Vườn quốc gia Cát Tiên hơn 72 nghìn héc-ta, trùm lên địa giới hành chính các tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước. Cả thế giới loan báo thông tin vào năm 2012, rằng con tê giác Java một sừng cuối cùng ở Việt Nam đã bị giết chết, tiếc thay, chính ở khu vực Cát Tiền này. Dường như sau “cú sốc” kia, sự nhắm mắt (cái chết) của cá thể tê giác Java đã làm cộng đồng nghĩ nhiều hơn tới bài học bảo tồn. Gần đây, công tác bảo vệ rừng, khát vọng lan toả giá trị của hệ động thực vật nơi này đã được thượng tôn một cách… kinh điển. Tôi đã chứng kiến tình yêu Cát Tiên được lan toả từ vị Giám đốc tiền nhiệm Phạm Hồng Lượng, và đến anh Phạm Xuân Thịnh bây giờ. Họ đều từ Bộ NN&PTNT được tin tưởng chuyển vào “trấn ải” giữa miền rừng phương Nam. Họ đều năng động, cởi mở; vừa lo giữ rừng chỉn chu vừa dành tâm huyết phát huy giá trị các cánh rừng này cho cộng đồng. 

Có lần đi châu Phi, tôi tâm sự với Giám đốc Vườn quốc gia Kruger (Nam Phi) và một vị tướng an ninh bảo vệ rừng ở khu bảo tồn có đường bao quanh lớn nhất thế giới rằng, ước gì được đem cả bố mẹ và các con mình đến đây, bởi thiên đường muông thú này dường như bước ra từ kinh Sáng thế. Chúng đã giác ngộ tôi! Ngồi ở cửa chiếc trực thăng đỏ chót, ông giám đốc vườn quốc gia tự hào: “Cảm ơn ngài. Tôi đã từng tiếp một hoàng tử, ông ấy cũng bảo muốn đưa đức vua và gia đình tới thăm nơi này. Tôi tiếp một đức vua, ông ấy cũng ước ao có thể đưa hoàng hậu tới nơi này”. Vâng, khi cảm xúc thật sự thăng hoa đến độ thổn thức, người ta muốn lan toả và truyền cảm hứng về nó cho những người mà họ thương yêu. Và tôi nghĩ, các giám đốc và nhân viên ở Cát Tiên cũng hiểu rằng, “châu Phi hoang dã bên bờ sông Đồng Nai” nếu bị xâm hại hay chí ít là không phát huy được giá trị, đã là họ có lỗi lớn.

Kho báu thiên nhiên đẹp như cổ tích 

Chim, thú, cây cổ thụ vài trăm năm tuổi, khổng lồ, kỳ dị, đẹp đến siêu thực, “đẹp như cổ tích”; các khu đất ngập nước có tầm quan trọng thế giới như Bàu Sấu với hơn 500 con cá sấu nước ngọt “giữ kỷ lục Việt Nam” - là cơ sở để các tour khám phá trải nghiệm lá phổi xanh Cát Tiên ra đời và được yêu thích đặc biệt.

Đi ô tô, đi xe máy, đi xe đạp, đi ban ngày, đi ban đêm, đi thuyền bè… bạn muốn khám phá thứ gì ở VQG Cát Tiên đều có hết. Mà chỗ nào cũng toàn “điểm đến” thứ thiệt, của độc, giữ kỷ lục Việt Nam cả. Toàn “thì trao giải nhất chi nhường cho ai”.

Việt Nam từng có nhiều tê giác và bò tót, con tê giác cuối cùng được biết đến cũng ở Cát Tiên; đàn bò tót đông nhất và dễ gặp nhất Việt Nam hiện nay, cũng ở Cát Tiên. Nếu bạn muốn chụp các loài chim quý, nó chiếm tới 40% số loài chim phân bố ở Việt Nam cũng là… ở Cát Tiên. Thật sự, Cát Tiên là thiên đường của các loài chim, thú hoang dã theo cái nghĩa: bạn vẫn nhìn thấy, ngắm thỏa sức và chụp ảnh được nó. Thử hỏi Việt Nam có nơi nào còn được như vậy nữa?

