Việc sử dụng thiết bị bay không người lái trong hầu hết mọi lĩnh vực của nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng, nhưng trong ngành nông nghiệp đang chứng kiến sự bùng nổ.

Theo công ty nghiên cứu Ocean Report/Mỹ, thị trường thiết bị bay không người lái nông nghiệp toàn cầu trị giá 13,59 tỷ USD vào năm 2022 và sẽ đạt 64,5 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm là 24,3%.

Thông tin mà thiết bị bay không người lái thu thập được có thể sử dụng để đưa ra quyết định tốt hơn trong các hệ thống nông nghiệp chính xác.

Tháng 9/2023, một chế độ pháp lý thử nghiệm đặc biệt sẽ được triển khai tại các khu vực của Nga, cho phép sử dụng thiết bị bay không người lái vào nhiều hoạt động nông nghiệp khác nhau. Điều đó cho thấy khả năng ứng dụng của thiết bị bay không người lái đang không ngừng mở rộng

Giám sát cây trồng

Thiết bị bay không người lái giúp theo dõi tình trạng cây trồng bằng cách tạo ra các bảng màu cho bề mặt ruộng và vườn. Khi làm như vậy, họ sử dụng một chỉ báo gọi là NDVI (Chỉ số thực vật khác biệt chuẩn hóa) - một chỉ số thực vật tương đối được chuẩn hóa phản ánh lượng thực vật có khả năng quang hợp. Bản đồ màu cho phép nông dân theo dõi cây trồng khi chúng phát triển và nhanh chóng xác định các khu vực có vấn đề trên cánh đồng của họ.

Thiết bị bay không người lái cũng sử dụng camera để theo dõi sức khỏe cây trồng. Dữ liệu chúng truyền đi thường chính xác hơn dữ liệu từ vệ tinh vì thiết bị bay không người lái tầm thấp không gặp phải hiện tượng nhiễu do mây hay ánh sáng kém.

Ngoài ra, việc truy cập dữ liệu vệ tinh nhìn chung vẫn còn đắt đỏ. Tại Nga hiện đang có nhiều công ty cung cấp nền tảng chuyên dụng kết hợp dữ liệu từ thiết bị bay không người lái và tạo bản đồ hiện trường phản ánh các chỉ số khác nhau.

Quan trắc mặt đất

Thiết bị bay không người lái được sử dụng để theo dõi điều kiện đất và đồng ruộng. Chúng lập bản đồ bề mặt cánh đồng, cho phép nông dân phát hiện bất kỳ điểm bất thường, vẽ ra hệ thống thoát nước và các điểm khô hạn để có thể lập kế hoạch và sử dụng hệ thống tưới tiêu hiệu quả hơn.

Chúng cũng giúp phân tích độ mặn của đất và lượng nguyên tố trong đó, bao gồm nitơ, kali và phốt pho. Điều này cho phép nông dân lập kế hoạch cây trồng chính xác hơn, dự đoán sản lượng và phân bổ phân bón.

Công ty MapWire/Mỹ hiện đang cung cấp phần mềm chuyên dụng dành cho thiết bị bay không người lái có khả năng tạo ra các bản đồ cánh đồng có độ phân giải cao, cũng như đánh giá tình trạng của đất và các chỉ số khác bằng bộ công cụ đo lường.

Trồng trọt

Thiết bị bay không người lái hiện đại cũng đã bắt đầu được sử dụng trong việc gieo hạt. Hiện nay, máy gieo hạt bằng thiết bị bay không người lái tự động mới chủ yếu được sử dụng trong ngành lâm nghiệp. Việc sử dụng chúng có ý nghĩa đặc biệt, giúp có thể trồng cây ở những khu vực khó tiếp cận.

Một nhóm gồm hai người điều khiển và mười thiết bị bay không người lái có thể trồng tới 400.000 cây/ngày. Những máy bay không người lái như vậy đã được phát triển bởi công ty Biocarbon Engineering/Anh.

