Cách trang trí mang tài lộc đến cho ngôi nhà

Trước đó không lâu, tại kỳ họp 36 vào tháng 1/2024, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng kết luận Ban cán sự đảng UBND tỉnh Bắc Ninh đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc và nhiều vi phạm khác trong thực hiện một số dự án/gói thầu do Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và các công ty trong hệ sinh thái AIC thực hiện. Đi cùng với các kết luận này là hàng loạt các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo của tỉnh này bị kỷ luật.

Tương tự, tại kỳ họp 34 vào cuối năm 2023, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng chỉ rõ, Ban cán sự đảng Bộ Công Thương đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc. Sau đó, một loạt lãnh đạo và cán bộ của bộ này bị kỷ luật...

Xu hướng áp đặt ý chí của người đứng đầu rất đáng lo ngại

Một câu hỏi đặt ra: Thế nào là “tập trung dân chủ” và vì sao vi phạm nguyên tắc này lại có vẻ phổ biến đến vậy?

Những nội dung của nguyên tắc “tập trung dân chủ” được quy định tại Điều 9, Điều lệ Đảng, được thông qua tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 11.

Theo đó, 6 yêu cầu của nguyên tắc “tập trung dân chủ” đã nêu rõ cấu trúc tổ chức quyền lực của Đảng, mô hình lãnh đạo, các mối quan hệ giữa đảng viên và tổ chức đảng, cấp dưới và cấp trên, thiểu số và đa số, tổ chức đảng và Đại hội Đảng, nguyên tắc ban hành quyết định lãnh đạo, trách nhiệm thực hiện Nghị quyết của đảng viên cũng như tổ chức đảng, và các quyền dân chủ của đảng viên...

Phân tích 6 nội dung của nguyên tắc “tập trung dân chủ” có thể thấy khía cạnh “tập trung” thể hiện qua hệ thống quyền lực trong đảng được tổ chức theo trật tự thứ bậc, với thiết chế quyền lực cao nhất là Đại hội Đảng toàn quốc, giữa hai kỳ đại hội là Ban Chấp hành Trung ương.

Tổ chức đảng cấp dưới phải chấp hành các quyết định của tổ chức đảng cấp trên, tổ chức đảng cấp trên có thể xem xét, thay đổi quyết định của tổ chức đảng cấp dưới. Cùng với đó, cá nhân phải phục tùng tổ chức, đảng viên và tổ chức đảng phải chấp hành Điều lệ Đảng, Nghị quyết.  

Khía cạnh “dân chủ” thể hiện qua biện pháp bầu cử được sử dụng để chọn ra thành viên ban lãnh đạo các cấp, mô hình tập thể lãnh đạo chứ không phải cá nhân lãnh đạo. Các quyết định lãnh đạo được ban hành theo nguyên tắc đa số (đạt trên 50% số phiếu ủng hộ).

Thiểu số phải phục tùng đa số, cá nhân đảng viên không chỉ được quyền phát biểu, thảo luận, mà còn được bảo lưu ý kiến khác với quan điểm, ý kiến của đa số và báo cáo lên cơ quan đảng cấp trên.

Với những yêu cầu và đặc điểm nêu trên, nguy cơ vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ sẽ xảy ra khi cá nhân đứng đầu hoặc nhóm thiểu số có thể thường xuyên lấn át, áp đặt ý chí đối với tập thể thành viên ban lãnh đạo.

Khả năng thứ hai là việc thảo luận các vấn đề lãnh đạo được thực hiện qua loa, hình thức, để rồi biểu quyết theo ý định có sẵn.

Khả năng thứ ba là những ý kiến thuộc về thiểu số bị loại bỏ, hoặc ngăn chặn cả quyền phát biểu cũng như quyền báo cáo lên cơ quan lãnh đạo cấp trên.

Khả năng thứ tư là sự hình thành một nhóm đa số bền vững, có thể thường xuyên chi phối các quyết định lãnh đạo, kể cả quyết định sai trái. 

