“Nhưng buông lại đòi hỏi lòng dũng cảm, bố mẹ liệu có chiến thắng được cảm giác lo lắng sợ hãi, nhất là khi cả thế giới đang vận hành theo một hướng khác. Buông đòi hỏi sự vất vả và theo một cách khác, đòi hỏi sự kiên trì, bởi dạy con tự lập là một hành trình không có đường tắt” – Nhà báo Thu Hà nhấn mạnh.

Bao bọc, che chở hay can thiệp quá mức của cha mẹ vào đời sống con cái thường xuất phát từ những động cơ tốt đẹp, đó là cha mẹ nào cũng yêu thương con, không muốn con gặp thất bại hay khổ sở.

“Nếu chúng tôi có nguồn lực, thì việc can thiệp để con cái không vất vả chả lẽ là sai trái?” - Nhiều phụ huynh đã tự vấn nhưng hầu hết các nghiên cứu tâm lý và xã hội học đều đưa ra kết luận: Bao bọc con cái quá mức sẽ dẫn đến tình trạng lo âu, trầm cảm, và thiếu năng lực một cách báo động khi phải đối mặt với cuộc sống trưởng thành.

Bao bọc, che chở hay can thiệp quá mức của cha mẹ sẽ khiến con cái thiếu năng lực một cách báo động khi phải đối mặt với cuộc sống trưởng thành.

Quá trình trưởng thành của đứa trẻ diễn ra trong những rủi ro hàng ngày, từ việc chập chững tập đi, leo trèo trong sân chơi, đến thăm nhà một người bạn mới hoặc tự đạp xe đến trường, xoay sở hoàn thành bài tập... Như vậy, việc của cha mẹ là để cho con được mắc sai lầm, được thử thách và thất bại, bởi đó mới chính là quá trình đứa trẻ học hỏi, rút ra bài học, kinh nghiệm và tiếp tục đứng dậy, tiến lên.

Bà Esther Wojcicki, 78 tuổi, có ba cô con gái, người nổi tiếng nhất là Susan, 50 tuổi, CEO của mạng xã hội YouTube; Anne, 45 tuổi, hiện là CEO công ty nghiên cứu ADN 23andme; Janet, 49 tuổi, là giáo sư về nhi khoa và dịch tễ tại Đại học California, San Francisco, Mỹ đã tiết lộ bí quyết nuôi con tự lập trong cuốn sách:”Làm thế nào để nuôi dạy con thành công”: Ngay từ khi các con còn nhỏ, tôi đã trao cho chúng trách nhiệm từ những việc rất nhỏ như tự chọn quần áo, hay tự đi bộ đến trường. Các con có thể thoải mái đến thăm bạn bè, hàng xóm, miễn là trở về nhà vào giờ "giới nghiêm" 5 rưỡi chiều, để tập bơi vào 30 phút sau đó.

"Lý thuyết của tôi luôn là: Bạn càng làm thay con nhiều thì chúng càng tự làm ít đi", bà nói. Chính vì vậy, bà để con gái 2 tuổi tự mặc quần áo, đeo giày, chải tóc dù lúc đầu có thể mặc ngược áo, đi nhầm chân. Lên 4 tuổi, các con bà rửa bát hàng ngày dù con phải đứng lên ghế, hoặc tự dọn giường, gấp quần áo, đổ rác. “Mọi thứ sẽ không hoàn hảo: Bát chưa sạch thậm chí còn đổ vỡ, giường lộn xộn, quần áo không phẳng nếp... nhưng lũ trẻ vui vì cảm giác tự mình làm được” – bà Esther Wojcicki chia sẻ.

Một phương pháp dạy con làm việc nhà theo 4 bước được tiến sỹ tâm lý SE Gutstein chia sẻ: " Đầu tiên, cha mẹ làm cho con. Sau đó, cha mẹ làm với con. Tiếp theo, quan sát con làm. Cuối cùng, con sẽ tự mình làm một cách hoàn toàn độc lập”.

