- “Nồi tròn thì úp vung tròn, nồi méo thì úp vung méo. Nồi méo mà úp vung tròn thì cái nồi sẽ lật mất…” và tôi tin như thế.

TIN BÀI KHÁC:

Chia sẻ về chủ đề này, luật sư Nguyễn Tiến Luật - Thành viên Hội đồng khoa học IPS cho rằng, để trả lời câu hỏi trên, đầu tiên phải phân biệt và làm rõ thế nào là thông tin cá nhân và bí mật đời tư. Không có quy định pháp luật nào có thể định nghĩa đầy đủ được. 

“Con tôi học lớp mấy, có khoẻ mạnh không là những điều chỉ tôi biết. Vấn đề này được hiểu là thông tin cá nhân và bí mật của gia đình”, luật sư Nguyễn Tiến Luật nói. 

Tuy nhiên, rất nhiều người đã đưa các thông tin này lên Facebook. Khi đó, người dùng tự đánh mất quyền bảo vệ hay sự biện hộ pháp lý đối với thông tin đó. 

Luật sư Nguyễn Tiến Luật cho rằng, về nguyên tắc, những điều được coi là bí mật chỉ có thể cho bản thân hoặc người thân nhất biết, tức là phải giữ gìn thông tin. 

Nếu bí mật cá nhân không được giữ, cứ thế đưa một cách vô tư lên mạng như thực tế sử dụng Facebook của người Việt sẽ dẫn đến mất sự biện hộ về mặt pháp lý. Do vậy, chúng ta phải có ý thức giữ gìn quyền riêng tư của mình, nhất là khi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội. 

Chuyên gia của Viện nghiên cứu Chính sách và Phát triển truyền thông (IPS) cho rằng người dùng cần có ý thức bảo vệ dữ liệu cá nhân và ngay lập tức lên tiếng khi gặp hành vi thóa mạ, xúc phạm trên không gian mạng.

Trong trường hợp bị người khác dùng dữ kiện thông tin để đánh giá, kích động, bôi xấu và thóa mạ bằng cách này hay cách khác, người dùng có thể khởi kiện được. Tuy vậy, cần lưu ý bởi muốn khởi kiện thành công, người dùng phải có phản ứng ngay lập tức với hành vi sai trái. 

“Nếu để người khác tự do bình luận về mình, xong một lúc nào đó tự nhiên nổi hứng và đâm đơn kiện, người dùng sẽ rơi vào tình trạng mất sự biện hộ”, luật sư Nguyễn Tiến Luật chia sẻ. 

Theo luật sư, ranh giới của sự xúc phạm là không rõ ràng. Do vậy, về mặt nguyên tắc pháp luật, khi bị người khác xúc phạm, nạn nhân phải phản ứng ngay tức thì và có bằng chứng về sự việc. Nếu không, đồng nghĩa với việc người dùng chấp nhận và sẽ bị mất quyền. 

Lấy ví dụ về điều này, luật sư Nguyễn Tiến Luật cho biết, câu chuyện trên giống như việc có một người khác vượt hàng rào vào nhà nhưng chủ nhà không nói gì, chỉ nhẹ nhàng mời anh ta ra. Đến hôm sau, người đó cũng vượt rào và chủ nhà gọi công an, trường hợp này chính quyền không xử lý được bởi điều đó đã trở thành một hành động bình thường. 

Nếu nạn nhân không phản ứng ngay lập tức, pháp luật sẽ khó có cơ sở đứng ra bảo vệ người dùng mạng xã hội.

Nhìn chung, về nguyên tắc pháp luật, khi bị xâm phạm, nạn nhân phải phản ứng ngay lập tức, không phản ứng là chấp nhận và sẽ mất quyền. Cách ứng xử này là kỹ năng cơ bản mà người dùng trên mạng xã hội cần biết. 

Tại các nước trên thế giới, ngoài những điều luật thành văn và sự tư vấn của luật sư, đã có nhiều phiên tòa và các bản án đối với những sự việc cụ thể. Đây chính là ví dụ cho người khác tham khảo và biết cách hành xử sao cho đúng luật. 

