Dưới góc nhìn của bà Nguyễn Thuý Uyên Phương (CEO chuỗi trường ngoại khóa Tomato Childrens Home), những mô hình về trường cho trẻ mồ côi cần được tính toán kỹ để tránh những hệ quả không tốt về cảm xúc, nhận thức, tâm lý cho các em.
 
Bài viết đã được đăng trên trang cá nhân và thể hiện quan điểm riêng của tác giả.

Em Nhật Hào (17 tuổi) và Đan Thanh (10 tuổi) trú tại Quận 12, TP.HCM mất bố trong đại dịch (ảnh: Trương Thanh Tùng)

Sáng nay, tôi đọc được tin một tập đoàn lớn xây trường cho trẻ em mồ côi trong đại dịch. Tôi cũng biết vài dự án tương tự nữa đang trong quá trình hình thành.

Trước hết, tôi muốn nói rằng, tôi luôn dành sự trân trọng và ngưỡng mộ cho những người đã quyết định khởi xướng và dấn thân cho ý tưởng rất cao đẹp nhưng cũng đầy thách thức này.

Những băn khoăn dưới đây của tôi chỉ nhằm góp thêm một góc nhìn giúp những hoạt động hỗ trợ trẻ em này mang lại lợi ích bền vững nhất.

Cho đến nay, tôi vẫn chưa đọc được đề án cụ thể của những dự án xây trường cho trẻ mồ côi do Covid-19, mà chủ yếu biết tin qua báo chí và mạng xã hội.  

Qua các thông tin này thì thấy, về bản chất, những dự án này gần với mô hình "mái ấm"/ "nhà cho trẻ mồ côi" (orphanage) hoặc "residential care" (làng cư trú cho trẻ mồ côi) hơn là trường học (school).

Sở dĩ, tôi nhận định như vậy là bởi vì các dự án này có chung hai đặc điểm lớn. Thứ nhất là quy tụ các em lại thành một cộng đồng riêng, có quy mô tương đối lớn; thứ hai là không chỉ dạy học, mà còn nuôi ăn ở, chăm sóc các em đến lúc trưởng thành.

Điều khiến tôi băn khoăn là, mô hình "mái ấm"/"nhà cho trẻ mồ côi" (orphanage) hay "residential care" (làng cư trú cho trẻ mồ côi) này trong thời gian gần đây đã được nhiều tổ chức bảo vệ trẻ em quốc tế chỉ ra rằng đó không phải là giải pháp tốt và đúng nhất cho trẻ em bị tổn thương.

Save The Children - tổ chức hàng đầu thế giới về các hoạt động nhân đạo cho trẻ em còn có cả một chiến dịch vận động các tình nguyện viên không tham gia tình nguyện cho các mái ấm/ trại mồ côi.

Vì sao vậy?

Nhiều nghiên cứu đáng tin cậy đã chỉ ra rằng, những trẻ em trưởng thành trong môi trường này thường gặp các vấn đề lâu dài về phát triển cảm xúc, nhận thức và rối loạn tâm lý.

Mô hình này không thực sự giải quyết được sự thiếu hụt lớn nhất của các em, đó là có một gia đình riêng quan tâm đến mình một cách riêng biệt. Nó còn có thể khiến các em bị tách khỏi "gia đình mở rộng" (extended family, tức họ hàng, người thân ngoài cha mẹ) và trở thành một cộng đồng "khác biệt".

Chi phí cho một trẻ em trong mô hình này cao gấp 10 lần chi phí của các mô hình hỗ trợ có tính chất gần với gia đình hơn (family setting), như là nhận con nuôi hoặc cha mẹ đỡ đầu.

Việc dùng tình nguyện viên ngắn hạn đến dạy học để giảm chi phí hoặc đến chơi với các em, như tôi nói ở trên, đã được các tổ chức quốc tế lên tiếng là "lợi bất cập hại". Vì nó gây ra cho các em một vấn đề gọi là “sự gắn bó giả tạo” (fake attachment").

Nhiều em rơi vào trạng thái hụt hẫng, có những vết thương tâm lý lớn sau khi một tình nguyện viên mà em yêu thương, gắn bó rời đi, sau đó phải mất nhiều thời gian để chữa lành.