Bạn càng làm thay con nhiều thì chúng càng tự làm ít đi

Những việc nhà theo lứa tuổi được gợi ý: Từ 2 đến 3 tuổi: Bỏ quần áo bẩn vào giỏ giặt đồ, dọn đồ chơi; Từ 4 đến 7 tuổi: tự dọn giường ngủ, tưới nước cho cây, cùng đi siêu thị, lau dọn bàn ăn, gập quần áo, chuẩn bị sách vở, đồ dùng khi đi học;  Từ 8 đến 10 tuổi: dọn dẹp, làm sạch phòng, dọn bàn ăn, hút bụi, cho vật nuôi ăn, giúp rửa xe, đổ rác, giúp cha mẹ nấu ăn, rửa bát, đi mua đồ ở cửa hàng tạp hóa ,giặt và gấp quần áo; Từ 11 tuổi trở lên: làm sạch phòng và phòng tắm, hỗ trợ làm sạch bếp, rửa bát, dọn đồ ăn thừa và cất đồ ăn cần dùng tiếp vào tủ lạnh, giặt quần áo, chuẩn bị bữa ăn cùng bố mẹ, tự nấu ăn, trông em...

Bên cạnh đó, trẻ cần được dạy bộ công cụ, kỹ năng “sống” cần thiết về nhận thức (thu thập thông tin, phân tích, ra quyết định), cảm xúc (điều chỉnh và kiểm soát về nỗi buồn, sự thất vọng, tức giận), hành vi (học tập, làm việc) để có thể sống sót.

Một trong những nguyên tắc về dạy con tự lập được nhiều nhà tâm lý học khuyến khích đó là tự chủ phải gắn liền với trách nhiệm.

Tiến sỹ Jim Taylor, nhà tâm lý giáo dục trẻ em phân tích: “Hãy cho con thấy trách nhiệm của chúng là gì, rằng chúng phải chấp nhận những trách nhiệm đó, và sau đó bạn phải quy trách nhiệm cho con về những hành động”. Một đứa trẻ trước hết phải hiểu trách nhiệm chăm sóc bản thân lành mạnh bằng những kỹ năng giữ gìn vệ sinh thân thể, ăn uống, tập luyện. Sau đó là các kỹ năng làm việc nhà như một thành viên có trách nhiệm với gia đình. Ngoài ra, đứa trẻ cần xoay sở với việc đi học muộn, quên cặp sách đồ dùng, không làm bài tập ... để chúng biết lỗi, rút kinh nghiệm và không tái phạm.

Bên cạnh đó, nếu con bạn đi chơi loanh quanh gần nhà (môi trường thực sự an toàn) thì chúng phải đeo đồng hồ định vị hoạc mang theo điện thoại, có trách nhiệm về nhà đúng giờ, đến đúng chỗ đã hẹn, hoặc nhớ số điện thoại và địa chỉ ngôi nhà khi có tình huống khẩn cấp. Hãy dạy cho con cách xử lý khi rơi vào tình huống như lạc đường hoặc bị kẻ xấu lạm dụng.

Giúp con tìm được đam mê và mục đích sống

Có một câu thần chú: “Nếu bạn làm hoặc học những gì bạn yêu thích, bạn sẽ không bao giờ nghĩ là mình đang phải học hoặc phải làm việc”.

Một trong những nhiệm vụ của sự nghiệp làm cha mẹ là phải giúp con cái tìm được đam mê và mục đích sống.

Trong cuốn sách “Sự sụp đổ của nghề làm cha mẹ", bác sỹ Leonard Sax đã phân tích về bức tranh khốn khổ của giới cha mẹ trung lưu Hoa Kỳ khi xác định kịch bản cho cuộc đời con cái là phải cố gắng học hành chăm chỉ để vào ĐH Stanford, Harvard hoặc kiếm được nhiều tiền, đạt được địa vị cao trong xã hội. Nhưng sau tất cả, có những người đã lên đến đỉnh cao mà vẫn giày vò bởi cảm giác chán nản, vô nghĩa.

“Tôi đã thấy một số người lớn như vậy trong số các đồng nghiệp của tôi. Một người có thể được coi là bác sỹ phẫu thuật thành công: anh ta có thể kiếm 600 nghìn đô la một năm nhưng anh ấy rất khổ sở. Anh ấy không vui vẻ gì phải làm việc 80 giờ/1 tuần với một công việc đã trở nên đáng ghét với anh ấy. Nếu bạn đang làm việc 80 giờ/1 tuần với tâm hồn khô héo thì bạn là một nô lệ. Cuộc sống rất quý giá, mỗi một giây trôi qua lại là một món quà vô giá mà không có tiền nào có thể mua lại được thời gian đã mất” - bác sỹ Leonard Sax  chia sẻ.