Với những trường hợp của Việt Nam, các vi phạm trong lĩnh vực này được nói đến từ lâu. Song vẫn chưa có phiên tòa và bản án nào liên quan được đưa ra xét xử. Do vậy, cần sớm có một bản án về một sự việc cụ thể liên quan đến quyền riêng tư, từ đó hình thành án lệ để mọi người có thể tham khảo. 

Trọng Đạt

Hacker 'đọc' những gì bạn đăng trên mạng xã hội?

Mọi hoạt động của bạn trên mạng xã hội đều để lại dấu vết, có thể bị những hacker khai thác.

Phổ điểm thi môn Ngữ văn kỳ thi THPT quốc gia năm 2017

Phổ điểm thi môn Ngữ văn kỳ thi THPT quốc gia năm 2018

Lê Huyền - Thúy Nga

Điểm chuẩn và danh sách trúng tuyển học bạ các trường đại học phía Nam

- Các trường ĐH ở phía Nam lần lượt công bố điểm chuẩn và danh sách trúng tuyển học bạ, xét tuyển thẳng theo quy định của Bộ GD-ĐT.

Theo đó, trong năm 2023 hai bên đã cùng phối hợp triển khai hiệu quả nhiều hoạt động tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ đoàn, đoàn viên, tổ chức thành công nhiều cuộc thi trực tuyến trên app Thanh niên Việt Nam. Các cấp bộ đoàn đã đẩy mạnh triển khai phần mềm Quản lý đoàn viên, số hóa dữ liệu tổ chức đoàn và đoàn viên trên phần mềm. Hiện đã có gần 4,6 triệu dữ liệu đoàn viên trên phần mềm này. 

Đặc biệt việc xây dựng hệ thống số hóa tài liệu lưu trữ tại cơ quan Trung ương Đoàn cho đến thời điểm này đã bảo đảm tính tiên tiến hiện đại, áp dụng công nghệ thông tin vào công tác lưu trữ, quản lý tốt nguồn tài liệu điện tử; từng bước nâng cao hiệu quả cung cấp thông tin trong việc tra cứu tài liệu lưu trữ để phục vụ cho hoạt động của cơ quan Trung ương Đoàn trong giai đoạn hiện nay.

VNPT đã hỗ trợ 2.000 thiết bị sử dụng wifi, hàng trăm thiết bị sử dụng wifi tại Trung tâm báo chí và khu vực Triển lãm Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Sinh viên Việt Nam lần thứ XI; hỗ trợ 400 triệu đồng cho các hoạt động thăm hỏi quân dân trong chương trình “Sinh viên với biển, đảo Tổ quốc”, tặng 15 máy tính bảng phục vụ học trực tuyến cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn trên đảo Bạch Long Vỹ. Đoàn Thanh niên tập đoàn cũng đồng hành với hành trình “Tuổi trẻ với biển đảo quê hương” năm 2023 tại đảo Thổ Chu, tỉnh Kiên Giang: trao tặng và lắp đặt các điểm phát wifi miễn phí… 

Phần mềm Hệ thống quản lý điều hành văn bản Eoffice được vận hành ổn định, thông suốt, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quy trình xử lý văn bản của cơ quan Trung ương Đoàn. Đến nay 100% cán bộ, lãnh đạo các ban, đơn vị xử lý công văn đi, đến, thực hiện quản lý giao việc, thực hiện cập nhật, đăng ký lịch họp, lịch đơn vị trên Eoffice; Thực hiện kết nối liên thông trục văn bản điện tử quốc gia đến các bộ, ban ngành, địa phương và 20 tỉnh thành đoàn có hệ thống Eoffice riêng kết nối liên thông trục văn bản điện tử quốc gia. 

Trong năm, VNPT và Trung ương Đoàn đã phối hợp triển khai phần mềm phòng họp không giấy tờ E-Cabinet. Việc triển khai phần mềm phòng họp không giấy tờ E-Cabinet đã mang lại hiệu quả cao, tiết kiệm được nhiều kinh phí in ấn và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các cuộc họp, nghiên cứu tài liệu.

