Nữ giáo viên làm thêm để trả tiền học phí cho học sinh nghèo

Truyền thông Trung Quốc đưa tin, MC Liu Junjiang đã qua đời ở tuổi 42 vào ngày 5/1. Cảnh sát tiết lộ anh đã tự tử bằng cách đốt than tại nhà riêng.

Vào khoảng 3h30 chiều 5/1, cảnh sát đã nhận được trình báo của một phụ nữ nghi ngờ người đàn ông ở phòng bên cạnh đốt than trong phòng kín. Khi lực lượng cứu hộ đến hiện trường, người đàn ông này đã tử vong trước đó. Danh tính người đàn ông này được xác định là MC Liu Junjiang nổi tiếng của Đài TVB.

Trước cái chết của Liu Junjiang, đồng nghiệp và khán giả không khỏi xót thương. Bạn diễn của Liu Junjiang trong phim Siêu nhí Karatechia sẻ trên trang cá nhân: "Nếu có thể, hãy buông bỏ quá khứ, buông bỏ những người trước mặt, thư giãn và chào đón tương lai. Tôi mong anh ấy yên nghỉ. Hy vọng rằng tất cả những người bạn đồng hành của tôi sẽ tiếp tục sống tốt”.

Liu Junjiang là người dẫn chương trình nổi tiếng của Đài TVB. Với ngoại hình bắt mắt cùng khả năng dẫn chương trình ấn tượng, anh được mệnh danh là 'hoàng tử thời sự', 'hoàng tử tin tức' của giới truyền thông Hong Kong, Trung Quốc. Bên cạnh dẫn chương trình, nam MC cũng từng tham gia bộ phim Siêu nhí Karatevới vai diễn khách mời.

Tuy nhiên, Liu Junjiang đã rời khỏi Đài TVB để hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ động vật và bảo vệ môi trường. Ngoài ra, nam MC cũng thường xuyên đăng tải video về các kỹ năng trò chuyện, giao tiếp với người khác cũng như chia sẻ các kinh nghiệm về thể thao lên trang cá nhân của mình.

Liu Junjiang từng bị bắt vì hành hung một người đàn ông vào năm 2020. Cuộc hôn nhân 10 năm của anh cũng kết thúc do cả hai không tìm được tiếng nói chung vào 3 năm trước. Sau khi ly hôn, Liu Junjiang có thêm 1 mối tình mới nhưng cũng đã chia tay 6 tháng trước.

Truyền thông đưa tin về cái chết của Liu Junjiang:

Hà Vy

Bỉm

Ở nhiều đất nước khác, bạn có thể lướt mạng, ngày hôm sau một bịch bỉm sẽ xuất hiện trước cửa nhà bạn. Ở Cuba, bỉm rất khó mua, chất lượng lại kém và quá đắt so với thu nhập trung bình của người dân ở đây – khoảng 1 đô la/ chiếc. Vì thế, các mẹ thường tái sử dụng chúng bằng cách vứt bỏ bông bẩn bên trong, giặt lại vỏ ngoài, rồi nhét bông sạch vào trong. Nhiều người hỏi tôi tại sao họ không dùng bỉm vải, nhưng loại bỉm vải hiện đại này cũng không được bán ở đây và nó cũng quá đắt ở chợ đen. Thêm một điều nữa là máy giặt ở Cuba rất hiếm.

Người Cuba

Người dân Cuba rất thân thiện. Bạn có thể dễ dàng bắt chuyện với họ ngay cả khi gặp lần đầu tiên. Có lẽ một trong những lý do là người Cuba được giáo dục rất tốt. Chính phủ cung cấp nền giáo dục miễn phí và bắt buộc, tuy nhiên do tình hình kinh tế khó khăn, không khó để bắt gặp một bác sĩ hoặc một kỹ sư đi lái taxi. Những công việc này giúp họ kiếm được nhiều tiền hơn vì được tiếp xúc với khách du lịch nước ngoài.