Đáng lưu ý là, những vấn đề nêu trên không chỉ được nhận thấy ở những mô hình được quản lý kém, mà cả những mô hình được quản lý tốt, có cơ sở vật chất sạch đẹp.

Đến đây, chắc bạn sẽ thắc mắc: "Vậy chả lẽ không làm gì hết, cứ để mặc cho tụi nhỏ bơ vơ sao?"

Dưới đây là các kiến nghị của tôi:

Thứ nhất, nếu có tài chính và có lòng muốn giúp đỡ các em, xin hãy kết nối, hợp tác với các tổ chức uy tín về bảo vệ trẻ em. Đừng tự làm một mình vì đây là một vấn đề không chỉ cần đến "trái tim nóng" mà cần cả "cái đầu lạnh" để đi được xa. Các tổ chức này đều có giấy phép, có mạng lưới, có kinh nghiệm.

Trên thế giới, các thống kê đã ước tính có 1 triệu trẻ em mồ côi cha mẹ do Covid-19. Vì vậy, cộng đồng bảo vệ trẻ em thế giới cũng đã có những kế hoạch nhất định để giải quyết vấn đề này. Chúng ta có thể tham khảo, nhờ trợ giúp.

Thứ hai, xin hãy ưu tiên thực hiện những mô hình bảo trợ mà gần với mô hình một gia đình nhất. Chẳng hạn, nếu các em có người thân, họ hàng có thể nhận nuôi dưỡng các em, xin hãy hỗ trợ cho họ để họ là gia đình thứ hai của các em. (Tất nhiên là cần quy trình thẩm định và đồng hành dài hạn).

Nếu các em không còn họ hàng hoặc họ hàng không đủ tốt, thì có thể cân nhắc mô hình "gia đình đỡ đầu" (có quyền chăm sóc nhưng không có quyền giám hộ) hoặc những mái ấm có quy mô nhỏ như một gia đình ấm áp thôi.

Thứ ba, nếu không có lựa chọn khác tốt hơn mô hình "mái ấm"/ "nhà cho trẻ mồ côi" (orphanage) thì có thể tham khảo các lựa chọn như sau:

Thay vì tập hợp các em vào một ngôi trường riêng, hãy tài trợ để các em được đi học trong các ngôi trường bình thường, hòa nhập và kết nối với những trẻ em bình thường khác. Điều đó tốt hơn cho các em so với việc học chung với 100 bạn mà cả 100 bạn đều mồ côi giống mình.

Đầu tư ngân sách để tuyển dụng giáo viên, nhân viên làm việc dài hạn và cam kết gắn bó lâu dài. Không nên dùng tình nguyện viên tạm thời, ngắn hạn.

Đầu tư mạnh cho các chương trình tham vấn tâm lý, chăm sóc sức khỏe tinh thần cho các em. Nếu chỉ nuôi ăn ở, nuôi học, đối với các em sẽ là không đủ.

Năm ngoái, tôi đã có cơ hội được làm việc trong một dự án giáo dục cảm xúc và chăm sóc tinh thần cho các trẻ em ở một số mái ấm hiện có ở Việt Nam hiện nay, do một quỹ thiện nguyện Việt-Úc tài trợ.

Chính những người lãnh đạo của các mái ấm đó đã giúp tôi hiểu ra những khiếm khuyết của mô hình mà họ theo đuổi và giờ họ đang nỗ lực để cải tiến nó.

Có một mái ấm ở Sài Gòn khiến tôi thực sự ngưỡng mộ, khi người lãnh đạo mái ấm đó không chỉ đầu tư cho các em đi học ở trường bình thường, mà còn tuyển dụng giáo viên để kèm cặp và đi họp phụ huynh cho các em.

Bước vào đó, tôi sẽ không được chụp một tấm hình nào (để tôn trọng quyền riêng tư về danh tính của các em), và còn phải tuân thủ các nguyên tắc về ứng xử với các em (không được tự ý cho quà, cho kẹo, vuốt ve các em).