Năm 2023, hai đơn vị đã lên phương án nâng cấp và hoàn thiện Cổng thông tin Ngân hàng ý tưởng sáng tạo thanh niên Việt Nam. Đã có 63.466 ý tưởng, sáng kiến của đoàn viên, thanh niên được các cấp bộ Đoàn hỗ trợ triển khai, hiện thực hóa với tổng giá trị hỗ trợ là 110 tỷ đồng, giá trị làm lợi là trên 178 tỷ đồng.

Hợp tác đẩy mạnh số hoá hoạt động Đoàn 

Trên cơ sở những kết quả đã đạt được và nhu cầu mới trong chuyển đổi số của Trung ương Đoàn, Tập đoàn VNPT và Trung ương Đoàn đã đề ra các nội dung sẽ triển khai tiếp trong năm 2024. 

Theo kế hoạch triển khai thoả thuận hợp tác năm 2024, hai bên tập trung nâng cấp, hoàn thiện hệ thống phần mềm Quản lý đoàn viên, hệ thống quản lý văn bản và điều hành Eoffice, hệ thống phòng họp không giấy tờ Ecabinet. Hai bên tiếp tục phối hợp trong công tác quản lý vận hành và phát triển ứng dụng Thanh niên Việt Nam, bao gồm: Chuyển đổi dữ liệu sang hệ thống mới và ra mắt phiên bản nâng cấp trong năm 2024 và một số tiện ích mới; tổ chức các cuộc thi, chương trình trên ứng dụng Thanh niên Việt Nam; hoàn thiện giải pháp thanh toán VNPT Money trên ứng dụng Thanh niên Việt Nam. 

Đồng thời, hai bên tiếp tục triển khai phối hợp xây dựng Đề án “Nâng cao năng lực chuyển đổi số của Cơ quan Trung ương Đoàn”; nâng cấp, hoàn thiện Cổng thông tin Ngân hàng ý tưởng sáng tạo thanh niên Việt Nam; phối hợp trong công tác tổ chức, thực hiện, tuyên truyền các chương trình, hoạt động của Trung ương Đoàn.

Bí thư thường trực Trung ương Đoàn Nguyễn Ngọc Lương đề nghị, bên cạnh những nội dung kế hoạch triển khai thoả thuận trong năm 2024, Tập đoàn VNPT quan tâm, hỗ trợ cơ quan Trung ương Đoàn thực hiện đề án nâng cao các hoạt động chuyển đổi số; đồng hành với Đại hội Hội LHTN Việt Nam các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc Hội LHTN Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2024 - 2029; phối hợp với các cơ quan báo chí của Đoàn trong việc chuyển đổi số.

Tại hội nghị, ông Huỳnh Quang Liêm - Tổng Giám đốc Tập đoàn VNPT cho biết, VNPT cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với Trung ương Đoàn triển khai hiệu quả các nội dung kế hoạch hợp tác năm 2024 để việc hợp tác đạt hiệu quả và ngày càng đi vào chiều sâu, thực hiện được nhiều phần việc ý nghĩa.

Ngọc Minh

Mấy ngày qua, thỉnh thoảng thấy lướt qua màn hình lại thấy một dòng tin ai đó chia sẻ về nghề giáo, về điểm tuyển sinh ba môn mỗi khối vào các trường Sư phạm trên cả nước. Bao nhiêu sự "quan ngại" của biết bao người về cái ngành nghề mà dù ít dù nhiều ai cũng có dự phần... 

Trong những lớp sóng tâm trạng ngược xuôi kia, lòng tôi cũng không khỏi suy tư. 

Hôm trước, ngồi bên một chị đồng nghiệp, nhân nhắc đến cơn bão họp lớp hội khóa rôm rả nhộn nhịp hè vừa rồi, chị ấy thao thao kể về việc họp lớp sau 20 năm của "nhà chị". Giọng kể, ánh mắt sáng ngập niềm vui, dù sự kiệm họp lớp trôi qua cả tháng rồi. Định sớm chấm dứt câu chuyện dài trước khi người nói kịp "tuôn trào" cảm xúc không ngắt được, nhưng rồi mình lặng người nghe chị ấy nói về thầy chủ nhiệm, về lớp chị. 