Một điều rất thú vị nữa là người Cuba rất khó thừa nhận họ không biết một điều gì đó. Tôi luôn rất cẩn thận khi hỏi đường. Thường thì tôi sẽ phải hỏi ít nhất 2 người, vì đôi khi có người chỉ đường sai để không phải nói rằng họ không biết.

Dịch vụ y tế

Hệ thống y tế ở đây thực sự tuyệt vời đối với một đất nước nghèo. Phòng khám ở khắp mọi nơi và bạn có thể được thăm khám bất cứ bệnh gì mà không mất tiền, từ một vết xước nhỏ cho tới bệnh tim.

Tuy nhiên, nếu như dịch vụ miễn phí có vẻ là một thứ lý tưởng với nhiều người nước ngoài thì bạn cũng có thể cảm thấy không được thoải mái cho lắm với công nghệ ở đây nếu bạn đã quen với dịch vụ y tế của Mỹ.

Theo kinh nghiệm của tôi thì đôi khi các bệnh viện thiếu thốn những trang thiết bị cơ bản nhất. Nếu bạn cần thử nước tiểu, bạn sẽ được yêu cầu đun sôi một cái lọ ở nhà. Lần đầu tiên một người bạn của tôi nghe chuyện này, cô ấy đã hỏi: “Tôi nên dùng lọ muối dưa hay lọ dầu oliu!?” Một lần, con trai Nicolas của tôi bị hen suyễn, tôi đưa thằng bé tới bệnh viện. Họ không có máy phun khí dung mà chỉ đơn giản là đặt một cái ống thủy tinh vào miệng thằng bé.

Hiếm trẻ con

Hàng chục năm nay, Cuba có tỷ lệ sinh cực thấp so với hầu hết các quốc gia khác. Đây là một vấn đề phức tạp liên quan đến nhiều yếu tố kinh tế và xã hội, tuy nhiên kết quả là trẻ con ở đây được thần tượng hóa. Những người bạn Cuba của chúng tôi thỉnh thoảng hay bảo chúng tôi phải đeo bùa cho bọn trẻ. Lá bùa này được làm bằng những mảnh kim loại của máy bay phản lực và bằng vàng và gắn lên quần áo của trẻ.

Chuyện ăn uống của trẻ con

Phụ nữ ở Cuba được khuyến khích cho con bú. Nhưng so với ở Mỹ, cho con bú ở đây giống như một thứ gì đó hơn cả sự cần thiết, chứ không phải là một sự lựa chọn. Ở đây cũng chẳng có sữa công thức, với cái giá phải chăng thì lại càng khó. Tôi cảm thấy cho con bú là một thời kỳ khó khăn với các bà mẹ. Các bác sĩ ở đây cũng rất thường xuyên khuyên các bà mẹ cho con ăn rau củ xay nhuyễn ngoài bú sữa mẹ để trẻ tăng cân tốt. Điều này khiến tôi rất ngạc nhiên.

Thực phẩm

Người Cuba có thói quen bỏ bữa sáng. Họ chỉ thưởng thức một cốc cà phê, giữa buổi họ ăn vặt bằng bánh rán hoặc bánh mì và pho mát.

Ăn theo mùa là một thực tế không thể khác ở đây, bởi vì rau củ quả thường không được nhập khẩu. Bạn sẽ được ăn những quả xoài ngon nhất vào mùa xoài nhưng khi đã hết mùa, bạn sẽ không tìm thấy quả xoài nào. Nhìn chung, rau không phải là món chính trong thực đơn của người Cuba. Hiếm khi thấy phụ huynh nước này thúc giục con ăn rau củ.

Đi ăn tiệm

Các món ăn được chế biến ở nhà thường rất đơn giản do thiếu các loại gia vị. Nhưng gần đây, các món ăn phức tạp hơn đã xuất hiện ở những nhà hàng tư nhân. Chúng tôi rất thích đưa bọn trẻ đi ăn cá ngừ tươi, bạch tuộc và các món chế biến từ thịt lợn rất tuyệt vời ở những nhà hàng này.

