Mỗi sáng, ông Cường đều ra rạch Ông Đồ chèo ghe đi vớt rác.

Trầm mình dưới dòng nước đen vớt rác

Xỏ vội đôi giày ống, ông Hồ Chí Cường (SN 1952, ngụ ấp 1, xã Bình Chánh, huyện Bình Chánh, TP.HCM) lên chiếc xe cà tàng, đi thẳng ra rạch Ông Đồ. Từ mấy năm nay, ông cùng người cháu trai liên tục ra con rạch này dọn rác, khơi thông dòng chảy.

Ông nói, năm 2018, rạch Ông Đồ ô nhiễm nặng. Rác thải sinh hoạt hòa vào những mảng lục bình dày đặc chặn đứng dòng chảy. Rạch đọng nước, rác thải phân hủy tạo thành lớp màng dày nổi trên mặt nước đen ngòm, bốc mùi hôi thối.

Thấy vậy, chính quyền xã Bình Chánh vận động nhiều đơn vị tham gia cải tạo. Ngay lập tức, ông Cường xung phong tham gia vớt rác, khơi dòng con rạch ô nhiễm nặng.

“Cải tạo chưa được bao lâu, người dân thiếu ý thức lại xả rác xuống rạch. Dòng chảy lại bị chặn, nước rạch lại đen ngòm. Tôi thấy ô nhiễm quá nên rủ thằng cháu tình nguyện đi vớt rác”, ông Cường kể.

Trước đây, khi chưa được hỗ trợ ghe, ông và người cháu trai phải trầm mình dưới dòng nước đen ngòm như thế này để dọn rác.

Tìm được người “cùng chí hướng”, sáng sáng ông và người cháu trai cùng ra rạch Ông Đồ. Cả hai trầm mình xuống dòng nước đen bốc mùi hôi thối để vớt rác. Ông kể: “Thời điểm này, rạch ô nhiễm dữ lắm, nước đen ngòm như nhớt thải”.

“Lúc đó, tôi chưa có phương tiện gì để dọn rác, chỉ còn cách trầm mình xuống nước mà vớt từng bao nilon, hộp nhựa, thùng xốp… Sau mỗi lần như thế, tôi phải bỏ luôn bộ đồ vì không tài nào giặt sạch được. Tay chân, người tôi cũng bị nước bẩn “ăn” đến lở loét, phồng rộp hoài”, ông Cường chia sẻ thêm.

Tuy nhiên, đã quyết làm gương cho những người thiếu ý thức, ông không từ bỏ công việc không lương. Mỗi sáng, ông vẫn cùng người cháu dùng lưới cá thu gom, kéo rác dưới kênh lên.

Bỏ việc nhà để trầm mình dưới nước dọn rác không công, ông Cường bị nhiều người gièm pha, chê cười.

Ông Cường kể, sau mỗi lần như thế, ông phải bỏ luôn bộ quần áo. Thậm chí, chân tay, cơ thể ông cũng bị nước bẩn "ăn" đến lở loét, phồng rộp.

Ông kể: “Nhiều người nói tôi được trả tiền nên mới đi nhặt rác, chứ ai khùng mà làm vậy. Có người còn nói tôi khùng, “rảnh hơi” nên mới đi làm cái việc không bao giờ có kết quả… Tôi kệ. Vợ con tôi hiểu và ủng hộ là được. Tôi làm việc có ích cho xã hội chứ có phải làm chuyện xấu đâu mà nghĩ ngợi”.

Bảo vệ môi trường sống

Thương ông tuổi đã cao nhưng vẫn tình nguyện vớt rác trên kênh rạch, chính quyền địa phương hỗ trợ cho ông một chiếc ghe tự chế từ ca nô cũ. Ông khoe, phương tiện này không chỉ giúp ông không phải “vứt bỏ quần áo” mà còn vớt rác nhẹ nhàng, hiệu quả hơn.

Ông neo ghe trên rạch. Sáng sớm, ông chạy xe ra đây, gửi ở nhà người quen rồi cùng người cháu chèo ghe đi vớt rác. “Tôi chèo ghe, cháu tôi dùng cây gắp để gắp rác. Chỗ nào nhiều rác quá, nó dùng vợt gom lại, hốt bỏ vào bao. Chừng nào rác đầy ghe, chúng tôi tấp vào bờ, đưa lên xử lý”, ông Cường nói.