Ảnh minh họa (Nhân vật trong ảnh không phải nhân vật trong bài viết. Ảnh: Đinh Quang Tuấn)

Chị nói thầy chủ nhiệm của chị rất giỏi, những giờ phút học thầy rất sướng, rất say. Thầy với học trò như là bè bạn trong sự sẻ chia hiểu biết. Thầy hăng say cởi mở luôn cùng học trò dắt nhau đi khám phá những chân trời trí tuệ và cảm xúc trong những áng văn chương, trong những câu chuyện lịch sử, nơi những vùng miền văn hóa kim cổ đông tây... Thầy trẻ trung lãng tử và luôn tỏa ngời thứ ánh sáng của sự uyên bác tài hoa. Thầy nắm rất rõ hoàn cảnh từng đứa học sinh trong lớp, cho đến tận bây giờ. Thầy sẵn sàng giúp đỡ, cưu mang bất cứ học sinh nào khi biết nó gặp khó khăn… 

Chị kể với niềm cảm phục, tự hào. Tôi nghe, tôi hiểu cảm giác ấy. Và tôi tin, vì tôi cũng biết rõ về thầy của chị. Tôi hình dung được con người ấy của cái thời quá khứ hào hùng và hào hoa! 

Chị đưa tôi xem những hình ảnh bạn bè lưu trong máy, hỏi xem có biết người này người kia không. tôi không biết. Chị nói, những người bạn ấy dạy Văn, xưa học giỏi lắm, giờ dạy ở nơi này nơi kia... Chợt thấy tiếc vì tôi biết chưa nhiều, có bao điều và bao người cần biết và nên biết. 

Tôi hỏi chắc giờ họ dạy cũng tốt, vì họ từng là học trò thầy?Chị đồng nghiệp gật đầu. Lại kể về lớp. Cả cái lớp cấp 3 của chị ngày ấy có 43 bạn thì giờ có đến 40 bạn là giáo viên. Hầu hết các bạn dạy các môn Văn hoặc Sử, và đều dạy rất giỏi. Có người là giáo viên Mỹ thuật – cũng là một môn nghệ thuật đặc thù. Có 3 bạn làm báo ở Hà Nội, rất xông xáo, và tài. 

Tôi nghe, từ ngỡ ngàng này đến ngạc nhiên khác. Một lớp học thú vị! Rồi tôi nghĩ đến người truyền cảm hứng. Tôi cũng từng học lớp Văn. Lớp Văn của tôi ngày trước cũng hội tụ nhiều bạn thích Văn nhưng cũng là chỗ trú ngụ của rất nhiều bạn không theo được các khối khác, giờ các bạn làm nhiều nghề khác nhau. 

Lớp Văn của chị đồng nghiệp có thể có duyên hội tụ nhiều người có năng lực học Văn, nhưng có lẽ quan trọng hơn, họ được đánh thức, họ được chỉ dạy, được dẫn dắt, được truyền lửa bởi một người thầy luôn cháy bừng ngọt lửa của niềm đam mê văn chương, niềm hứng thú khám phá các giá trị văn hóa dễ bị lẩn khuất mà người thường ít thấy. 

Đó là lớp học may mắn, may mắn gặp nhau và may mắn gặp thầy. Hay còn lý do nào khác? Có lẽ cái Tài và cái Tâm cùng nguồn nhiệt năng hiếm có của thầy đã trở thành thần tượng, thành trái tim Đan-kô, thành ngọn đuốc dẫn đường cho không chỉ một thế hệ học trò. 

Thầy đã đánh thức ở học trò khát vọng dấn thân trên hành trình đi về phía cái Đẹp, biết thụ hưởng và khao khát góp phần tạo dựng cái Đẹp cho cuộc sống bằng lao động nghề nghiệp của mình. 

Ảnh: Đinh Quang Tuấn

Tôi cảm phục, và ao ước được nếm trải cảm giác hạnh phúc của người thầy ấy.

