Các kết quả thống kê đều cho thấy, Việt Nam có sự phát triển rất nhanh về hạ tầng công nghệ. Việt Nam hiện xếp thứ 13 trong top 20 quốc gia có số dân sử dụng mạng Internet đông nhất thế giới. Theo số liệu mới nhất, cả nước hiện có trên 40.000 trạm phát 4G, phủ sóng hơn 90% dân số. Tốc độ Internet trung bình của Việt Nam là 9,5 Mbit/giây, cao gấp 2 lần quốc tế.

Với nền tảng hạ tầng tốt, hệ sinh thái khởi nghiệp khá đang dạng, cùng sự hứng khởi với công nghệ của người dân, Việt Nam có nhiều điều kiện tốt để phát triển về công nghệ. Vấn đề đáng quan ngại đối với Việt Nam hiện nay chính là môi trường kinh doanh cho sự phát triển của ngành kinh tế số vẫn còn hạn chế.

Dự đoán của Google và Temasek cho thấy, quy mô nền kinh tế Internet Việt Nam sẽ đạt 33 tỷ USD vào năm 2025.

Theo số liệu của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), chỉ số đánh giá sự nghiêm ngặt của các quy định pháp luật liên quan tới kinh tế số của Việt Nam được xếp ở mức 0,45 điểm. Con số này cao hơn rất nhiều so với mức trung bình của các nước được WEF đánh giá, tương đương với vị trí thứ 5 trong bảng xếp hạng của WEF.

Điều này cho thấy chính sách pháp luật của Việt Nam đang có nhiều vấn đề. Cụ thể đó là sự tồn tại của nhiều quy định bất cập, gây trở ngại cho hoạt động thương mại, đầu tư, dịch vụ liên quan tới công nghệ.

Do đó, sẽ không có môi trường thuận lợi cho tài năng số, lực lượng lao động có kỹ năng về kinh tế số nếu chúng ta không có những thay đổi về tư duy quản lý kinh tế theo hướng Cách mạng Công nghiệp 4.0.

Những thách thức của tư duy quản lý đã cũ

Cuối năm 2018, cả nước nóng lên về phiên tòa giữa Vinasun và Grab, hai đại diện tiêu biểu của nhóm các doanh nghiệp truyền thống và những công ty đi lên từ công nghệ.

Vinasun cho rằng dù Grab tự nhận là công ty công nghệ không cung cấp dịch vụ vận tải nhưng thực chất là doanh nghiệp kinh doanh vận tải như taxi. Thực tế cho thấy, TAND Tp.HCM đã chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của Vinasun và bắt Grab phải trả số tiền đền bù thiệt hại là 4,8 tỷ đồng.

Trước đó, Hiệp hội Truyền hình trả tiền Việt Nam (VNPayTV) từng đề nghị Bộ TT&TT không cấp phép cho Facebook trong trường hợp mạng xã hội này phát sóng Ngoại hạng Anh tại Việt Nam. Đồng thời, VNPayTV cũng đề nghị Bộ TT&TT tạm thời chưa cấp phép cung cấp dịch vụ OTT của các đơn vị nước ngoài tại Việt Nam như Amazon, NetFlix.

Vụ kiện của Vinasun và Grab là điển hình cho mâu thuẫn giới các công ty công nghệ và các mô hình kinh doanh truyền thống.

Những vụ kiện này đều tới từ nguyên nhân các nhóm doanh nghiệp truyền thống đang cảm thấy sức ép của những loại hình dịch vụ mới, trong khi đó, nhà nước vẫn còn băn khoăn việc xếp các công ty mới ở đâu trong bảng phân loại các mô hình kinh doanh.

Có thể thấy, công nghệ đang cho thấy quyền năng của mình khi xóa nhòa đi mọi giới hạn, khiến cách phân ngành truyền thống trước đây không còn đủ khả năng định nghĩa cho một mô hình kinh doanh mới.

Từ góc độ tạo ra sản phẩm, đã không còn một chủ thể sở hữu duy nhất mà là đồng sở hữu. Trong khi Grab, Uber, Youtube, Facebook sở hữu nền tảng, người dùng cũng đóng vai trò quan trọng không kém khi sở hữu chất liệu là xe cộ, nội dung.

Từ góc độ biên giới quốc gia, đã không còn một đường biên để phân định chủ quyền tài phán theo cách hiểu truyền thống. Internet là không biên giới. Người dùng Internet vì thế đồng thời là chủ thể đồng sản xuất, đồng sở hữu và không còn bị đóng khung trong những cột mốc biên giới.