Thương ông nhiệt tình làm công việc thiết thực, ý nghĩa, chính quyền địa phương hỗ trợ cho ông một chiếc ghe tự chế từ ca-nô cũ.

Rác được vớt lên, ông chất đống cho khô rồi phân loại để xử lý theo những phương pháp hợp lý. Cứ vậy, ngày nào, hai chú cháu ông Cường cũng bỏ ra mấy tiếng đồng hồ đi vớt rác trên rạch Ông Đồ. Thấy chúng tôi thắc mắc nguyên nhân, ông nói ngay: “Tôi lớn tuổi rồi, làm được việc gì có ích thì làm thôi”.

“Gia đình tôi thuộc diện khó khăn ở địa phương. Vợ tôi được hội phụ nữ hỗ trợ nhiều, tôi mang ơn nên góp chút sức mọn cải tạo môi trường sống. Hơn thế, tôi muốn việc làm của mình sẽ tác động đến lớp trẻ, giúp các cháu nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sống của mình”, ông nói thêm.

Ông Cường cho rằng, hiện nay, nhiều người vẫn chưa có ý thức về việc bảo vệ môi trường sống. Sau khi ông dọn rác xong, họ lại lén lút, thậm chí công khai vứt rác xuống kênh, rạch. Điều này khiến ông rất buồn. Tuy nhiên, ông không nản chí mà càng quyết tâm hơn.

Chiếc ghe giúp công việc vớt, dọn rác của ông trên kênh, rạch dễ dàng, an toàn hơn.

Bên cạnh đó, mỗi ngày, ngoài những giờ phải đưa, rước cháu đi học, ông Cường thường đến công viên xã, các tuyến đường, tuyến rạch trồng hoa để nhổ cỏ, tỉa cành, quét dọn và vớt rác. 

“Không phải ai cũng thiếu ý thức, chỉ là chưa có người để họ nhìn, làm theo thôi. Để làm sạch môi trường sống xung quanh mình, phải làm sạch nơi mình sống đã. Đường trước nhà tôi dơ, tôi và vợ lấy chổi ra quét. Mấy đứa nhỏ ăn bánh vứt ra đường, tôi đi lượm về... Tôi tin rằng, người ta thấy việc mình làm tốt thì bắt chước thôi. Nhiều người cùng làm như thế, môi trường sống xung quanh sẽ sạch”, ông nói thêm.

Ông chỉ trở về nhà khi đã khơi dòng, dọn sạch rác ở một đoạn kênh nhất định.

Đến nay, những việc làm thiết thực, không mệt mỏi của ông Cường đã được phần lớn người dân địa phương ghi nhận, noi theo. Người dân sinh sống 2 bên con rạch Ông Đồ cũng nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, biết bỏ rác đúng nơi quy định.

Mới đây, ông Cường được UBND huyện Bình Chánh vinh danh bằng hình thức trao tặng giấy khen cho việc thực hiện tốt cuộc vận động “Người dân Thành phố Hồ Chí Minh không xả rác ra đường và kênh rạch, vì thành phố sạch và giảm ngập nước”.

Người cựu binh 6 năm vớt rác, nhặt kim tiêm trên kênh Sài Gòn

Mưa lớn, nước kênh dâng đen ngòm, rác thải theo dòng nước kéo vào nhà dân. Thấy vậy, người cựu chiến binh tình nguyện vớt rác, nhặt kim tiêm, khơi dòng kênh đen.

Tôi có mấy cô bạn thân đều lấy chồng ở xa nên Tết nào cũng phải về quê chồng đón Tết. Cứ đến dịp này tôi thường xuyên nghe các bạn kể khổ khi ở quê chồng. Cô bạn thân của tôi lấy chồng ở Hà Tĩnh. Chồng cô là con trai trưởng, trưởng họ, đất lề quê thói nên còn giữ rất nhiều phong tục truyền thống. Là con dâu cả, lại bận công việc cơ quan nên năm nào sát Tết cô cũng cuống cuồng đi sắm sửa đủ đồ lễ Tết để mang về quê chồng.

Cô phải mua sắm từ thịt, cá, giò, chả, bánh chưng, nem, măng, miến, mộc nhĩ, bánh, kẹo, mứt, rượu, nước ngọt, sữa chua... đến chăn gối cho gia đình cô về ngủ. Vì ở nhà chồng cái gì cũng không có, tủ lạnh chẳng bao giờ có đồ ăn, chăn cũng không đủ ấm, cả nhà cô đắp chung một cái chăn mỏng ở nhà làm cô không có đêm nào ngủ ngon giấc.