Tôi từng không ít lần có cảm giác hạnh phúc, nho nhỏ thôi. Hạnh phúc vì ánh mắt học trò sáng lên đồng cảm, sáng lên vì những khám phá thú vị khi thầy vừa dắt dẫn xa xa. Hạnh phúc vì những lời khích lệ của mình giúp các em hứng thú “nâng tầm” một bài kiểm tra đạt điểm cao trở thành một cái truyện đăng báo. Hạnh phúc khi nhận thấy trong những cư xử của những em học trò nhỏ với đời sống có vẻ đẹp nhân văn. Hạnh phúc khi học trò đã đi xa vẫn gửi về sẻ chia với thầy những cảm xúc vui buồn, những nhìn nhận chín chắn về cuộc đời muôn mặt… 

Có khi tôi cũng đã có cảm giác hạnh phúc khi lứa học trò đầu tiên học mình ở cái trường cấp hai vùng đồi núi nghèo khó xa xôi, tìm được email rồi facebook thầy, nhắc mãi những kỷ niệm bạn bè rủ nhau đến bên cửa sổ lớp rình xem thầy dạy hay thi đậu học sinh giỏi được thầy tặng sách báo, rồi báo cho thầy biết em đang theo học nghề thầy. 

Tôi đi Huế, thầy trò gặp nhau, mời học trò cùng gặp gỡ bạn bè nơi quán nhỏ trên đường Trịnh Công Sơn, nghe các em kể về những ngày kiến tập. Vui lắm thầy ạ, bọn em thấy yêu bọn trẻ và yêu nghề. Tôi hiểu những niềm vui trong sáng thần tiên ấy. Thế nên, tôi nén nỗi ái ngại để chia sẻ cảm xúc cùng học trò. 

Rồi học trò cũng tốt nghiệp sư phạm… Em thì lấy chồng. Em lại vào xa tít miền Nam tìm cơ hội. Có em học sư phạm tiểu học nhưng nhìn facebook lại thấy đang quây quần với các bé mầm non. Rồi trên trang cá nhân của các em dần xuất hiện mỹ phẩm, thực phẩm, thời trang,… đủ loại. Các em năng động, điều ấy giúp các em cân bằng trong cuộc sống lắm nỗi chống chênh… Nhưng tôi buồn, nỗi buồn của người từng dạy các em, của người đang làm nghề giáo.

Có những dòng tin không đọc cũng hình dung được, như những tin tức về điểm vào sư phạm thấp kỷ lục, không hạ điểm thì trường sư phạm thiếu sinh viên… 

Dù muốn hay không, trong lòng những người đã và đang làm nghề giáo cũng cứ như trào lên những lớp sóng. 

Trong ngổn ngang thông tin, chợt thấy bài viết về một học sinh giỏi bỏ qua cơ hội vào những trường “hot” để theo sư phạm, nối nghiệp thầy mình… Nó như một niềm an ủi, một làn gió ấm giữa biết bao suy tư về nghề nghiệp thầm lặng ươm mầm, nâng niu những giá trị sống của con người. Bởi còn đó, niềm hạnh phúc và hy vọng…

Nguyễn Thanh Truyền(Phòng GD-ĐT Đức Thọ, Hà Tĩnh)

Ngót 20 năm thiên di từ miền quê Hà Tĩnh đến mảnh đất Kinh Kỳ, sống và viết mãnh liệt, sau 11 tác phẩm, thì có lẽ tạp văn Thương những xa xôilà một sự trải bày đủ đầy nhất của nhà văn Như Bình về chính mình.

Con người ta, cần cả một cuộc đời để trưởng thành, cả những chuyến đi xa, những rời bỏ để ngoái lại, để nhớ thương, để tha thiết đáp đền ân huệ đã được sinh ra. 21 khúc thương niêm trong 146 trang nhớ, Như Bình đã tự bứt da thịt mình để bày biện một kí ức bộn bề. Những khúc nhôi đoạn trường của chị, tôi đọc mà ứa lệ vì chân thực.

Ngót 200 trang văn, chưa bao giờ thôi nhỏ lệ

Như Bình hơn 10 năm mới ra sách, nhưng thực chất Thương những xa xôicòn hơn thế, được hoài thai từ khi chị còn là một đứa bé chân trần, tóc cháy nắng, chạy dưới cánh đồng quê Hà Tĩnh ngút ngát gió, bời bời cát trắng.