Cách đây 17 năm, có rất ít các nhà hàng tư nhân và theo luật họ chỉ được phép có 12 chỗ ngồi, giống như bạn đang ngồi ăn ở phòng khách của ai đó. Bây giờ, những nhà hàng này đã nhiều hơn và trông giống nhà hàng hơn. Nhà hàng mà chúng tôi ăn cách đây 17 năm bây giờ đã có hơn 50 chỗ ngồi và có quán bar trên tầng thượng.

Thích đường

Người Cuba coi đường như một nhóm thực phẩm riêng. Cuba là nước xuất khẩu đường lớn nhất thế giới. Người dân rất thích đồ ngọt. Thực tế thì trên truyền hình Cuba, các chuyên gia y tế thường nói về đường như một nguồn dinh dưỡng tốt. Hình ảnh những đứa trẻ ăn thực phẩm nhiều đường và uống nước ngọt rất phổ biến ở đây.

An toàn

Nếu bạn phạm tội ở Cuba thì khả năng rất cao là bạn sẽ bị bắt. Có rất ít người có súng nên ở đây khá an toàn. Hàng xóm của chúng tôi đều biết tên bọn trẻ và chúng tôi trò chuyện với nhau khi gặp nhau ngoài đường. Đây là một nơi tuyệt vời để trẻ con lớn lên. Tất cả trẻ con – kể cả con chúng tôi – đều có thể vui chơi bên ngoài mà không cần người lớn coi chừng quá kỹ.

Vui chơi

Gần đây tôi thấy bọn trẻ mê mẩn trò trượt patin. Những xu hướng ở đây thường đi sau các nước khác trên thế giới, nên không có gì ngạc nhiên khi “mốt” từ những năm 90 của Mỹ lại đang xuất hiện ở Cuba.

Rất ít trẻ em Cuba tiếp xúc với Internet. Nhiều đứa trẻ không biết Internet là gì và chưa bao giờ nhìn thấy một chiếc iPad hay iPhone. Vì thế, cách vui chơi của chúng cũng rất khác. Tôi thường thấy đám trẻ chơi chung một chiếc xe hơi đồ chơi, một con búp bê hoặc một quả bóng. Những trò chơi rất đơn giản nhưng chắc chắn là không hề kém vui.

Xe đẩy em bé

Cuba không có văn hóa dùng các vật dụng dành riêng cho em bé như ở Mỹ. Các mẹ thường dùng xe đẩy hoặc cũi cũ được người thân, bạn bè cho. Loại xe đẩy có ô che rẻ nhất ở các cửa hàng khoảng 80 đô la – một số tiền rất lớn so với thu nhập người dân. Nhưng người Cuba rất khéo léo. Tôi thấy những bà mẹ cõng con bằng những chiếc địu tự làm.

Những ngày lễ

Cuba không coi trọng Lễ Giáng sinh cho lắm, tuy nhiên các ngày lễ khác diễn ra khá long trọng. Năm mới họ dọn dẹp nhà cửa, té nước ra đường để ném đi những điều xấu.

Vào Ngày của Mẹ, những người lạ trên đường chúc tụng nhau suốt cả ngày hôm đó như thể bạn vừa nhận giải Oscar. Thật vui và dễ thương. Bạn bè, trong đó có đồng nghiệp của Patrick chồng tôi sẽ nhắn tin chúc mừng tôi và gửi cả quà nữa. Điện thoại của tôi thì liên tục nhận được cuộc gọi chúc mừng.

• Nguyễn Thảo (Theo Cupofjo)

Nhà khoa học đạt giải Nobel suýt mất việc

Trả lời báo Guardian(Anh) trong một bài phỏng vấn gần đây, Peter Higgs, nhà vật lý đạt giải Nobel năm 2013 đã tiết lộ một thông tin khiến giới khoa học sửng sốt: vào thời điểm năm 1980, nếu không có việc ông được đề cử giải Nobel (nhưng sau đó không đạt giải), Peter Higgs có lẽ đã bị sa thải.

Nguyên nhân là bởi Higgs không xuất bản số bài báo khoa học theo đủ yêu cầu của khoa.