Nhà chồng là con trưởng, nên mọi việc cúng lễ gia tiên của dòng họ, vợ chồng cô phải lo hết. Năm nào cũng thế, ngày 27 Tết là cả nhà về Hà Tĩnh. Suốt mấy ngày sau đó, cô sấp ngửa ba lần vào bếp nấu cơm cúng các buổi sáng, trưa, chiều. Từ ngày 30 Tết, cô quay cuồng trong căn bếp. Trưa làm cơm thắp hương mời ông bà về ăn Tết, tối làm cơm cúng giao thừa trong nhà rồi ngoài sân. Chợp mắt một lúc, 5h30 cô lại phải dậy để chuẩn bị cơm cúng ngày Mùng Một. Nhiều lúc ăn xong, mọi người đi nghỉ trưa, chỉ có mỗi mình cô đứng rửa bát dưới bếp, mắt cứ cay xè vì đêm thức khuya.

Nhiều lúc cô ấm ức "sao bắt nấu nhiều món thế?", nhưng không thể cãi lời mẹ chồng. Nhưng như thế chưa phải là hết, ở quê chồng, các nhà anh em sẽ đi chúc Tết nhau, và đến nhà ai cũng sẽ mời ở lại ăn cơm. Vậy là cứ mở mắt dậy là cô bắt đầu với đống công việc, từ quét dọn, soạn mâm cỗ cho cả nhà, rồi lại rửa bát. Ăn sáng xong lại đến cỗ bàn bữa trưa rồi bữa tối. Cứ vậy, cô cảm tưởng, Tết ở nhà chồng chỉ có mỗi việc nấu cỗ cúng, ăn uống, rửa bát là hết ngày. Cả nhà và khách khứa đến ăn bữa nào cô cũng phải rửa ba, bốn mâm.

Ác mộng đến thật sự khi ngày Mùng Bốn Tết, nhà chồng cô ăn hóa vàng. Tất cả anh chị em đều đến nhà chồng cô ăn cơm. Trong nhà, ngoài sân, đến chục mâm cỗ. Ai nấy đều vui vẻ ngồi đánh chén, chỉ có cô mệt muốn xỉu, không có tâm trạng để ăn. Cô vốn dĩ bị mắc bệnh thoát vị đĩa đệm, ngày nào cũng phải châm cứu, bấm huyệt mới đi lại bình thường được.

Bệnh của cô phải kiêng đi lại nhiều, kiêng ngồi nhiều. Bình thường ở Hà Nội cô còn kiêng được, nhưng mỗi khi về nhà chồng thì không thể, cũng không thể bảo "con có bệnh nên không làm gì". Vậy là cô vẫn phải nhịn đau để làm. Nếu không rửa bát, nàng dâu rất dễ bị đánh giá là không chăm chỉ. Ở quê thường phải ngồi xổm rửa bát - một tư thế rất khó chịu - nên mỗi lần hoàn thành xong nhiệm vụ này, cô không đứng dậy nổi.

>> Tôi chỉ mất đúng hai tiếng đi chợ sắm Tết

Ở nhà đẻ, bố cô toàn tranh rửa bát cho vợ con nghỉ ngơi. Nhưng về nhà chồng, đàn ông không bao giờ vào bếp. Mọi việc đều do mẹ chồng và con dâu làm hết, nên tất cả phụ nữ trong nhà đều rất vất vả. Ngày nào cô cũng phải dọn dẹp đến 23h đêm mới được đi tắm giặt, nửa đêm mới được lên giường đi ngủ. Mẹ chồng cô cũng phải lăn ra làm mọi việc trong khi bố chồng và các con trai không phải động tay vào việc gì, lúc nào cũng ung dung hưởng thụ. Tối tăm mặt mũi với cái bếp nhưng chẳng người phụ nữ nào dám kêu.

Tết với cô vì thế không còn là những ngày đoàn viên hạnh phúc ở quê chồng, mà nó trở thành một cực hình, tra tấn với nỗi ám ảnh bếp núc, bát đũa, chợ búa và sự dòm ngó, xét nét của mẹ chồng và cả em chồng. Làm dâu bao năm nhưng cô vẫn không thể quen nổi văn hóa ăn Tết nhà chồng, với cảnh phụ nữ không có một phút nào thảnh thơi.