Về lý thuyết, nếu được thực hiện nghiêm túc, nguyên tắc “tập trung dân chủ" không chỉ phát huy trí tuệ tập thể, mà quan trọng hơn là có thể giảm thiểu nguy cơ chuyên quyền để ban hành những quyết định duy ý chí, thiếu cân nhắc thấu đáo, bất chấp những nguyên tắc, quy định của tổ chức, dẫn đến sai phạm và hệ lụy tiêu cực.

Ưu điểm thứ hai của nguyên tắc “tập trung dân chủ” là bảo đảm sự quyết đoán của các chủ thể lãnh đạo trước những tình huống nan giải, bất thường.

Ưu điểm thứ ba là duy trì kỷ cương, kỷ luật, sự thống nhất và nhất quán cả về quan điểm và hành động trong đảng, từ trung ương xuống đến các địa phương. 

Trên thực tế, có rất nhiều yếu tố có thể dẫn đến vi phạm nguyên tắc “tập trung dân chủ” tại các cơ quan, đơn vị. Đáng chú ý nhất và cũng là điều đáng lo ngại là sự hiểu biết không đầy đủ về nguyên tắc này, xu hướng áp đặt ý chí của người đứng đầu; thói quen chấp hành, e ngại hoặc không đủ năng lực nêu chính kiến của cá nhân đảng viên; sự phụ thuộc người đứng đầu về công việc và cơ hội phát triển của các thành viên ban lãnh đạo; sự hình thành các ê kíp dựa trên lợi ích nhóm hoặc quan hệ cá nhân…

Cần bản lĩnh và trách nhiệm của từng đảng viên

Để giảm thiểu nguy cơ vi phạm nguyên tắc “tập trung dân chủ”, điều kiện đầu tiên là mỗi đảng viên, đặc biệt là các thành viên ban lãnh đạo tại mỗi tổ chức đảng cần nắm vững và thực hiện nghiêm túc 6 yêu cầu của nguyên tắc này.

Điều kiện thứ hai là sự đồng đều giữa các thành viên ban lãnh đạo về trình độ, uy tín và ảnh hưởng của mỗi cá nhân. Bởi lẽ, bất cứ sự chênh lệch thái quá nào trong ban lãnh đạo cũng có thể làm xuất hiện nguy cơ thao túng quyền lực khi ban hành các quyết định của tập thể lãnh đạo.

Điều kiện thứ ba là ý thức trách nhiệm, bản lĩnh của mỗi cá nhân đảng viên trong tổ chức đảng, đặc biệt là thành viên ban lãnh đạo. Đảng viên bản lĩnh và trách nhiệm không chỉ dám nêu chính kiến khi phát hiện sai nguyên tắc, mà còn có thể báo cáo cơ quan đảng cấp trên nếu sai phạm kéo dài.

Về lâu dài, có thể xem xét gia tăng yêu cầu về tỷ lệ số phiếu thuận với các quyết định lãnh đạo. Hiện nay, yêu cầu các quyết định lãnh đạo phải đạt trên 50% số phiếu ủng hộ được cho là khá lỏng lẻo, nhất là trong các đơn vị mà người thủ trưởng có thể chi phối quá nhiều với các thành viên cơ quan.

Nếu yêu cầu số phiếu ủng hộ quyết định lãnh đạo phải đạt trên 75% thì sẽ tạo ra rào cản thể chế, qua đó giảm bớt nguy cơ chuyên quyền của cá nhân, nhóm trong tổ chức đảng.

Ủy ban Kiểm tra Trung ương kết luận sai phạm tại Bộ LĐ-TB&XH

Thầy thường tránh dùng từ "dạy" mà thay vào đó là "thảo luận" hoặc "tranh luận" khi giảng bài hay trao đổi cùng học trò. Thầy Xuân Anh nhấn mạnh, việc để học sinh được phản biện tự do, kể cả khi ý kiến chưa logic, sẽ khuyến khích tư duy sáng tạo.