Trong thực tế, cho đến năm 1964 – thời điểm Higgs xuất bản bài báo mà qua đó ông đạt giải Nobel vật lý năm nay  về hạt Higgs boson trên Physical Review Letters, ông mới xuất bản được chưa đến 10 bài. Higgs bắt đầu học tiến sỹ từ năm 1951, như vậy, cho đến năm 1964 – tức là sau 13 năm làm khoa học liên tục, số bài báo ông có được chưa quá số ngón tay trên 2 bàn tay; tương đương tỷ lệ chưa đến một bài/năm – quá thấp so với những tiêu chuẩn về năng suất khoa học trong thời đại ngày nay.

Cũng theo Higgs trong bài phỏng vấn nói trên, ông tin rằng nếu ông vẫn đang làm việc trong thời đại ngày nay thì chắc chắn ông sẽ sớm bị mất việc. Có thể nói, văn hoá khoa học của thời của Higgs những năm 1960 so với ngày nay đã thay đổi quá nhiều. Chưa bao giờ nhà khoa học chịu nhiều sức ép xuất bản bài báo lớn đến vậy.

"Xuất bản hay lụi tàn"

Tại Mỹ, khi văn hoá “publish or perish”(xuất bản hay lụi tàn) đã trở thành chuẩn mực và phổ quát, sức ép xuất bản bài báo còn có phần khắc nghiệt hơn nhiều so với Anh quốc – nơi Higgs làm việc suốt cả sự nghiệp của ông cũng như so với các nước Châu Âu nói chung.

Có thể nói, với việc giáo dục đại học mở rộng theo cấp số nhân, số lượng người làm nghiên cứu tăng nhanh, ngân sách tài trợ hạn hẹp dần từ phía các chính phủ; sức ép phải thương mại hoá, ứng dụng hoá các tri thức khoa học càng nhanh càng tốt từ phía thị trường, số lượng bải báo xuất bản đã trở thành “phong vũ biểu” đánh giá chất lượng của nhà khoa học cũng là điều dễ hiểu.

Tại một số quốc gia Châu Á có nền khoa học  mới nổi như Singapore, Đài Loan, Trung Quốc hay Hàn Quốc, sức ép xuất bản đối với các nhà khoa học còn có phần “khủng khiếp” hơn so với các đồng nghiệp của họ tại Âu – Mỹ.

Ví dụ như tại Đài Loan, một Assistant Professor (trợ lý giáo sư) có thời hạn 6 năm để phấn đấu trở thành Associate Professor (phó giáo sư).

Trong 6 năm đó, nếu trung bình, một Assistant Professor không xuất bản trung bình 3-4 bài báo quốc tế/năm, nhà khoa học đó không những không được thăng hạng thành Associate Professor mà thậm chí còn có thể mất việc.

Theo quan sát của người viết bài này, có 3 nguyên nhân giải thích hiện tượng kể trên:

Một là,với tư cách là ‘những kẻ đi sau’ trong sân chơi giáo dục đại học quốc tế, các nền khoa học mới nổi tại châu Á có lẽ không tự tin trong việc đưa ra hệ thống đánh giá khoa học theo chuẩn/luật chơi của riêng mình; vì vậy, để không mất thời gian xây dựng lại, họ áp dụng luôn (và triệt để hơn) những tiêu chuẩn đánh giá (dựa vào bài báo quốc tế) đang được các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ áp dụng.

Hai là, với đặc thù văn hoá “cộng đồng” (collectivism) mà trong đó nhiều khi các quan hệ cá nhân lại có sức mạnh chi phối, thậm chí phá vỡ các tiêu chuẩn, quy định chung, việc áp dụng chuẩn của phương Tây sẽ giúp các nước châu Á mới nổi kể trên tránh được những tiêu cực phát sinh. Nhà khoa học muốn được công nhận và thăng tiến thì buộc phải có bài báo khoa học đăng trên những tạp chí quốc tế, theo các chuẩn mực do người phương Tây đã xác định.