Một tuần về quê ăn Tết mà chỉ biết đến cái xó bếp, cô đầu tóc bù xù như ôsin. Mang mấy bộ váy mới về mà cô còn chẳng có cơ hội để mặc. Không những thế ngày nào cũng tiếp bao nhiêu khách - những người cô chẳng quen biết gì - và luôn phải cười thật tươi, đon đả chào hỏi, nếu không sẽ bị nói là lạnh nhạt, khinh khỉnh. Và sau mỗi dịp Tết, bệnh của cô lại càng nặng hơn và phải tốn tiền điều trị bệnh nhiều hơn mới đỡ. Vì thế mà ngày nào, cô cũng nhẩm đếm lùi để mong cho nhanh hết Tết và lên Hà Nội.

Quê vợ chồng cô thì xa, mỗi lần về tốn rất nhiều tiền tàu xe đi lại. Rồi mỗi dịp về lại quà cáp các kiểu, mừng tuổi mọi người trong gia đình, họ hàng. Người nhà quê thấy người thành phố về thì cứ ngỡ là giàu lắm, nhưng nào biết được vợ chồng cô cũng phải tiết kiệm từng đồng. Chồng cô lại là con trưởng, mỗi dịp Tết là dịp phải sắm Tết cho ông bà không những có cái Tết đầy đủ mà còn phải đẹp mặt họ hàng anh em nhìn vào. Cô cảm thấy quá mệt. Tết về quê ngoại đơn giản bao nhiêu thì về quê chồng phức tạp bấy nhiêu.

Thực tế, ở thời đại 4.0, những cảnh như chuyện nhà bạn tôi vẫn diễn ra không ít. Vẫn có nhiều người phụ nữ "sợ" phải về nhà chồng ăn Tết vì đó không phải là những ngày nghỉ ngơi sau cả năm trời vất vả, mà lại là thời gian "hành xác" với đủ thứ việc nhà cửa, việc lễ, Tết phải chu toàn. Bên cạnh đó, không ít mẹ chồng nặng tư tưởng cũ hay đòi hỏi con dâu phải ở nhà chồng suốt cả dịp Tết, đã gây áp lực lớn cho các nàng dâu trẻ.

Có thể thấy, Tết Nguyên đán có thể làm sâu sắc thêm mối quan hệ bất bình đẳng giữa đàn ông và phụ nữ, giữa vợ và chồng. Vì thế lúc này, người đàn ông ở giữa có vai trò vô cùng quan trọng. Nếu biết suy nghĩ, biết thương cả mẹ và vợ, người đàn ông phải chủ động đề nghị san sẻ việc nhà, thay đổi tư duy xưa cũ của cha mẹ mình. Tết là một kỳ nghỉ dài, hãy để những người phụ nữ được nghỉ ngơi đúng nghĩa.

Tôi hy vọng rằng trong tương lai gần, tất cả chị em phụ nữ sẽ có một cái Tết thực sự là dịp để nghỉ ngơi, quây quần bên những người thân sau một năm làm việc vất vả, chứ không phải khổ sở đi rửa cả "núi" bát hay chạy "bở hơi tai" để đi chúc Tết quá nhiều nơi. Tôi hy vọng những chị em phụ nữ sẽ không còn phải trải qua nỗi sợ về quê chồng ăn Tết.

Tết sẽ trở nên vui biết bao nếu như vợ chồng, con cái cùng xắn tay vào làm việc nhà, cùng chở nhau đi mua sắm Tết, trang trí nhà cửa, nấu những món ăn ngon cho Tết, cùng chuẩn bị những món quà cho nội ngoại đôi bên. Một khi đã cùng nhau làm mọi việc, thì dẫu cho có vất vả, Tết vẫn đầy ắp niềm vui. Nơi nào có sự yêu thương và chia sẻ, nơi đó mới thật sự có Tết.

Vũ Thị Minh Huyền

>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.

Ông Tạ Hồng Quân, một cán bộ đang làm việc tại Hà Nội vừa gửi UBTP Hà Nội ý tưởng dựng tượng vàng cụ rùa ở khu vực Hồ Gươm.

Dự án "Đúc biểu tượng rùa vàng ở Hồ Gươm - Thần Kim Quy" được ông Tạ Hồng Quân khởi động từ tháng 5/2011, thời điểm cụ rùa Hồ Gươm có dấu hiệu suy kiệt về sức khỏe.