Chính vì thế, một trong những nhiệm vụ của cha mẹ là giúp con tìm thấy ý nghĩa, khao khát một cái gì đó cao hơn và sâu sắc hơn. Thiếu đi mục đích, cuộc sống dường như vô nghĩa và vô ích. Không có mục đích, những người trẻ tuổi trở nên lo lắng và trầm cảm. Một khi trẻ có mục đích sống, chúng có thể tự tin theo đuổi thành tích vì chúng biết tại sao thành quả đó lại đáng để theo đuổi. Một khi đã được giáo dục về sự KHÁT KHAO, những người trẻ tuổi có thể tận hưởng thời gian rảnh rỗi một cách sâu sắc và trọn vẹn, cho dù là đọc một cuốn sách, nghe nhạc, hay đi dạo trong rừng.

Ở một khía cạnh khác, khi tìm thấy đam mê và ý nghĩa trong học tập cũng như cuộc sống, trẻ sẽ có lòng can đảm, kiên cường quyết tâm theo đuổi một điều gì đó, cho dù khó khăn đến đâu hay phải đối mặt với nhiều bất lợi như thế nào.

Thu Phương

Bi kịch của phụ huynh nuôi con trong 'lồng ấp'

“Người Việt có tuổi thơ dài nhất thế giới; Những đứa trẻ không bao giờ lớn” là cụm từ mô tả về kiểu nuôi con trong “lồng ấp” của nhiều cha mẹ Việt Nam.

Qua đánh giá các lỗ hổng bảo mật theo danh sách của Microsoft công bố, Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia vừa đề nghị các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp tại Việt Nam đặc biệt chú ý vào 9 lỗ hổng có mức ảnh hưởng cao và nghiêm trọng.

Trong 9 lỗ hổng bảo mật mới được cảnh báo tới các đơn vị tại Việt Nam, có 7 lỗ hổng cho phép đối tượng tấn công thực thi mã từ xa, gồm: CVE-2024-43468 trong ‘Microsoft Configuration Manager’; CVE-2024-43582 trong ‘Remote Desktop Protocol Server’; CVE-2024-43572 trong ‘Microsoft Management Console’; CVE-2024-43504 trong ‘Microsoft Excel’; 2 lỗ hổng CVE-2024-43576, CVE-2024-43616 trong ‘Microsoft Office’; và CVE-2024-43505 trong ‘Microsoft Office Visio’.

Cảnh báo cũng chỉ rõ, lỗ hổng bảo mật CVE-2024-43583 trong ‘Microsoft Winlogon’ cho phép đối tượng tấn công thực hiện leo thang đặc quyền. Trong khi đó, lỗ hổng bảo mật CVE-2024-43573 trong ‘Windows MSHTML Platform’ cho phép thực hiện tấn công giả mạo.

Đáng chú ý, trong số 9 lỗ hổng bảo mật mới tồn tại trong sản phẩm Microsoft, các chuyên gia còn lưu ý thêm, thông tin chi tiết về lỗ hổng CVE-2024-43583 trong ‘Microsoft Winlogon’ đã được công bố công khai; còn 2 lỗ hổng CVE-2024-43572 trong ‘Microsoft Management Console’ và CVE-2024-43573 trong ‘Windows MSHTML Platform’ đều đang bị khai thác trong thực tế.

Cục An toàn thông tin cho hay, các lỗ hổng có mức độ ảnh hưởng cao và nghiêm trọng kể trên, có thể bị đối tượng tấn công khai thác để thực hiện các hành vi trái phép, gây ra nguy cơ mất an toàn thông tin và ảnh hưởng đến các hệ thống thông tin của cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp.

Vì thế, khuyến nghị với các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp tại Việt Nam là cần kiểm tra, rà soát, xác định máy tính sử dụng hệ điều hành Windows có khả năng bị ảnh hưởng.