Ba là, với việc Chính phủ từ các nước châu Á kể trên đầu tư mạnh mẽ trong thời gian gần đây nhằm xây dựng thành công các đại học nghiên cứu lọt vào các Top 100, 200 tại các bảng xếp hạng đại học trên thế giới (mà một trong các tiêu chí là số lượng bài báo quốc tế), các nhà khoa học tại các nước này đang phải chịu sức ép khổng lồ trong việc xuất bản càng nhiều bài báo quốc tế càng tốt.

Trong một vài năm trở lại đây, chúng ta bắt đầu nghe thấy đâu đó một vài nhận định phê phán văn hoá “publish or perish” từ phía các nhà khoa học.

Họ cho rằng, luật chơi hiện nay đơn thuần chỉ dẫn đến việc các nhà khoa học chạy theo số lượng, mà quên đi chất lượng. Nó cũng góp phần “giết chết” các ý tưởng nghiên cứu sáng tạo và mạo hiểm, nhưng lại có thể đem lại những kết quả đột phá giúp ích cho cộng đồng; thay vào đó, các nhà khoa học dành quá nhiều thời gian vào việc viết bài báo, trả lời phản biện hơn để đổi lấy “an toàn” trong việc giữ việc làm.

Trong một bài trả lời phỏng vấn báo điện tử Vietnamnet cách đây vài năm, GS Annick Weiner, nguyên Phó Giám đốc ĐH Paris Sud 11, Pháp, đã từng nhận định rằng chính nhờ việc chưa bị văn hoá “publish or perish” ảnh hưởng nặng nề trong giới khoa học Pháp, GS Ngô Bảo Châu mới có thể dành nhiều thời gian để “nhìn sâu vào vấn đề”, qua đó, tạo tiền đề cho anh trong việc giải quyết Bổ đề cơ bản và giải thưởng Field sau này.

Lựa chọn nào cho Việt Nam?

Giáo dục đại học Việt Nam đang trong những bước khởi đầu trong quá trình hội nhập với thế giới.

Trong một vài năm trở lại đây, nhờ sự đầu tư từ phía Nhà nước, cùng với việc có nhiều hơn các nhà khoa học Việt Nam tham gia học tập, trao đổi, nghiên cứu với đồng nghiệp quốc tế, một số hoạt động phổ biến theo các tiêu chuẩn quốc tế đã dần dần trở nên quen thuộc với văn hoá khoa học trong nước như: nghiên cứu liên ngành, kết hợp nghiên cứu khoa học với đào tạo sau đại học, tài trợ nghiên cứu trên cơ sở cạnh tranh ….

Tuy vậy, có thể thấy, xét trên bình diện chung, mới chỉ có một nhóm nhỏ các nhà khoa học trong nước có điều kiện và khả năng để thực hiện các nghiên cứu đạt tiêu chuẩn quốc tế. Việc công bố bài báo quốc tế mới chỉ dừng ở mức độ khuyến khích chứ chưa trở thành yêu cầu bắt buộc đối với giảng viên trong các trường đại học nước ta.

Một câu hỏi được đặt ra là chúng ta sẽ phải dung hệ thống đánh giá như thế nào đối với các nhà khoa học trong thời gian tới, khi giáo dục đại học nước nhà có những bước tiến sâu và rộng hơn vào sân chơi khoa học chung của nhân loại.

Chúng ta đều biết rằng nếu vẫn giữ cách đánh giá nhà khoa học theo cách làm “không giống ai” như hiện nay thì chỉ dẫn đến sự tụt hậu so ngày càng xa với thế giới.

Còn nếu áp dụng tiêu chuẩn bài báo quốc tế như thế giới đang làm, thì làm sao để khỏi dẫm lại những vết xe “chưa đến mức đổ, nhưng cũng có phần chuệch choạc” mà các nước láng giềng đã mắc phải.

Câu trả lời cho vấn đề này, tôi xin được bỏ ngỏ cho các nhà khoa học và quản lý cùng tham gia bàn luận.

• Phạm Hiệp(Nghiên cứu sinh ngành quản trị kinh doanh, Đại học Văn hoá Trung hoa, Đài Loan)