Âm thanh quyến luyến của đàn công mùa ghép đôi, lích rích lũ gà rừng tai trắng (tổ tiên của các loài gà chúng ta thuần dưỡng khắp thế giới). Gà rừng nhiều đến mức chả buồn… chụp ảnh nữa. Ngày, đi qua Bàu Sấu, nhìn các loài chim bói cá (kingfisher) to nhỏ, xanh, trắng loang, loại mỏ đỏ hồng, loại mỏ đen to đùng như song kiếm… thi nhau lặn bắt cá. Cá sấu thì há mồm nằm phơi nắng, cá con nằm trên đầu mẹ như cóc ngồi trên trống đồng mốc thếch. Gà nước, gà lôi Ấn Độ, chích cồ, cò, diệc lửa to đùng sải cánh bát ngát phóng khoáng. Đêm, lũ cá sấu nước ngọt bơi lừ đừ trên khu bàu (đầm) thơ mộng, mắt chúng sáng rực trước ánh đèn pin, hơn nghìn con mắt “sát thủ đầm lầy” như thế thật ám ảnh.  

Im lặng một lúc, bạn sẽ chứng kiến sự sum vầy của muông thú như ở rừng châu Phi, công múa, bò tót đi cả đàn, hươu nai cầy cáo, chim chóc ríu ran đủ màu sắc. Thi thoảng các chàng chim công đuôi dài lượt thượt, ánh xanh mơ màng bay qua các bàu nước lớn, khiến ai nấy đều nghĩ mình đang ở trong một không gian cổ tích ở chốn địa đàng…

Lại nói về các loài cây. Có cây bằng lăng “siêu to khổng lồ” cực kỳ thu hút du khách. Thân chúng ken nhau, trắng lốp, to đến mức người ta phải sững sờ gọi đó là kỳ quan nghìn năm tuổi. Có thân cây như cái lọ lục bình, có thân cây như đầu một con voi với đủ mắt, tai, vòi…  

Rừng và muông thú còn nhiều như vậy, là bởi vì từ năm 1978, Chính phủ đã có quyết định thành lập Rừng cấm (sau là VQG) Nam Cát Tiên. Việc bảo vệ đã bắt đầu có hiệu lực, may thay, hiệu quả giữ rừng và thú rừng khá tốt ngay từ đầu. Các nỗ lực này trở thành tiền đề cho danh hiệu Khu dự trữ sinh quyển thế giới mà UNESCO đã trao tặng cho VQG Cát Tiên.

Là ngôi nhà bình yên của 96 loài thú, 94 loài bò sát, 903 loài côn trùng. Riêng về chim chóc, thì đích thị là một thiên đường từ các loài huyền thoại cổ tích như chim hồng hoàng, loài mơ màng như cao cát, loại oai phong kỳ bí như cú mèo khoang cổ, cú lợn rừng; loại kỳ dị như già đẫy Java, loài dữ dằn và oai phong như cú cá, đại bàng. Tính chi li ra, VQG Cát Tiên có tới 343 loài chim, chiếm tới hơn 40% tổng số loài chim của cả Việt Nam. 

Vừa rồi, chúng tôi vào Cát Tiên, chứng kiến việc chuẩn bị tái thả cả đàn chim hồng hoàng quý giá. Với cặp mỏ sừng khổng lồ màu vàng nhạt, hồng hoàng là loài chim nằm trong nhóm IB, thuộc vào hàng nguy cấp, quý, hiếm.

Thu hút sự quan tâm không kém là khu vực chăm sóc cứu hộ loài vượn đen má vàng (loài nguy cấp theo Sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế - IUCN). Ngoài các cá thể được cứu hộ sống trong khu bán hoang dã với đủ cây cao, rừng thưa, tại Cát Tiên; bạn còn có thể gặp hàng đàn vượn đen má vàng chuyền cành ngoài hoang dã. Chúng nuôi con, cưng nựng yêu thương nhau, loài này không có đuôi.

Bảo tàng sống 

Bảo tàng các cây cổ thụ ở VQG Cát Tiên có thể khiến bất cứ ai cũng phải sững sờ. Đây, cây Tùng cổ thụ hơn 400 năm tuổi, cao hơn 40m, thân to phải đến 20 người ôm mới xuể. Bộ rễ của cụ bành ra như những con khủng long thời tiền sử, bò khắp vài chục mét rừng già. Nơi đây, trở thành điểm tham quan nổi tiếng với du khách trong và ngoài nước.

