Tin thể thao 9

Mỗi vị cơ bản như ngọt, chua, mặn, đắng và umami đều dấu hiệu để con người quyết định xem thực phẩm nào nên ăn và cái gì không tốt cho cơ thể.  Cụ thể, vị ngọt là dấu hiệu nhận biết carbohydrate cũng như các thực phẩm cung cấp năng lượng nhanh chóng và thực phẩm bổ sung vào nguồn năng lượng dự trữ. Còn vị mặn xuất hiện khi dung nạp đồ ăn chứa natri - khoáng chất cân bằng môi trường ion, nước trong cơ thể, vị chua giúp nhận ra axit trong đồ ăn.

Vậy umami, vị cơ bản thứ 5 trong giới ẩm thực gắn liền với những thực phẩm nào? Câu trả lời là protein, một trong những dưỡng chất cơ bản và quan trọng nhất đối với cơ thể. Protein có nhiều trong thịt, trứng, sữa và các loại đậu. Trong khi đó, umami chính là vị ngọt dịu thanh mát đặc trưng khi nếm nước dùng gà, cà chua, giăm bông hun khói hoặc phô mai. Chính vì vậy mà umami được xem như yếu tố phần nào kích thích cơ thể dung nạp các thực phẩm giàu protein.

Vị umami là dấu hiệu nhận biết thực phẩm giàu protein.

Umami và trẻ sơ sinh

Khi ở trong bụng mẹ, đến khoảng tuần thứ 16, em bé đã bắt đầu phát triển các thụ thể vị giác và nếm được các vị khác nhau từ nước ối của mẹ. Nước ối rất giàu axit amin tự do, trong đó nồng độ cao nhất phải kể đến glutamate.

Glutamate là một trong hơn 20 axit amin tồn tại phổ biến trong tự nhiên và tham gia hình thành nên chất đạm (protein), đồng thời cũng là một trong 3 thành phần chính tạo ra vị umami, bên cạnh inosinate và guanylate. Hay nói cách khác, vị giác của chúng ta đã làm quen với vị umami từ trong bụng mẹ.

Một điều thú vị nữa là vị umami trong sữa mẹ có xu hướng thay đổi tùy theo quốc gia, tùy vào chế độ ăn uống của người mẹ. Nếu ở Nhật Bản, sữa mẹ có thể mang một chút vị umami của nước tương hoặc súp miso, trong khi ở Ý sẽ là vị umami của cà chua và phô mai Parmesan.

Vị umami biến hóa theo từng nền ẩm thực

Người đầu tiên khám phá ra vị umami là giáo sư người Nhật Bản Kikunae Ikeda, khi ông ăn món “dashi nấu đậu hũ” và nếm thấy một vị ngọt dịu, thanh mát không thể định nghĩa. Nước dùng dashi có thể được xem như đại diện cho món ăn đậm vị umami của Nhật Bản. Loại nước dùng này nấu từ khô cá bào, tảo bẹ, nhiều loại nấm - các thực phẩm giàu protein. Bên cạnh đó, súp miso trứ danh của xứ hoa anh đào cũng có vị umami đặc trưng.

Món nước dùng trong veo, đậm vị umami của Nhật Bản.

Với các nước Phương Tây, vị umami rất nổi trội trong các món ăn được làm từ thịt, nấm, măng tây, cà chua, bơ sữa, pho mát… Ví dụ điển hình có thể kể đến là món nước dùng bouillon kỳ công của người Pháp, được ninh từ thịt, mỡ và xương bò.

Vị umami cũng rất quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam, nhất là trong các loại nước chấm chế biến từ phương pháp lên men như nước mắm, nước tương. Quá trình lên men giúp giải phóng glutamate tự do từ protein trong thịt, sữa hay ngũ cốc, từ đó gia tăng vị umami cho thực phẩm.

Lê Hương

Ông Vinay Srivastava đăng bức ảnh mức bão hòa oxy trong máu chỉ còn 31%, trước khi qua đời vì Covid-19. Ảnh: Vinay Srivastava.