Chị ngồi từ hiện tại để cái cây thương nhớ hôm qua trổ mầm xanh biếc. Cuốn tạp văn mà mỗi trang như mỗi ô cửa, chị chạm vào những vóc hình thân thuộc, thương đến xót xa. Về mẹ, cả đời tảo tần dốc sức nuôi đủ đàn con 5 đứa, vuông lụa mịn hay tấm lưng đổ bóng thời gian trùm lên bậu cửa, hiên nhà, bờ sông trảng cát, đã gọi những cơn nắng chang chang. Người cha thư sinh, đàn hay, hát giỏi, văn võ đủ cả, yêu vợ thương con, đào hoa trong cả nỗi thương vay của thiên hạ. Ông, bà, rồi những o, những cậu, những chú, cả người bạn học… hiện lên trên trùng trùng, lớp lớp kí ức tuổi thơ sống động, vẽ vào Như Bình một khắc khoải, tiếc thương.

Ngoài kia, dưới lớp sương mù quá vãng, có những ngôi mộ nằm lại giữa mênh mông. Khi chị mở cánh cửa xa ngái ấy, cái bản lề run lên dưới lớp mọt thời gian. Hương xưa xao xác đầy lồng ngực. Chị muốn ở lại, muốn rời đi, muốn bứng bao da diết nhớ trong veo ấy về ngôi nhà mình. Nhưng họ đã về cát bụi chỉ máu thịt ở lại trong chị.

Sách Thương những xa xôi.

Như Bình trong ngót 200 trang văn, chưa bao giờ thôi nhỏ lệ. nước mắt thấm trên những khuôn mặt người thân. Những người có cả một bầu trời đỏ dậy miền Trung nhưng suốt đời chẳng mấy chốc cất nỗi cơ cực đi mà ngó lên viễn thẳm, có cả khung trời mùa xuân hoa trái dâng hương nhưng chẳng thảnh thơi nuôi nhựa xuân trong lồng ngực. Những nếp tranh luôn vắng vẻ vì con người còn mải miết trong bùn đất. Đến mức, như thể cái nghèo giăng bẫy khắp chốn, chạy kiệt quệ họ vẫn không ra khỏi.

Nhưng đất nghèo nuôi chí lớn. Như Bình đã họa lại cả một thời thiếu thốn, đến cái cây ở vườn nhà chị cũng chưa bao giờ lớn đủ trong cái ngưỡng tự nhiên mà trời ban tặng. Để nhắc đến miền Trung là nhắc đến dải đất, mà mỗi hạt cát cũng đủ căng mình gánh nắng gió, con người nơi ấy đã thắt lưng buộc bụng, ra khỏi đói nghèo, bằng quyết chí đổi đời, bất chấp nghiệt ngã của số phận giáng xuống. Hoàn cảnh không lôi tuột họ xuống hố mà chỉ khiến họ can trường và kiêu hãnh trưởng thành vượt bậc.

Lần lần từng con chữ Như Bình, thấy hiển hiện một gia đình yêu thương kiểu mẫu. Cha mẹ chị đi trong những nỗi mất mát quá lớn, kì hôn nhân dài đến 10 năm éo le khó sinh con, rồi núm ruột đỏ hỏn vừa ra khỏi lòng mẹ đã tắt sự sống. Cha vẫn yêu thương che đỡ cho mẹ, trước mọi rìu búa dư luận, những soi xét lạnh lùng, tàn nhẫn. Bù đắp cho niềm tin nuôi bằng nước mắt ấy là đàn con 5 đứa, ai nấy đều học hành bài bản và có vị trí xã hội. Cả một đoạn trường nhọc nhằn mà khi nhắc lại ai nấy đều bùi ngùi. Người dân quê chị còn nhắc đến gia đình họ Lê ấy trong niềm tự hào.