Ông Tạ Hồng Quân trình bày mục đích của đề án: "Để Rùa Vàng Hồ Gươm 'Thần Kim Quy' trở thành biểu tượng độc đáo của Việt Nam và duy nhất của Thế giới tại Hà Nội - Việt Nam, chúng ta cần phát huy yếu tố từ giá trị lịch sử, văn hoá truyền thuyết và tâm linh, từ lòng yêu mến vốn có của người Hà Nội và cả nước từ sự chú ý quan tâm của thông tin báo chí truyền hình trong nước và quốc tế.

Để hình tượng Rùa Vàng Hồ Gươm 'Thần Kim Quy' trở thành một giá trị văn hoá, tinh thần, tâm linh, thành biểu tượng Hà Nội - Việt Nam cho hàng trăm năm,  hàng nghìn năm sau hay muôn đời mãi mãi, trở thành nét đẹp trong đời sống người Hà Nội, người Việt Nam và trở thành tâm điểm văn hoá du lịch cho nhân dân cả nước và du khách nước ngoài". 

Theo ý tưởng ban đầu của đề án, tượng rùa vàng có kích thước vừa phải với chiều dài từ 2,5 - 3,5m, chiều cao (cả phần đế) khoảng 2,5m và dự kiến đúc bằng đồng và vàng.

Theo nhà Sử học Dương Trung Quốc, ý tưởng về đúc tượng rùa ở Hồ Gươm ông đã được nghe, xem đề án từ năm 2011, thời điểm Hà Nội kỷ niệm 1000 năm Thăng Long. Ông cũng hoàn toàn ủng hộ ý tưởng đó. "Thực ra ý tưởng này có từ lâu. Tôi là người luôn luôn ủng hộ ý tưởng mới. Tuy nhiên, tôi có lưu ý là khi dựng ở không gian như Hồ Gươm thì cần phải thận trọng. Ý tưởng là một chuyện, thực hiện như thế nào lại là một chuyện. Khi có ý tưởng mới, nên đưa lên thông tin đại chúng để bàn luận cho hợp lý, nếu hay thì sẽ dùng, không thì phải cân nhắc.

Tôi rất ủng hộ ý tưởng này. Đây là ý rất hay, rất nên làm và lựa chọn vị trí đặt tại bờ Hồ Gươm. Cần tạo ra được mẫu sao cho đẹp về hình tượng, về mỹ thuật và tạo hình. Qua đó trở thành biểu tượng của Hà Nội và cũng là của Việt Nam, có tính chất lịch sử hàng trăm hàng nghìm năm sau, trở thành giá trị văn hóa tinh thần, có ý nghĩa trong và ngoài nước", ông Dương Trung Quốc nói. 

Bản đề xuất của ông Quân có nêu ý kiến của GS Phan Huy Lê. Tuy nhiên, khi VietNamNet liên lạc với GS Phan Huy Lê, ông khẳng định không hề có ý kiến gì như vậy. "Cô kiểm tra hộ tôi xem đó có bút tích của tôi hay không. Nếu không có mà chỉ đánh máy là không phải, vì tôi không bao giờ ủng hộ những dự án như thế. Đặt tượng rùa ở Hồ Gươm, kích thước thế nào, hình dáng ra sao là phải xem xét kỹ lắm, không tuỳ tiện được. Cô kiểm tra cho tôi xem ông Quân là ông nào, sao lại thế được?", GS Phan Huy Lê chia sẻ.

Ông Tô Văn Động, Giám đốc Sở Văn hoá Thể Thao Hà Nội cho hay Sở chưa nhận được văn bản chỉ đạo, xin ý kiến gì về đề xuất này nên không có ý kiến gì. Ông Động nói thêm rằng, 2 phiên bản cụ rùa ở Đền Ngọc Sơn do Sở đề xuất hiện rất có giá trị rồi.

Hiện tại, theo ý tưởng ban đầu của đề án, tượng rùa vàng có kích thước vừa phải với chiều dài từ 2,5 - 3,5m, chiều cao (cả phần đế) khoảng 2,5m và dự kiến đúc bằng đồng và vàng. Tương ứng với đặc thù cảnh quan của Hồ Gươm, tượng được đề nghị đặt tại khu vực gần ngã tư Hàng Khay - Hàng Bài (gần cột đồng hồ Thụy Sĩ) hoặc phía bên kia hồ, tại vườn hoa gần siêu thị Intimex.

T.Lê