Một điểm đáng chú ý trong cách giảng dạy của thầy Xuân Anh là không gọi học sinh là “con” mà luôn dùng từ “em”. Theo thầy, cách xưng hô này giúp duy trì ranh giới phù hợp giữa thầy và trò, đồng thời khuyến khích học sinh tự tin nêu ý kiến và bày tỏ quan điểm mà không cảm thấy gượng gạo. Thầy cho rằng tri thức từ sự truyền tải của giáo viên không phải là chân lý tuyệt đối, giáo viên cần khuyến khích học trò đặt câu hỏi, phản biện và từ đó sáng tạo ra tri thức mới.

Sự tôn trọng góp phần tạo nên trường học hạnh phúc

Không chỉ là quan điểm cá nhân, nhiều trường học đã đưa yếu tố "tôn trọng học sinh" vào quy tắc ứng xử dành cho giáo viên cũng như cán bộ, nhân viên nhà trường. Trường Tiểu học Đông Sơn (Ninh Bình) yêu cầu giáo viên lắng nghe ý kiến học sinh, không xúc phạm danh dự hay phân biệt đối xử. Tương tự, Trường Tiểu học Thạch Thắng (Hà Tĩnh) quy định giáo viên cần ứng xử bao dung, tôn trọng sự khác biệt và khích lệ học sinh tích cực tham gia.

Còn trong bộ quy tắc về việc ứng xử văn hóa trong trường học của Trường Tiểu học học Lang Sơn (Hạ Hòa, Phú Thọ), quy định, đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý, nhân viên, người lao động trong nhà trường phải luôn tôn trọng nhân cách của học sinh, mềm mỏng nhưng cương quyết, triệt để khi xử lý các vi phạm của học sinh. 

"Luôn đặt tình thương và trách nhiệm lên hàng đầu, nắm bắt đặc điểm phát triển tâm lí để biết cách chia sẻ, lắng nghe học sinh, tôn trọng, đối xử công bằng với các em. Ứng xử thân thiện, hòa nhã, thấu hiểu hoàn cảnh gia đình học sinh, quan tâm, giúp đỡ các em có hoàn cảnh đặc biệt", quy tắc ứng xử của trường nêu rõ.

Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trong trường học do Bộ GD-ĐT ban hành cũng nhấn mạnh vai trò của giáo viên trong việc lắng nghe, thấu hiểu và đối xử công bằng với học sinh.

Khi giáo viên tôn trọng học trò, các em sẽ cảm thấy tự tin hơn, tiềm năng được đánh thức và giờ học trở nên hiệu quả hơn.

Các chuyên gia giáo dục nhận định, nhiều vấn đề căng thẳng giữa thầy cô và học sinh xuất phát từ lối giáo dục quyền uy, áp đặt. Điều này không chỉ khiến học sinh mất động lực học tập mà còn tạo ra khoảng cách giữa thầy và trò. Giáo viên cần từ bỏ tư duy cho rằng mình "nói gì cũng đúng", thay vào đó là đồng hành, lắng nghe và truyền cảm hứng tích cực cho học sinh.

Tôn trọng học sinh không chỉ là một nguyên tắc ứng xử mà còn là chìa khóa xây dựng môi trường giáo dục hiệu quả và hạnh phúc. Giáo viên, với vai trò là người dẫn dắt, cần đồng hành cùng học trò, khuyến khích sự sáng tạo và phát huy tiềm năng của các em một cách tự nhiên nhất.

Ban Chỉ đạo đã nghe công bố quyết định của Bộ Chính trị về kiện toàn, bổ sung thành viên Ban Chỉ đạo.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Tô Lâm giữ chức Trưởng ban; Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường giữ chức Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo.