Tại Chuvashia/Nga, thiết bị bay không người lái bắt đầu được sử dụng để trồng khoai tây. Ở vùng Samara/Nga, thiết bị bay không người lái cũng đã được sử dụng để gieo mù tạt và cỏ ba lá trên cánh đồng. Một máy bay không người lái thông thường có khả năng mang theo tới 20kg hạt giống.

Phun thuốc và thụ phấn cho cây

Thiết bị bay không người lái có thể hoạt động trên cánh đồng với tốc độ cao, thậm chí cả những khu vực khó tiếp cận. Ví dụ, chúng có thể được sử dụng để phun thuốc trên những cánh đồng chè nằm ở độ cao lớn. Đặc biệt, các thiết bị bay không người lái được trang bị các đầu phun có độ chính xác cao có thể nhắm mục tiêu đến các khu vực cụ thể để tối đa hóa hiệu quả và tiết kiệm hóa chất.

Điển hình, thiết bị bay không người lái thông minh của công ty Precision AI/Canada với camera độ phân giải cao có khả năng xác định và phun thuốc tại các khu vực cần thiết với độ chính xác 96%.

Hãng DJI của Trung Quốc cung cấp dòng thiết bị bay không người lái Agras chuyên dụng, được trang bị cả radar, cho phép phun hóa chất cho cây trồng trên diện tích khoảng 40ha/ngày.

Thiết bị bay không người lái cũng có thể được sử dụng để thụ phấn cho cây trồng. Sản phẩm của công ty Dropcopter/Mỹ cung cấp giải pháp như vậy. Khi cây nở hoa, thiết bị bay của Dropcopter có thể được lập trình để bay giữa các hàng cây cụ thể để thu thập phấn hoa, sau đó sẽ phân phối chúng đến những khu vực cần thiết.

Thụ phấn hoa bằng thiết bị bay không người lái đã được thử nghiệm thành công tại Mỹ trên một số loại cây trồng, bao gồm hạnh nhân, táo, anh đào và lê. Trong ba năm, năng suất canh tác đã tăng từ 25–50%.

Kiểm soát sâu bệnh

Thiết bị bay không người lái không chỉ có khả năng phát tán hóa chất mà còn có khả năng chủ động kiểm soát sâu bệnh trên đồng ruộng. Ví dụ, các nhà nghiên cứu từ Đại học Wageningen/Hà Lan đã giới thiệu hệ thống camera hồng ngoại PATS, cho phép phân biệt bướm đêm với các loài côn trùng bay khác dựa trên tần số và kích thước đập cánh của chúng. Sau đó, các thiết bị bay không người lái sẽ bay lên không trung và tiêu diệt côn trùng.

Giám sát an ninh

Việc sử dụng thiết bị bay không người lái cho phép quan sát các góc xa của đồng ruộng và giám sát mọi hoạt động trên thực địa. Thiết bị bay không người lái an ninh có thể được sử dụng để giám sát các loại cây trồng có giá trị, giúp bảo vệ cây trồng khỏi động vật hoang dã và các mối nguy hiểm khác. Hơn nữa, quá trình giám sát chỉ mất vài phút thay vì vài giờ.

Công ty DMM Agri Innovation/Nhật Bản đã phối hợp cùng với tỉnh Niigata, bắt đầu sử dụng tổ hợp drone được trang bị camera có cảm biến hồng ngoại và hệ thống trí tuệ nhân tạo, cho phép nông dân địa phương bảo vệ đất nông nghiệp khỏi sự tấn công của lợn rừng.

Các thiết bị bay không người lái có thể theo dõi chuyển động của động vật ngay cả trong bóng tối và lập bản đồ hoạt động của chúng. Dữ liệu đó giúp nông dân dựng hàng rào và bẫy động vật hiệu quả hơn.