Nỗi thương cha, nhớ mẹ của Như Bình đã thêu vào khung trời năm tháng những sợi chỉ ngào vị mặn mòi. Người mẹ thông minh, buôn bán nhanh nhạy nhưng thất học, cả đời đàn bà tất tả xuôi ngược để lo cho đàn con ấm bụng và được học hành. Đến nỗi, tấm lụa đẹp mịn màng, mãi nằm lại trong cái rương kỉ niệm, bởi mẹ tiết kiệm, vì cả đời mẹ có mấy chốc được thảnh thơi mà ngắm nghía, chăm chút bản thân. Khi các con bù đắp được, là lúc thời gian đã vít còng lưng mẹ. Dấu ấn cả một thời gian khổ đã mang trên tấm lưng bà mẹ nhọc nhằn. Mảnh lụa đã mủn đi, nhưng bụi mục đã găm vào Như Bình niềm ân hận và nỗi thương mẹ đến xót xa.

Mỗi lần lật lại kí ức, chị lại chạm vào tấm lua mẹ không bao giờ được mặc. Tất cả đã khiến Như Bình bằng mọi giá phải học tập và lao động để vượt lên hoàn cảnh. “Tấm lụa đẹp như chỉ có trong cổ tích. Mẹ cất kỹ dưới đáy rương, một năm đến Tết, mẹ giở rương ra một lần cho chúng tôi sờ vào tấm lụa hồng ấy một lát, để cảm nhận hít hà về một thứ gì đó thuộc về cái đẹp và xa xỉ”. Viết về mẹ, Như Bình nhắn những đứa con: hãy biết yêu thương và đừng để yêu thương trở nên muộn mằn, vô nghĩa.

Cả đời âu lo của mẹ, được bù đắp bởi cha, một người đàn ông tử tế, vào đời với gia tài đàn ông vô giá: mảnh khảnh thư sinh, tài hoa, đàn hát, văn võ đủ cả. Nhưng số phận phóng tay đấy, rồi lại keo kiết có thừa, cha mẹ lận đận đường con cái. Hàng chục năm mỏi mòn chờ kết trái tình yêu. Tuyệt vọng, hy vọng, mất mát, vỡ òa hạnh phúc. Gia đình chị đã nức tiếng một vùng bởi có đến 5 người con đỗ đại học.

Mỗi mùa vu lan là mỗi day dứt Như Bình. Từng câu chữ chậm trôi giữa đôi bờ nhớ, quên. Nhớ những tháng ngày hạnh phúc, “Cha mạnh mẽ, ngang tàng như sóng ở sông Ngàn Mọ quê mình. Cha là thầy giáo dạy môn toán cho nhiều học sinh đi thi học sinh giỏi, nhưng cha lại cũng giỏi võ trong xã không ai bằng. Thời Pháp, cha là đấu sĩ chuyên đánh võ ở các võ đài của Pháp để kiếm thêm thu nhập cho mẹ nuôi các anh. Cái cách mà cha sống ngang tàng, lãng tử, bảo vệ các con, bảo vệ kẻ yếu, đánh lại những kẻ chuyên đi bắt nạt người khác cũng thành giai thoại ở quê mình”. Bóng dáng cha mẹ thấp thoáng sau bao sợi ngâu buồn, vĩnh viễn gieo nức nở xuông nhân gian. Đứa con Như Bình như thể đã quên khoảnh khắc sống của mình để níu bám vào song thân để được trở về thời thơ bé, nghe cha khỏa nước trên sóng sông Ngàn Mọ, ngắm dáng mẹ lẫn vào khuya sâu bên mảnh vườn quê. Chỉ những con chữ nhỏ bé mới có sức mạnh nối dài linh cảm giữa hai cõi đến thế. Cuộc sống nào cũng bắt đầu từ vô hình rồi đến hữu hình. Kiếp luân hồi cứ tiếp nối tiếp nối nhau.

Trang sách Như Bình bước ra o Khuyên, người mà gia tài đầy ắp nỗi bất hạnh đàn bà, nhưng giàu có tình yêu của những người ruột thịt. Đến nỗi trong cơn mộng du hoảng loạn, o đã tìm cho mình con đường giải thoát bằng cái chết ở quốc lộ. Cái chết với những người kiệt cùng lại là một ân huệ. O Khuyên khiến chị nhớ lại “những thời đoạn sóng gió, cuộc sống chưa bình yên, tôi rơi vào rối loạn âu lo mất phương hướng trầm trọng”. Như Bình thương o Khuyên, và tất cả đàn bà trên thế gian này, thương mình. O Khuyên khiến độc giả cảm thương nhưng vô cùng trân trọng cách o gói ghém đời mình chi chút trong những món đồ cũ kĩ “Mở ra thấy đó là tấm bằng khen cài Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất của o. Trên tấm huân chương là chiếc phong bì ghi “Tiền làm quách khi chết”. Mở phong bì ra có chín triệu đồng”. Đời ai rồi cũng mở, cũng gói, nhưng Như Bình mở trang văn đàn bà miền Trung của một thời quá vãng đã để lại một dư vang nước mắt ngậm ngùi và trân trọng.

