì đó đơn giản hơn những gì chúng ta nghĩ?

Việc tìm kiếm và nhận ra những gì chúng ta khao khát tạo ra một loại hoạt động “tự thưởng” (tại một khu vực gọi là vùng vân – striatum) trong não. Hoạt động này sản sinh ra chất dẫn truyền thần kinh dopamine, làm tăng các hành vi mang tính thúc ép. Hầu hết các hoạt động tự thưởng, tìm kiếm sự hài lòng này có xu hướng làm tăng lượng dopamine trong não và nếu các hoạt động này trở nên quá đà, mất kiểm soát thì sẽ dẫn tới các chứng rối loạn nghiện ngập như nghiện rượu, nghiện cờ bạc hay thậm chí là nghiện giao dịch trên phố Wall.

Thế nhưng hiện nay, khi những nhu cầu cơ bản như ăn ở, an toàn có vẻ như đã sẵn sàng cho hầu hết mọi tầng lớp xã hội thì Internet và mạng xã hội lại đang khiến chúng ta dễ dàng bộc lộ những nhu cầu mới của mình như nhu cầu giao tiếp (WhatsApp), nhu cầu được kết nối (Facebook), chia sẻ thông tin (Twitter), chia sẻ ảnh (Instagram), nghe nhạc (Spotify) hay thậm chí là tìm “đối tác” (Tinder). Và thật không có gì ngạc nhiên khi các sản phẩm của Apple kích hoạt hầu hết các vùng não bộ của các fan nhà Táo tương tự như việc những hình ảnh biểu tượng ‘tôn giáo’ kích thích lòng trung thành của những người đi theo.

Sự kết hợp mạnh mẽ của marketing với ngành khoa học thần kinh (neuroscience) đã cho ra đời một lĩnh vực mới mang tên neuromarketing (marketing đánh vào tâm lý, não bộ). Trong neuromarketing, các doanh nghiệp tìm cách thấu hiểu khách hàng qua các thí nghiệm tâm lý và nghiên cứu thần kinh để tìm ra phương pháp marketing hiệu quả nhất giúp họ tâm phục khẩu phục và thèm khát các sản phẩm.

Tại các nước phát triển, khoa học dữ liệu đang là một trong những nghề hot nhất hiện nay.

Gần đây, sự trỗi dậy của công nghệ machine learning cũng chi phí ngày càng giảm cho việc lưu trữ dữ liệu lớn và các công cụ mã nguồn mở mạnh mẽ đã mở đường cho sự phát triển của ngành khoa học dữ liệu (data science). Các công ty trên khắp thế giới đang tuyển ngày càng nhiều các nhà khoa học dữ liệu (data scientist), những người được Harvard Business Review coi là đang theo đuổi “công việc hấp dẫn nhất thế kỷ 21”. Từ một lượng khổng lồ dữ liệu người dùng (ví dụ như lượt click đường link trên Facebook hay sở thích mua hàng online,…), các nhà khoa học dữ liệu sẽ tiến hành phân tích để tìm ra các xu hướng nổi bật trong hành vi người dùng rồi suy tính các giải pháp, chiến lược dự đoán lựa chọn của khách hàng hay cung cấp các gợi ý mua hàng được cá thể hóa tới từng người. 90% lượng dữ liệu toàn cầu được sinh ra trong khoảng 2 năm trở lại đây trước sự bùng nổ của các nền tảng online và các thiết bị thông minh.

Nhiều tên thương hiệu nay đã trở thành từ ngữ hàng ngày trong cuộc sống của chúng ta (chẳng hạn như “Facebook/WhatsApp tôi đi”) và người tiêu dùng nay cũng trở thành một sản phẩm mà mọi hành động của họ đều được giám sát và ghi lại (dù họ có muốn hay không) để phân tích để rồi một ngày nào đó họ thấy mình đã cầm trong tay một sản phẩm trước cả khi họ kịp ý thức được khao khát đó của mình.

TheoTrí thức trẻ/World Economics Forum