Trong khi đó, hãng DJI/Trung Quốc cung cấp thiết bị bay không người lái Mavic 3 Enterprise và Mavic 3 Thermal với tính năng chụp ảnh nhiệt, có thể được sử dụng để theo dõi động vật hoang dã trên đồng ruộng và xác định đám cháy. Các thiết bị bay Mavic 3E có camera góc rộng 20MP, trong khi Mavic 3T có camera góc rộng 48MP, với khoảng cách điều khiển hiệu quả lên tới 15 km.

Máy bay không người lái sử dụng trí tuệ nhân tạo

Rất nhiều công ty đã bắt tay nghiên cứu ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) vào hoạt động của thiết bị bay không người lái sử dụng trong nông nghiệp. Trong đó, công ty khởi nghiệp MultiRotorResearch/Hà Lan, đang nghiên cứu một thiết bị bay không người lái có thể tìm đường nhờ hệ thống AI.

Phần mềm thông minh sẽ có thể tính toán các tuyến đường tối ưu đối với một chuyến bay không người lái chỉ với thông số là 03 tọa độ GPS trên bản đồ và độ cao mong muốn.

Trong tương lai, thiết bị bay không người lái cũng sẽ có khả năng tự động tránh chướng ngại vật trên đường di chuyển của chúng. Nhờ đó, chúng có thể được sử dụng để lập bản đồ đất nông nghiệp và kiểm tra các công trình nông nghiệp phức tạp.

Sẽ tắt sóng 2G vào tháng 9/2024

Thứ trưởng Bộ TT&TT Phạm Đức Long cho biết, đến tháng 9/2024 sẽ tắt sóng 2G. Giấy phép tần số cấp cho các nhà mạng triển khai mạng 2G sẽ hết hạn vào tháng 9/2024. Bộ TT&TT sẽ quy hoạch lại, các băng tần 1800MHz, 1900MHz tới đây sẽ không phục vụ cho máy 2G Only. 

Thứ trưởng Phạm Đức Long thông tin thêm, có lẽ sóng 2G sẽ cần được duy trì thêm một thời gian, không phải để phục vụ cho máy 2G, mà phục vụ cho một số máy 4G. Theo thống kê, hiện ở Việt Nam có khoảng 15 triệu máy 4G không thể sử dụng thoại chất lượng cao VoLTE, tin nhắn trên mạng 4G, phải dùng xuống mạng 2G, 3G. Đại diện Bộ TT&TT cũng cho hay, chu kỳ sử dụng của một thiết bị đầu cuối là khoảng 3 năm. Kể từ năm 2020, Bộ TT&TT đã ra quy định cấm nhập khẩu máy 2G. Các máy nhập vào thị trường Việt Nam hiện nay là theo đường tiểu ngạch. Như vậy, các máy 2G tại Việt Nam đang ở vào cuối của chu kỳ sử dụng, khi máy hỏng sẽ được người dùng thay thế.

Để bảo vệ quyền lợi người dân khi thực hiện tắt sóng trạm 2G, Bộ TT&TT đã chỉ đạo các sở TT&TT triển khai cuộc kiểm tra trên địa bàn cả nước nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý việc nhập khẩu, phân phối, lưu thông, mua bán thiết bị đầu cuối thông tin di động mặt đất trái quy định của pháp luật. Bộ TT&TT đề nghị các sở TT&TT chủ động rà soát, và dựa theo tình hình thực tế để lên kế hoạch kiểm tra chi nhánh của doanh nghiệp kinh doanh mô hình chuỗi, các doanh nghiệp và hộ kinh doanh đơn lẻ trên địa bàn, đảm bảo không còn máy điện thoại di động 2G Only, 3G Only lưu thông trên địa bàn. Các sở TT&TT tỉnh, thành phố cũng có trách nhiệm phối hợp với các lực lượng quản lý thị trường, hải quan, công an... để kiểm tra, ngăn chặn việc mua bán, lưu thông máy điện thoại di động 2G Only, 3G Only vi phạm quy định.