Chia sẻ như vậy, để mọi người hiểu rằng, tôi không hoàn toàn bài xích mô hình trường cho trẻ mồ côi do Covid-19, mà chỉ muốn chỉ ra những điểm để cải tiến hoặc những lựa chọn tốt hơn nếu có thể.

Tôi hy vọng rằng những hiến kế của mình đến được tay người cần đến. Và tôi xin chúc cho các anh chị, các mạnh thường quân đang ấp ủ các ý tưởng tương tự thật nhiều sức khỏe để sớm đưa ý tưởng thành hiện thực.

Điều các anh chị đã khởi đầu là vô cùng đẹp đẽ, rất mong các anh chị bước thêm một bước nữa để những đẹp đẽ này đi được xa hơn!

Nguyễn Thuý Uyên Phương(CEO chuỗi trường ngoại khóa Tomato Childrens Home)

Các bài viết trao đổi thêm về quan điểm của tác giả xin gửi về email: [email protected]. Xin cảm ơn!

Mái ấm cho trẻ mồ côi

Nhìn thấy cuộc gọi video của mẹ, bốn chị em Yến Nhi túm lại. Màn hình bên kia mở lên, Nhi thấy mẹ thở rít từng hồi...

Phía ca sĩ mong muốn các tổ chức, cá nhân ngừng đăng tải nội dung thiếu tính xác thực trên internet.

Jack cũng xin lỗi ông Quốc Cường - 1 trong 2 người quen giúp anh kết nối gặp gỡ cầu thủ Messi - và những người có liên quan chịu ảnh hưởng bởi tin đồn. 

Ngày 31/8, ca sĩ Jack phát hành MV Từ nơi tôi sinh racó sự xuất hiện của huyền thoại bóng đá Lionel Messi.

Một số fanpage bóng đá đăng tin phía Jack đã chi 60 tỷ đồng để gặp Messi ở Pháp - con số khiến nhiều người dùng mạng bàn luận sôi nổi.

Trong sự kiện giới thiệu MV Từ nơi tôi sinh ra, chính ca sĩ Jack tiết lộ chi nhiều tiền cho chuyến đi Paris gặp Messi. Anh đưa toàn bộ ê-kíp khoảng 10 người cùng sang Pháp trong 8 ngày nên "chi phí không hề rẻ nhưng những gì thu về hoàn toàn xứng đáng".

Trích đoạn MV 'Từ nơi tôi sinh ra'

Bên cạnh đó, MV này không nhận tài trợ và tắt chế độ kiếm tiền trên YouTube vì phía Messi yêu cầu "không khai thác thương mại hình ảnh, tên tuổi" của danh thủ.

Khi tin đồn xuất hiện, phía ca sĩ Jack từ chối trả lời. Người đại diện cho rằng không nên nhấn mạnh vào số tiền vì sẽ làm lu mờ thông điệp của bài hát.

Trên trang cá nhân, doanh nhân Quốc Cường bức xúc cho rằng tin đồn "Jack chi 60 tỷ để gặp Messi" gây ảnh hưởng xấu đến ông cũng như hình ảnh người Việt Nam.

"Tôi khẳng định không có chuyện cầu thủ đòi tiền để gặp gỡ và chụp hình. Cầu thủ nước ngoài đều là những triệu phú USD, không cần nhận những khoản tiền kiểu này", ông cho hay.

Cụ thể, tại Quyết định số 1369/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã bổ nhiệm ông Lê Quân, Phó Giám đốc ĐHQG Hà Nội, Đại biểu Quốc hội khóa XIV, giữ chức Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

Ông Lê Quân (phải) và ông Lê Tấn Dũng (trái) vừa được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ LĐTB-XH. Ảnh: VGP.

Ông Lê Quân sinh năm 1974, quê quán tỉnh Quảng Ngãi.

Ông Quân học đại học tại Trường ĐH Thương Mại sau đó học sau đại học và tiến sĩ tại Cộng hòa Pháp. Từ năm 2000, ông Quân làm công tác giảng dạy tại Trường ĐH Thương mại. Từ năm 2012, ông trở thành Giám đốc Trung tâm Đào tạo và giáo dục quốc tế (Trường ĐH Kinh tế, ĐHQG Hà Nội).