Bổ sung các Ủy viên Trung ương Đảng: Nguyễn Duy Ngọc, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Thượng tướng Trịnh Văn Quyết, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam làm thành viên Ban Chỉ đạo.

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh, những vấn đề lý luận rút ra qua tổng kết 40 năm Đổi mới phải đi trước, mở đường, soi đường cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vượt qua mọi khó khăn, thách thức.

Đồng thời, tranh thủ tối đa thời cơ, thuận lợi, biến nguy thành cơ, khai thông những điểm nghẽn về tư duy, nhận thức, làm rõ những đột phá về lý luận phát triển, cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chủ trương, chính sách phát triển. Khơi dậy khát vọng và phát huy ý chí, quyết tâm vươn lên của cả dân tộc, phấn đấu đạt mục tiêu của đất nước 100 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

Chủ tịch nước đề nghị Ban Chỉ đạo tập trung đánh giá việc thực hiện tiến độ và nội dung các công việc trong kế hoạch tổng kết đã đề ra; nêu rõ những cách làm sáng tạo, hiệu quả cần tiếp tục phát huy; những vấn đề khó khăn, vướng mắc cần tập trung tháo gỡ.

Chủ tịch nước cũng đề nghị Ban Chỉ đạo huy động sức mạnh tổng hợp của các ban, bộ, ngành, địa phương, phát huy trí tuệ của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và các tầng lớp nhân dân trong cả nước vào quá trình tổng kết, trọng tâm là xây dựng dự thảo báo cáo tổng kết và chắt lọc kết quả tổng kết góp phần xây dựng văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần 14.

Kết luận phiên họp, Chủ tịch nước Tô Lâm cho rằng, tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam là một công việc rất hệ trọng đối với công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa.

Việc tổng kết giúp chỉ rõ những bài học kinh nghiệm, những vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng góp phần hoàn thiện lý luận về đường lối đổi mới, xây dựng cơ sở khoa học và thực tiễn giúp cho Đảng hoạch định đường lối, chủ trương đúng đắn, bảo đảm thắng lợi cho công cuộc đổi mới, xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.

Để bảo đảm chất lượng và tiến độ của công tác tổng kết 40 năm đổi mới, Chủ tịch nước đề nghị tiếp tục quán triệt các nguyên tắc, yêu cầu: Kiên định và vận dụng phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội, bám sát quan điểm và nội dung Cương lĩnh chính trị của Đảng, tuân thủ những quy định của Hiến pháp.

Cần nghiên cứu, tham khảo, tiếp thu có chọn lọc, vận dụng phù hợp, sáng tạo những thành tựu lý luận và kinh nghiệm thực tiễn của các quốc gia trên thế giới, nhất là những quốc gia tiên tiến và những quốc gia có sự tương đồng với Việt Nam vào việc phát triển, hoàn thiện lý luận về xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Theo Chủ tịch nước, cần phải kế thừa kết quả các lần tổng kết 20 năm, 30 năm đổi mới, tổng kết quá trình thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; bám sát nghị quyết các kỳ đại hội Đảng, nhất là các kỳ đại hội gần đây và nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương nhiệm kỳ 12, 13; bám sát tư tưởng chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong kết luận tại Hội nghị Trung ương lần thứ 9 và trong các sách, bài viết, bài nói gần đây.

Chủ tịch nước yêu cầu tiếp tục huy động sự tham gia nhiều nhất để phát huy trí tuệ của nhà khoa học, chuyên gia, cán bộ lãnh đạo quản lý có nhiều kinh nghiệm, các tầng lớp nhân dân, đóng góp vào công tác tổng kết.

Nhắc lại câu nói của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay", Chủ tịch nước khẳng định, đó chính là kết quả của 40 năm đổi mới đã qua, trong đó rất quan trọng là 10 năm trở lại đây. 

Tổng Bí thư: Kiên định đi đôi với đổi mới có nguyên tắc, không tùy tiện