Nhà văn, nhà thơ Như Bình. Nguồn ảnh: Phụ nữ Việt Nam.

Mượn con chữ để gửi lòng biết ơn

Là một họa sĩ, kí ức chị có khi được vẽ bằng sắc hoa học trò: bằng lăng tím nhức nhối. Mùa học trò trong veo, hồn nhiên lại khắc trong chị nỗi đau mất đi người bạn học. Gom bao nhiêu sắc tím mực mồng tơi để viết về tình bạn ấy? Những đứa trẻ một thời đi về trên những con đường gầy gò luồn vào xóm cát, mỗi vết chân đến với cổng trường theo đòi con chữ như những cánh sao. Số phận dẫn chúng đến với chốn riêng, người thắp sáng, kẻ nhập nhòa, đó là những tình trong trẻo và ngây thơ nhất.

Nhưng người bạn của chị đã ra đi ở độ tuổi mùa xuân cuộc đời. Bằng lăng tím đã cứa vào tim chị, nỗi buồn mất não nùng. “Ngày ấy, trong giàn giụa nước mắt đau thương, tôi đã nghĩ không hiểu sao, thiên nhiên có thể vô tâm mà đẹp não nùng trong ngày bạn tôi từ biệt tuổi thanh xuân để về trời. Tôi đã hận cả mùa hè thành Vinh, giận cả màu đỏ nhức nhối của hoa phượng, và màu tím của bằng lăng. Cái chết tháng Năm của bạn đã để lại trong lòng tôi vết thương sâu của mùa hè. Vết thương màu hoa phượng. Vết thương màu hoa bằng lăng”.

Như Bình là một người đàn bà đầy dậy cảm. Những điều giản dị, nhỏ bé trong đời lại gọi, chạm và cứa vào hồn chị. Sau những tất tả đời thường, chị trở về tổ ấm yêu thương.

Từ không gian của mình, bên ô cửa nhỏ chị nhìn ngắm thế giới qua tâm hồn mình: “Cửa sổ là đôi mắt của ngôi nhà, là tâm hồn của cái không gian ấm áp được gọi là gia đình bé mọn. Cửa sổ nhà tôi luôn mở khi tôi trở về nhà, có khi mở cả những ngày mưa, những mùa đông hun hút lạnh… Nếu bạn đứng ở khung cửa sổ, áp má vào cửa kính nghe mưa chảy đầm đìa tràn trề trên gương mặt mình, chỉ cách có một tấm kính mỏng, bạn sẽ thấy dịu lòng biết bao khi ngoài kia bão tố đang tràn về và mình ở phía sau một khung cửa sổ bình yên ấm áp”.

Thế giới xao động và đầy âm vang. Mà mỗi chuyển động của nó đi vào trong chị dù nhẹ bẫng hay mãnh liệt thì cuối cùng sau mỗi trường đoạn, đủ đầy cảm xúc sẽ đến với độc giả, viết là cách thương yêu chan chứa.

Như Bình qua Thương những xa xôiđã mượn con chữ để gửi lòng biết ơn sâu sắc về gia đình, bạn, quê hương cả những người, những điều chị gặp dọc hành trình cõi người, tất cả để có một Như Bình của hôm nay. Nghệ sĩ, khi đã chín, chữ của họ là một trái thảo. Cái cách Như Bình trải bày tâm hồn mình ấy, chính là phẩm hạnh nghệ sĩ của chị. Và dù có tài hoa, danh tiếng đến đâu, mà quên những yêu thương, lơ đễnh với những máu thịt của đời mình, ấy cũng là một mất mát, nhẫn tâm.