Với những bệnh nhân nhiễm Covid-19, mức bão hòa oxy trong máu dưới 94 đã là cảnh báo nguy hiểm. Do đó, mức oxy 52 của ông Srivastava là rất nguy kịch. Tuy nhiên, như người đàn ông này chia sẻ, ông không thể nhập viện. Ở dưới bài viết của Srivastava, một người khuyên ông nên "giữ đức tin". Tuy nhiên, Srivastava trả lời bằng một câu hỏi.

"Tôi phải giữ đức tin trong bao lâu nữa? Mức oxy của tôi đã xuống đến 50, và bảo vệ ở bệnh viện Balrampur vẫn không cho tôi vào", Srivastava tweet lại.

Theo Business Insider, không lâu sau một quan chức y tế nhắn Srivastava trên Twitter rằng hãy cung cấp thêm thông tin. Để đáp lại, ông gửi bức hình chiếc vòng đeo sức khỏe cho thấy mức oxy chỉ còn 31.

"Giờ oxy chỉ còn 31, bao giờ sẽ có người đến", Srivastava trả lời bằng tiếng Anh.

Đó cũng là tin nhắn cuối cùng của ông. Srivastava qua đời vào ngày 17/4, cũng là ngày đánh dấu Ấn Độ vượt qua Brazil là nước có số ca mắc Covid-19 lớn thứ hai thế giới.

Mặc dù là nước sản xuất vaccine Covid-19 nhiều nhất thế giới, Ấn Độ vẫn không thể cung cấp đủ vaccine cho công dân của mình. Ở bang Uttar Pradesh, nơi Srivastava sinh sống, chỉ 2,29% người dân được tiêm vaccine.

Vợ ông Srivastava bên thi thể của ông. Ảnh: The Print.

"Sự cầu cứu của nhà báo Vinay Srivastava đã không được đáp lại khi ông còn sống. Kể cả khi ông đã chết, người nhà vẫn phải chờ đợi xe cứu thương", tiến sĩ Surya Pratap Singh, một viên chức tại thành phố Lucknow bình luận bên cạnh tấm ảnh người thân ông Srivastava gục ngã bên cạnh thi thể của ông ở nhà.

Báo The Print của Ấn Độ dẫn lời Harshit, con trai ông Srivastava cho biết anh đã cố gọi đến 3 bệnh viện nhưng không thể nhập viện. Các bệnh viện này đều yêu cầu gia đình có giấy xác nhận của Giám đốc y tế thành phố. Sau khi Harshit chờ 3 giờ để xin được tờ giấy này, anh quay về nhà, mượn được một bình oxy của người thân nhưng lại không có sẵn khí.

"Một người nhà cho tôi mượn bình oxy, nhưng tôi vẫn phải đi nạp thêm oxy vào đó giữa đêm. Tôi phải chờ rất lâu và tranh giành với những người khác để cứu cha mình", Harshit kể lại.

"Ông được lấy mẫu vào sáng thứ Bảy, nhưng chúng tôi chỉ có thể nhận kết quả có dương tính hay không sau 3 ngày. Không bệnh viện nào chịu tiếp nhận cha tôi nếu không có kết quả, dù ông có đủ các triệu chứng", con trai ông Srivastava cho biết. Ông qua đời vào chiều hôm đó, khi vẫn chưa được nhập viện hay có sự chăm sóc y tế nào. Cũng không có nhiều họ hàng đến chia buồn với gia đình ông do lo sợ nhiễm bệnh.

Theo The Print, sau cái chết của ông Srivastava, các bệnh viện tại Lucknow đã bỏ quy định cần giấy xác nhận của giám đốc y tế thành phố, và cho phép tiếp nhận bệnh nhân có các triệu chứng lâm sàng của Covid-19.

(Theo Zing)

Phát hiện virus Covid-19 bằng điện thoại di động với công nghệ cảm biến

Dựa trên công nghệ cảm biến, nhóm nghiên cứu của GE Research đang phát triển những cảm biến thu nhỏ có khả năng phát hiện sự tồn tại của các hạt nano virus Covid-19 trên nhiều bề mặt khác nhau.