Điều đó đã làm phát sinh một nhu cầu thực tế về sự mềm mại trong tư duy quản lý và cả cách vận hành chính sách. Nếu không thì chỉ một ngày không xa, chúng ta sẽ thấy các bưu điện kiện Goolge vì đã tạo ra thư điện tử Gmail, các ngân hàng kiện dịch vụ ví điện tử hay các câu lạc bộ kiện Mark Zuckerberg vì đã tạo ra mạng xã hội.

Khung pháp lý là một thành tố quan trọng của nền kinh tế số. Nếu có một khung pháp lý phù hợp, nó sẽ giúp thúc đẩy quá trình chuyển đổi giữa nền kinh tế và nền kinh tế số diễn ra một cách mau chóng và mạnh mẽ hơn ở Việt Nam.

Theo Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, CMCN 4.0 là cuộc cách mạng về chính sách nhiều hơn là công nghệ.

Theo Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, các chính sách của Chính phủ liên quan tới kinh tế số, công nghệ số, Internet phải có tính cạnh tranh toàn cầu để người Việt Nam không phải ra nước ngoài khởi nghiệp công nghệ số mà còn để người nước ngoài, tài năng toàn cầu về Việt Nam phát triển công nghệ.

Đây là lúc để loại bỏ cách tiếp cận chính sách theo kiểu truyền thống là quản được thì mở, quản đến đâu thì mở đến đó, không quản được thì đóng.

Thay vào đó, chúng ta phải chuyển sang cách tiếp cận mới mà nhiều nước áp dụng, gọi là "cách tiếp cận sandbox". Cái gì không biết quản thế nào thì không quản, cho tự phát triển, nhưng trong một không gian nhất định, trong một thời gian nhất định, để các vấn đề được bộc lộ một cách rõ ràng, mà thường là không nhiều như lúc đầu các nhà quản lý dự đoán. Sau đó mới hình thành chính sách, hình thành qui định để quản lý.

Đây là một trong những cách tiếp cận chính sách phù hợp với cuộc CMCN lần thứ 4, phù hợp để đón nhận các mô hình kinh doanh mới và các sáng tạo đổi mới, bởi các sáng tạo mang tính cách mạng luôn kèm theo đặc tính phá huỷ cái cũ.

Ví dụ, hãy truy cập nền tảng thương mại điện tử phổ biến nhất Trung Quốc - Taobao, tìm kiếm từ khóa như "Facebook like" hoặc "Twitter follower" và BOOM, cánh cửa dẫn đến sự hão huyền trên internet đã rộng mở.

Thế nên, rất khó nói nên tắt đi cái nào.

Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cũng giao Sở TT&TT chủ trì, phối hợp với Liên đoàn Lao động TP và các đơn vị liên quan xây dựng phương án và dự toán kinh phí thực hiện (từ ngân sách TP và nguồn xã hội hóa), trình UBND TP Đà Nẵng xem xét, quyết định.

Như tin đã đưa, đầu tháng 11/2012, Sở TT&TT Đà Nẵng và BQL Dự án Phát triển Công nghệ thông tin - Truyền thông TP Đà Nẵng đã triển khai xây dựng hệ thống kết nối Internet không dây công cộng. Dự án gồm 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 2 triệu USD.

Sau hơn 1 năm thử nghiệm, đến tháng 7/2014, hệ thống wifi công cộng Đà Nẵng đã đi vào hoạt động với băng thông trong nước lên đến 700 Mbps và quốc tế 40Mbps, gấp 4 lần so với thời gian thử nghiệm. Hệ thống wifii Đà Nẵng sử dụng công nghệ mắt lưới (Mesh) với khả năng bảo mật cao, bảo đảm cung cấp kết nối đa phương tiện cho người dùng.

Với 429 trạm thu phát sóng wifi, khi đến Đà Nẵng, du khách được kết nối mạng Internet miễn phí 60 phút/lần. Phạm vi phủ sóng wifi ở khắp các đường phố chính, dọc bờ sông Hàn, bờ biển, các cơ quan nhà nước, tòa nhà trung tâm hành chính và các khu vực công cộng (nhà ga, sân bay, bến xe, trường học...) đã tạo điều kiện để người dân và du khách truy cập Internet mọi lúc, mọi nơi. 

Giới hạn thời gian 60 phút/lần truy cập nhằm ngăn ngừa việc sử dụng kết nối vào những mục đích quá riêng tư, gây ảnh hưởng tới việc truy cập rất cần của người khác. Tuy nhiên, khi truy cập và sử dụng vào các trang/cổng thông tin, dịch vụ công trực tuyến của TP Đà Nẵng thì người dùng không bị giới hạn băng thông và thời gian truy cập. Chỉ khi vào các trang web khác thì người sử dụng mới bị hạn chế trong thời gian 60 phút/lần, nhưng không giới hạn số lần truy cập trong ngày và loại thiết bị dùng để truy cập.