Bên kia, cây gõ đỏ cổ thụ quý hiếm, đã được công nghệ hiện đại xác định niên đại hơn 700 năm tuổi, đường kính gốc tới 2,5m. Từ những năm 80 thế kỷ trước, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến thăm cây gõ đỏ “kỳ quan thiên nhiên” này và có lời khuyên nhủ quý giá với công tác bảo vệ rừng ở kho tàng thiên nhiên quý Cát Tiên. Xúc động trước tình cảm này, cán bộ và bà con nơi đây đã treo biển, mở đường chỉ dẫn rồi đặt tên “cây di sản”: “Cây gõ bác Đồng”.

Cây si trăm thân là điểm nhấn thực sự. Nó trùm kín đôi bờ con suối, rộng dài cả trăm mét. Hàng trăm cái “thân” của cây đại thụ 400 năm tuổi cắm xuống đất, xuống đá, xuống bùn, xuống nước, tạo nên một bảo tàng sinh thái ánh sáng mặt trời không thể lọt qua. Ai cũng cầm chai lấy nước trong vắt được lọc từ muôn loài rễ cây và lòng suối tinh khiết để… thưởng thức, làm vơi đi cái nắng gió phương Nam.

Cách đó không xa là cây thiên tuế có tuổi đời vài thế kỷ; cây bằng lăng sáu ngọn kỳ vĩ đã trơ gan cùng tuế nguyệt suốt 300 năm qua, cây đa Lục giao (theo nghĩa 6 cây cổ thụ mọc giao cành lá vào nhau) có cành nhánh đan cài vào nhau cuồn cuộn, tạo thành một mái vòm khổng lồ, khiến người ta nghĩ đến sự kỳ công và khả năng thiết kế tài hoa của tạo hoá.

Chuyên gia chuyển nhượngFabrizio Romano cập nhật, MU chính thức đưa ra lời đề nghị đầu tiên cho Rasmus Hojlund từ Atalanta.

Cụ thể, Quỷ đỏ đã đưa ra gói thầu 60 triệu euro, trong đó khoản phí trả trước là 50 triệu euro cộng thêm 10 triệu euro phụ phí.

MUđược loan báo xác định không chi quá 70 triệu euro (60 triệu bảng) cho Hojlund, trong khi đại diện Serie A muốn mức phí ít nhất bắt đầu từ con số ấy.

Nhà báo người Italy cũng cho biết, sao trẻ 20 tuổi người Đan Mạch đã đồng ý các điều khoản cá nhân với MU. Anh sẽ ký hợp đồng 5 năm tại Old Trafford kèm tùy chọn gia hạn thêm 12 tháng.

Gia nhập đội bóng của Erik ten Hag, ‘Haaland mới’ sẽ hưởng lương cao gấp 8 lần so với mức ở Atalanta, từ 10.000 bảng/tuần lên 80.000 bảng/tuần.

Theo các nguồn tin, tuy giới hạn ngân sách trên nhưng MU hiểu rằng cần phải hành động nhanh chóng, tránh để đội khác ‘hớt tay trên’ như PSG đang nhảy vào và sẵn sàng đưa ra đề nghị lương bổng hấp dẫn hơn cho Hojlund.

May cho MU là Hojlund chỉ muốn đến chơi bóng ở Nhà hát của những giấc mơ nên không màng sự quan tâm của đội bóng nhà giàu nước Pháp.

Kylian Mbappe đổi ý, đàm phán Al-Hilal

Tờ AS loan báo, Kylian Mbappe hiện đổi ý, quyết định xem xét việc gia nhập Al-Hilal sau khi đội bóng Saudi Arabia đưa ra lời đề nghị chưa từng có trong lịch sử làng bóng thế giới.

Nguồn này khẳng định rằng “đội ngũ của Mbappe đã bắt đầu liên hệ với CLB Al-Hilal để đàm phán việc ký kết”.

Trước đó, Relevo một mực rằng, chân sút 24 tuổi thà ngồi dự bị cả mùa ở PSGhơn là đến Trung Đông chơi bóng. Chuyên gia bóng đá Pháp, Julien Laurens cũng nghĩ khó có chuyện Mbappe lại đến với Saudi Pro League.