Trong trường hợp có ảnh hưởng, biện pháp khắc phục tốt nhất là cập nhật bản vá cho các lỗ hổng bảo mật mới theo hướng dẫn của hãng Microsoft.

Cục An toàn thông tin cũng đề nghị các đơn vị tại Việt Nam tăng cường giám sát và sẵn sàng phương án xử lý khi phát hiện có dấu hiệu bị khai thác, tấn công mạng; đồng thời thường xuyên theo dõi kênh cảnh báo của các cơ quan chức năng và các tổ chức lớn về an toàn thông tin để phát hiện kịp thời các nguy cơ tấn công mạng.

Theo báo cáo tình hình an toàn thông tin mạng tại Việt Nam vừa được Cục An toàn thông tin công bố trên cổng Cổng không gian mạng quốc gia ngày 14/10, trong tháng 9/2024, hệ thống giám sát, rà quét từ xa của Trung tâm NCSC đã phát hiện hơn 1.600 lỗ hổng trên 5.000 hệ thống đang mở công khai trên Internet.

Cũng trong tháng 9, Trung tâm NCSC đã ghi nhận 12 lỗ hổng bảo mật mới được công bố, có mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng và cao, có thể bị các đối tượng xấu lợi dụng để tấn công, khai thác vào các hệ thống của các cơ quan, tổ chức trong nước.

Những lỗ hổng bảo mật nêu trên, theo Cục An toàn thông tin, là các lỗ hổng tồn tại trên sản phẩm phổ biến của nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.

"Đề nghị các đơn vị cần thực hiện kiểm tra toàn diện và rà soát hệ thống của mình giúp xác định hệ thống của mình có sử dụng các sản phẩm bị ảnh hưởng bởi các lỗ hổng không, nhanh chóng đưa ra biện pháp khắc phục kịp thời để bảo vệ an toàn thông tin. Đồng thời, liên tục cập nhật thông tin về các lỗ hổng mới, các xu hướng tấn công trên không gian mạng”, Cục An toàn thông tin nêu khuyến nghị.

Danh sách 1.237 thí sinh trúng tuyển Trường ĐH Y Hà Nội năm 2022

Là cựu học sinh Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn, ngày còn đi học tại đây, Ngân đã rất yêu thích môn Vật lý. Thông qua kiến thức của môn học này, nữ sinh có thể lý giải các hiện tượng tự nhiên liên quan đến Trái đất, vũ trụ. Nhiều câu hỏi xuất hiện trong đầu luôn thôi thúc Ngân tìm hiểu.

Để “giải mã” cho những thắc mắc ấy, Ngân tìm đến các hội nghị, hội thảo liên quan đến lĩnh vực khoa học vũ trụ. Chẳng hạn, ở Quy Nhơn có Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục Liên ngành (ICISE), nữ sinh tham gia một vài lớp học về từ trường trong vũ trụ tại đây - nơi có chuyên gia từng làm việc tại NASA đứng lớp.

“Qua các giờ học, em thấy lĩnh vực này không hề xa vời”, Ngân nói. Ban đầu là tò mò tìm hiểu, dần dần, Ngân bị mê hoặc bởi các hiện tượng tự nhiên trong vũ trụ. Vì thế, trước ngưỡng cửa đại học, nữ sinh quyết định theo học ngành liên quan đến vũ trụ và vệ tinh.

Quyết định này của Ngân khiến nhiều người thân quen bất ngờ vì “ngành học này lạ, ra trường sẽ làm nghề gì?”. Nhưng nữ sinh lại cho rằng đây là ngành rất thực tế. “Những kiến thức sâu về lĩnh vực này có thể ứng dụng vào việc dự báo thời tiết, xem bản đồ, dự báo sạt lở, xói mòn, lũ lụt...”, Ngân nói.

Chương trình ở bậc đại học của Ngân kéo dài 3 năm, được dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh. Ngành này tập trung vào ba hướng chính, gồm vật lý thiên văn, viễn thám và công nghệ vệ tinh. Trong đó, Ngân có niềm đam mê lớn với khoa học hành tinh, lĩnh vực kết hợp giữa vật lý thiên văn và viễn thám.