Ông Lê Quân từng đảm nhiệm các chức vụ: Trưởng Bộ môn Quản trị nguồn nhân lực (Trường Đại học Thương mại); Giám đốc Trung tâm Đào tạo và giáo dục quốc tế (Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội); Trưởng Ban Tổ chức cán bộ, Đại học Quốc gia Hà Nội; Phó Giám đốc Đại học quốc gia Hà Nội.

Bên cạnh đó, cũng trong Quyết định 1368/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm ông Lê Tấn Dũng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An, giữ chức vụ Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

Ông Lê Tấn Dũng sinh năm 1966, quê quán tỉnh Long An. Ông Lê Tấn Dũng từng đảm nhiệm các chức vụ: Phó Chánh Văn phòng Tỉnh ủy Long An; Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Long An; Bí thư Huyện ủy Thủ Thừa, tỉnh Long An; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An.

Một quảng cáo thuốc kích dục bằng tiếng Việt xuất hiện ngẫu nhiên trên các báo điện tử trong một vài ngày nay. (Ảnh chụp màn hình.)

PV VietNamNet:- Xin ông cho biết nhận định của Cục An toàn Thông tin (ATTT) trước hiện tượng một số báo điện tử, trang tin khai thác quảng cáo bị chèn ngẫu nhiên các hình ảnh khiêu dâm, đồi truỵ? 

Ông Lê Bá Quốc Thịnh: - Hiện nay, một số người dùng khi truy cập vào các trang web trên mạng Internet, trong đó có các website báo điện tử có thể gặp các nội dung phản cảm, chưa đúng với thuần phong mỹ tục của Việt Nam. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là các website này cho phép một số đơn vị đặt quảng cáo trên website của mình, các quảng cáo này là quảng cáo tùy chỉnh nội dung cho từng cá nhân phù hợp với các định nghĩa về tập khách hàng của đơn vị quảng cáo.

Cụ thể, khi một khách hàng truy cập vào trang web thông thường, trang web có chứa đoạn mã đã được nhúng sẵn để gửi thông tin của người sử dụng như địa chỉ IP, cookies (nếu có) về máy chủ của đơn vị thuê đặt chỗ quảng cáo. Lúc này, máy chủ của đơn vị thuê đặt chỗ quảng cáo sẽ phân tích dữ liệu nhận được để trả về các nội dung quảng cáo phù hợp với thông tin về người sử dụng đã được gửi đi. (hiển thị quảng cáo thiết bị IT cho đối tượng thường vào các trang web về ICT, hiển thị quảng cáo về quần áo cho đối tượng thường vào các trang web về thời trang). 

Do đó, việc xuất hiện này không xuất hiện đồng loạt ở mọi máy mà chỉ xuất hiện tại một số máy hoặc mạng có lượng truy cập vào các vấn đề tương tự nhiều trước đó. Đây là một hiện tượng theo dõi ngầm người sử dụng khi sử dụng các dịch vụ CNTT trên Interent. Có thể lấy ví dụ nếu trong một mạng có một số người thường xuyên tìm kiếm, truy cập vào các website có nội dung nhạy cảm, liên quan đến các chủ đề về phòng the, sức khỏe sinh lý. Các máy chủ quảng cáo theo đó sẽ ghi nhận địa chỉ IP đó có nhu cầu tìm hiểu về vấn đề này. 

Do đó, khi người sử dụng truy cập vào các website khác nhưng có các thành phần quảng cáo được thuê đặt chỗ sẵn, các thành phần này theo ghi nhận trước đó sẽ hiện thị các chủ đề nhạy cảm liên quan đến lịch sử truy cập của người sử dụng khác trong mạng trước đây. 

Ngoài ra, do thực tế các máy tính tại Việt Nam có tỷ lệ lây nhiễm mã độc rất cao (Top 10 nước lây nhiễm mã độc trên thế giới), nên trong qúa trình người sử dụng duyệt web thông thường, các mã độc này vẫn ngầm truy cập đến các trang web có nội dung xấu (để hưởng lợi từ các quảng cáo tính theo lượt view hoặc lượt click). Do đó, vô tình các mạng và người sử dụng bị các máy tìm kiếm và quảng cáo ghi nhận rằng có nhu cầu liên quan đến các nội dung trên và chủ động hiển thị nội dung theo các nội dung đã ghi nhận được.