Al-Hilal được cho sẵn sàng trả PSG 300 triệu euro, cùng mức lương ‘điên rồ’ 700 triệu euro cho Mbappe và chỉ cần anh chơi trong một mùa rồi sau đó có thể thoải mái đến với Real Madrid vào năm sau.

Mối quan hệ Mbappe với PSG hiện rất căng thẳng. Anh đã bị CLB loại khỏi du đấu châu Á, hiện đang tập với đội dự bị do không đồng ý kích hoạt gia hạn đến 2025, thay vào đó cố ý ở lại để ra đi theo dạng tự do vào năm sau. Điều này khiến lãnh đạo PSG tức điên, cảm thấy bị ‘phản bội’ và tin rằng anh đã ‘đi đêm’ với Real Madrid.

Bayern Munich tính ký hợp đồng với De Gea

Theo tờ Bild, Bayernđang có những lo ngại về vấn đề thể lực với người gác đền kỳ cựu Manuel Neuer và xem De Gea là phương án thay thế tiềm năng.

De Gea hết hợp đồng với MU vào 30/6, hiện là cầu thủ tự do. Tuy nhiên, có thể xem việc rời Old Trafford phần nào đó là ngoài kế hoạch của thủ thành 32 tuổi bởi trước đó anh đã chấp nhận giảm lương để ở lại.

Nhung bởi Erik ten Hag ‘nghĩ lại’ nên quyết định ‘tàn nhẫn’ với De Gea để MU bắt đầu một cuộc thay đổi thực sự, bằng việc mang Andre Onana về làm số 1 trước cầu môn Quỷ đỏ mùa tới.

De Gea hiện đang xem xét các lựa chọn cho bến đỗ tiếp theo. Anh được cho đã từ chối lời đề nghị từ Saudi Arabia do vẫn muốn chơi bóng ở châu Âu, nhưng cũng không có ý đến Inter Milan dù được đặt vấn đề.

Dù vậy, việc Thomas Tuchel định đưa De Gea về Bayern vấp phải sự phản đối từ người hâm mộ Hùm xám. Họ cho rằng, thật sai lầm nếu gã khổng lồ bóng đá Đức làm vậy.

Đây sẽ là một trong những ngày đen tối nhất của MU, sẽ còn được nhắc đến. Chính Erik ten Hag cũng không biết giải thích làm sao với thất bại, nhất là trong bối cảnh đội đang tiến bộ, khí thế bừng bừng.

Có lẽ vì quá ê chề trước trận thua Liverpoolnên sau tiếng còi tan trận, một số cầu thủ MU đã tính đi thẳng vào đường hầm. Tuy nhiên, Raphael Varane đã hét lên, yêu cầu các đồng đội hãy đi lại phía các CĐV, bảy tỏ sự biết ơn và xin lỗi những người đã bỏ tiền và thời gian, chịu đựng tới 7 bàn thắng, cùng họ ở lại đến phút cuối cùng.

Một hành động tuy nhỏ của Varane, nhưng cần thiết với MU, sẽ làm dịu bớt sự tổn thương với người hâm mộ Quỷ đỏ.

“Tôi tôn trọng sự chuyên nghiệp của Raphael Varane”, một fan bày tỏ. Người khác cùng quan điểm: “Tôi đánh giá cao hành động của Varane. Các cầu thủ MU sẽ phải chịu trận với các fan của họ, nhưng không nên tránh né điều đó.

Người hâm mộ đã bỏ tiền và công sức để đến cổ vũ để phải chịu sự sỉ nhục, mà đến lời cảm ơn cũng không có thì không được”.

Và thêm một ý kiến khác: “Một trong những thủ lĩnh duy nhất của MU hôm nay. Họ đã có màn trình diễn đáng xấu hổ nên điều tối thiểu các cầu thủ MU có thể làm là bước tới và nói lời xin lỗi với người hâm mộ”. Thậm chí có người còn cho rằng: “Anh ấy nên thay Bruno Fernandes làm đội trưởng MU, nhất là sau trận hôm nay”.

Trong khi đó, Bruno Fernandes đã bị cựu thủ quân Quỷ đỏ, Gary Neville chê trách là “đáng xấu hổ” khi liên tục có những cử chỉ khua tay, với ngôn ngữ cơ thể không cho thấy được khí chất của một thủ lĩnh cần có lúc gian nan.

Klopp nói 5 từ xát muối vào thất bại MU trước Liverpool