“Trong quá trình học, em được tìm hiểu về các hiện tượng thời tiết và cơ chế vật lý đằng sau những hiện tượng này. Từ đó, em khám phá nhiều hơn về những hiện tượng tương tự trên các hành tinh khác - dựa trên hiểu biết của mình về Trái đất, làm thế nào để giải thích, mô phỏng hoặc dự đoán về sự hình thành và phát triển của những thế giới khác ngoài kia”, Ngân chia sẻ.

Trường của Ngân mời nhiều giáo sư nước ngoài, đặc biệt là từ Pháp, về giảng dạy. Nhờ đó, sinh viên có cơ hội trò chuyện, kết nối và tìm kiếm cơ hội từ các giáo sư.

Nữ sinh cũng chia sẻ, ngoài việc học trên lớp, với ngành này, việc tự học rất quan trọng, chiếm khoảng 50%.

“Nếu chỉ học từ các bản trình bày thầy cô giảng dạy trên lớp sẽ không đủ. Sinh viên còn phải đọc và trau dồi thông qua tài liệu, bài giảng online từ những trường đại học top đầu thế giới, chẳng hạn như MIT hay Oxford, từ đó mở rộng thêm góc nhìn”, Ngân nói.

Sớm ấp ủ giấc mơ du học, từ năm thứ 2, Ngân đã tìm kiếm và giành được cơ hội đi thực tập 2 tháng tại Trung tâm Khoa học Lý thuyết Đài Loan (Trung Quốc), liên quan đến vật lý thiên văn tính toán. Đến tháng 4/2024, nữ sinh tiếp tục giành học bổng thực tập tại Phòng thí nghiệm Vật lý thiên văn Marseille (Pháp) 4 tháng. 

Trước khi tới Pháp, Ngân chỉ ấn tượng với đất nước này bởi những thành tựu nổi bật trong lĩnh vực khoa học vũ trụ. Nhưng khi có cơ hội được trực tiếp tham gia vào quá trình nghiên cứu, cải thiện mô hình liên quan tới sự phát triển các thành phần hóa học có trong nước biển của các hành tinh khác trong hệ Mặt trời, nữ sinh càng ấp ủ ước mơ được sang Pháp học tập, nghiên cứu.

Tranh thủ thời gian thực tập, Ngân tìm kiếm cơ hội học lên bậc thạc sĩ tại Pháp. Trường Sư phạm Paris thuộc Đại học Paris là ngôi trường Ngân hướng tới bởi nơi đây có những “cây đại thụ” trong lĩnh vực khoa học vũ trụ, đồng thời có những khóa học liên quan đến khoa học hành tinh, cụ thể là nghiên cứu lý thuyết về chất lưu.

Bắt đầu chuẩn bị hồ sơ từ tháng 10/2023, sau đó trải qua vòng phỏng vấn xét tuyển, tháng 6/2024, Ngân nhận tin trúng tuyển vào ngôi trường này với học bổng toàn phần dù khi ấy cô vẫn chưa bảo vệ khóa luận tốt nghiệp.

Chinh phục được ngôi trường top 1 nước Pháp, Ngân cho rằng ngoài điểm số và kinh nghiệm nghiên cứu, việc tìm hiểu kỹ về ngành học, ngôi trường và sự phù hợp với định hướng của bản thân rất quan trọng. “Điều này cần được thể hiện rõ trong bài luận và quá trình phỏng vấn với hội đồng tuyển sinh. Ngoài ra, thư giới thiệu tích cực từ phía thầy cô đã hướng dẫn nghiên cứu trước đây cũng đóng vai trò then chốt”, Ngân nói.

Cuối tháng 8 này, Diệu Ngân sẽ sang Pháp. Hướng nghiên cứu của cô liên quan đến chất lưu. Theo Ngân, đây là hướng nghiên cứu có ý nghĩa trong việc cải thiện hiểu biết về khí quyển và đại dương trên các hành tinh khác, từ đó áp dụng vào các nhiệm vụ thám hiểm trong tương lai và nghiên cứu khả năng tồn tại sự sống ngoài hành tinh. 

“Nếu có cơ hội, em vẫn mong muốn tiếp tục học lên tiến sĩ, sau đó làm việc trong các viện nghiên cứu hoặc giảng dạy tại trường đại học Việt Nam hoặc nước ngoài về lĩnh vực khoa học vũ trụ”, Ngân chia sẻ.