”Tập đoàn VNPT cam kết chung tay, hợp tác cùng các Doanh nghiệp CNTT trong nước và Quốc tế nghiên cứu, đưa các ứng dụng tiên tiến nhất vào triển khai để xây dựng và hình thành nên một tương lai số tốt đẹp cho đất nước Việt Nam” - Chủ tịch HĐTV VNPT Trần Mạnh Hùng nhất mạnh.

Thực hiện Quyết định số 28/2018/QĐ-TTg ngày 12/7/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện gửi nhận văn bản điện tử giữa các cơ quan trong hệ thống hành chính Nhà nước, VNPT được Văn phòng Chính phủ giao phó nhiệm vụ xây dựng và triển khai hệ thống Trục liên thông văn bản quốc gia để thực hiện việc liên thông gửi nhận văn bản điện tử giữa Văn phòng Chính phủ và các Bộ/ngành/địa phương và giữa các Bộ/ngành/địa phương.

Ngay khi nhận được yêu cầu, VNPT đã nhanh chóng bắt tay tổ chức đội ngũ với hơn 100 kỹ sư CNTT để  nghiên cứu, tham khảo học hỏi từ đối tác nước ngoài để phát triển hệ thống, đồng thời tổ chức đội ngũ CNTT tại các Tỉnh/thành phố để hỗ trợ trực tiếp cho 95 bộ/ngành/địa phương trong quá trình phối hợp thử nghiệm kết nối liên thông.

Ngay từ giai đoạn đầu thực hiện, VNPT đã thiết lập và duy trì nhiều cấp hỗ trợ tại từng Bộ/ngành/địa phương để đảm bảo giải quyết các vướng mắc một cách nhanh chóng và hiệu quả. Trong quá trình triển khai Trục liên thông văn bản quốc gia, bảo đảm an toàn thông tin cho hệ thống là một yếu tố đặc biệt quan trọng, được yêu cầu thực hiện một cách nghiêm ngặt. Tập đoàn VNPT đã chú trọng công tác bảo mật, trong cả triển khai hạ tầng mạng lưới, lựa chọn công nghệ sử dụng lẫn trong quá trình xây dựng phần mềm. Các trung tâm dữ liệu của VNPT hiện đều đang đạt chuẩn bảo mật quốc tế Tier 3. Nền tảng công nghệ X-ROAD sử dụng các máy chủ bảo mật với Chứng thư số do Ban Cơ yếu Chính phủ cấp phát để thiết lập kênh trao đổi bảo mật giữa các điểm kết nối của các Bộ/ngành/địa phương. Trong quá trình phát triển phần mềm, VNPT áp dụng mô hình và tiêu chuẩn quốc tế CMMI và ISO 27001. Cả hai mô hình và tiêu chuẩn này đều đưa ra các yêu cầu về bảo mật rất cao trong thiết kế, xây dựng, phát triển phần mềm và quản lý rủi ro chủ động cho sản phẩm dịch vụ.

Với kinh nghiệm triển khai nhiều ứng dụng công nghệ thông tin trong các lĩnh vực: chính phủ  điện tử, y tế, giáo dục…,  với quyết tâm cao, từ tháng 10/2018, cùng với Văn phòng Chính phủ, Tập đoàn VNPT đã tiến hành nhiều đợt triển khai thử nghiệm ở nhiều quy mô, nhiều cấp. Từ ngày 19/01/2019, hệ thống đã được đưa vào thử nghiệm cho 95 đơn vị. Sau hơn 1 tháng hoạt động, với hơn 10000 văn bản được liên thông giữa Văn phòng Chính phủ với các bộ/ngành/địa phương và giữa các bộ/ngành/địa phương. Sau khi đã được Bộ Công an và Cục An toàn thông tin đánh giá về việc đảm bảo an ninh và an toàn thông tin, tới nay hệ thống đã đảm bảo sẵn sàng để đi vào hoạt động chính thức.

Thúy Ngà

Khách đang chờ chuẩn bị lên một chiếc xe buýt - Ảnh: H.Đ

Bên cạnh tài khoản Uni Pass trên ZaloPay, khách hàng nếu muốn sẽ được cấp thẻ nhựa Uni Pass dùng để “quẹt” trên xe buýt.

Chương trình thử nghiệm bắt đầu thực hiện từ sáng nay 8/3 do Trung tâm quản ý giao thông cộng cộng (Sở GTVT TPHCM) tổ chức. Khách khi lên xe buýt có thể dùng thẻ Uni Pass chạm vào máy thanh toán trên xe để thanh toán tiền.

Trên ứng dụng ZaloPay, khách chỉ việc bấm vào Vé điện tử, một mã QR Code sẽ hiện ra để máy quét trên xe buýt đọc và trừ tiền.