Bên cạnh đó, cũng có trường hợp các đơn vị quảng cáo tự hiển thị các nội dung không liên quan đến lịch sử sử dụng của người sử dụng. Tuy nhiên, hiện nay, xu hướng hiển thị thông tin thường được gắn liền với từng tập khách hàng riêng được xây dựng thông qua cơ chế học máy (machine learning) dựa trên các hành vi đã có. 

- Vậy Cục ATTT có khuyến cáo gì với các trang tin, báo điện tử và người dùng Internet tại Việt Nam trước hiện tượng này? 

Ông Lê Bá Quốc Thịnh:- Dựa trên thực tế đó, Cục An toàn thông tin có một số khuyến nghị như sau: 

a. Đối với các báo điện tử: 

- Cần làm việc với các đơn vị quảng cáo được đặt các phần quảng cáo trên các trang báo điện tử để  giới hạn các thông tin quảng cáo được hiển thị phù hợp với luật pháp và thuần phong mỹ tục của Việt Nam. 

- Cân nhắc nên hợp tác với các đối tác uy tín, có pháp nhân và tuân thủ đúng các quy định Pháp luật của Việt Nam trong lĩnh vực quảng cáo và an toàn thông tin. Trên thế giới đã có nhiều trường hợp các trang web không bị tấn công nhưng các thành phần quảng cáo, plugin từ bên thứ ba và làm ảnh hưởng đến dịch vụ, nội dung cung cấp đến người sử dụng. 

b. Đối với người sử dụng: 

- Cẩn trọng và sử dụng các chế độ ẩn danh, chế độ riêng tư khi truy cập vào các trang web lạ, các trang web có nội dung nhạy cảm khi bắt buộc phải truy cập để giảm thiểu các nguy cơ bị theo dõi từ các công cù tìm kiếm hay quảng cáo. 
- Cân nhắc sử dụng các ứng dụng bảo vệ an toàn thông tin khi truy cập Internet để ngăn chặn việc gửi các thông tin sử dụng mạng Internet về các máy chủ theo dõi khi cảm thấy không muốn để các thông tin này công khai trên Internet. Một số dịch vụ sử dụng tính năng theo dõi trên để nâng cao chất lượng dịch vụ cho người sử dụng nhưng một số có thể gây ra phiền toái cho chính người sử dụng. 

-Xin cảm ơn ông. 

H. P. 

Theo trang Ars Technica, sau khi chiếm quyền kiểm soát thành công máy chủ gắn với tên miền secure2.donaldjtrump.com, hacker đã thay đổi giao diện của trang bằng một bức ảnh người đàn ông đội mũ phớt cùng đoạn thông điệp như dưới đây: "Đã bị Pro_Mast3r ~ hack. Kẻ tấn công chính phủ. Không có gì là không thể. Hòa bình cho Iraq".

Mã nguồn của trang đã bị cài một đường liên kết tới một tệp tin JavaScript trên tài khoản Google Code hiện không còn tồn tại. Tài khoản Google Code này được phát hiện có dính líu đến các vụ tấn công nhắm vào ít nhất 3 trang web khác, dù nó dường như vô hại.

Kể từ sự cố hôm 19/2, máy chủ bị tấn công đã được đưa về chế độ hoạt động ngoại tuyến và dường như không còn liên kết đến trang chủ của trang web chính donaldjtrump.com.

Một máy chủ khác ở tên miền secure.donaldjtrump.com đang được dùng để hỗ trợ bảo mật cho chiến dịch truyền thông của tân lãnh đạo Nhà Trắng, nhưng cũng có vẻ không liên kết đến máy chủ "secure2".

Kết quả tìm kiếm "Pro_Mast3r" hiện không mang lại bất kỳ thông tin nào khác. Vì vậy, người ta hiện vẫn chưa biết chính xác ai đứng sau vụ tấn công nhắm vào trang web của ông Trump cũng như mục đích của nó là gì.

Tuấn Anh(Theo The Next Web)