Bộ TT&TT cũng đang tính đến phương án quyết liệt hơn là sẽ khóa, không để cho các dòng máy 2G gia nhập mạng mới mà chỉ duy trì những điện thoại 2G hiện đang sử dụng trên hệ thống. Như vậy, sẽ ngăn chặn được dòng điện thoại “cục gạch” nhập lậu tràn vào Việt Nam làm ảnh hướng đến lộ trình tắt sóng 2G. Đây cũng là biện pháp đưa nhanh người dân lên môi trường số.

Nhà mạng và địa phương lên phương án tắt sóng 2G và 3G

Đến thời điểm này, các nhà mạng lớn đã tiến hành tắt sóng 2G và 3G ở những khu vực có nhu cầu dịch vụ này thấp. Ngoài việc ưu đãi cho khách hàng cước data, các nhà mạng cũng đã chuẩn bị các dòng điện thoại “cục gạch” 4G giá rẻ, chỉ dùng cho dịch vụ thoại và nhắn tin, để phục vụ cho một lớp khách hàng có nhu cầu này.  Chẳng hạn, Viettel Telecom đang triển khai những chính sách ưu đãi lớn nhằm giúp người dân có cơ hội tiếp cận với 4G tốt hơn. Cụ thể, khách hàng nhắn tin với cú pháp 4G gửi 191 sẽ có cơ hội nhận gói ST30 4G miễn phí với 7GB data dùng trong 7 ngày. Nhà mạng này cũng tung ra một số dòng máy 4G với mức giá chỉ từ 290.000 đồng, đồng thời miễn phí 100% lưu lượng data khi khách hàng xem nội dung giải trí trên ứng dụng TV360.

Chia sẻ với VietNamNet, đại diện VNPT khẳng định việc tắt sóng 2G sẽ giảm chi phí vận hành khai thác cho các nhà mạng. Nhà mạng có thể dành tần số này cho các công nghệ mới phục vụ tốt hơn nhu cầu khách hàng. Đại diện VNPT cũng cho hay, hiện tỷ lệ thuê bao sử dụng dịch vụ 2G giảm rất mạnh, trong khi đó số lượng thuê bao sử dụng smartphone 5G đang tăng nhanh. Đây là xu hướng thuận lợi cho việc tắt sóng 2G. Tuy nhiên, việc chọn thời điểm tắt sóng rất quan trọng vì sẽ giúp cho các nhà mạng giảm chi phí hỗ trợ máy đầu cuối cho khách hàng.

Chia sẻ quan điểm trước đề xuất tắt sóng 2G, ông Tào Đức Thắng, Chủ tịch Viettel cho hay, Viettel ủng hộ việc tắt sóng 2G của Bộ TT&TT. Mục tiêu của tắt sóng 2G là thúc đẩy người dùng sử dụng smartphone và sử dụng dữ liệu. Điều này sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế số và xã hội số trong tương lai. 

Không chỉ có các nhà mạng, một số địa phương cũng xin được đề xuất tắt sóng 2G. Sau thời gian thí điểm tắt sóng 2G tại một số địa bàn, Lạng Sơn dự kiến sớm tắt sóng 2G toàn bộ thành phố, thị trấn, góp phần đẩy nhanh việc phổ cập smartphone.

Để người dân chủ động chuyển đổi thiết bị và không gây ảnh hưởng đến thông tin liên lạc khi tắt sóng 2G, các doanh nghiệp viễn thông đã chủ động tuyên truyền, hướng dẫn, giải đáp thắc mắc cho người dân. Sở TT&TT và các doanh nghiệp viễn thông tại Lạng Sơn đã rà soát nắm bắt những khu vực có tỷ lệ người dùng sóng 2G thấp, làm các công tác chuẩn bị để xây dựng các trạm phát sóng 5G, mở rộng độ phủ sóng 4G trên địa bàn tỉnh.