Punyo cho biết: "Thím tôi tự làm nó ở nhà, mất khoảng một tuần. Thím làm cho tôi và bạn bè đến đây vào dịp cuối tuần, để chúng tôi làm pike pila (một món ăn truyền thống rất được người Apatani ưa chuộng)".

Punyo thuộc Apatani, một trong những bộ tộc không du mục cổ xưa nhất Ấn Độ. Họ sống giữa những cánh đồng lúa và đồi xanh của vùng Arunachal Pradesh. Vị trí của nơi này lý giải vì sao thím của Punyo, như nhiều người khác trong bộ tộc, tự làm muối suốt nhiều thế kỷ.

Người Apatani sống trong thung lũng Ziro.

"Chúng tôi sống giữa những ngọn núi, ít tiếp xúc với thế giới bên ngoài. Khu vực này tách biệt, không có nước mặn hay mỏ muối. Khi biết đến sản phẩm này, chúng tôi không mua nổi. Nó có giá rất cao vì việc đem chúng vào thung lũng Ziro là thử thách với các nhà buôn" - Hibu Rimung, một thành viên khác của bộ tộc, cho biết.

Người Apatani đã tự tìm thứ thay thế cho muối, tạo ra một nguyên liệu không chỉ độc đáo, mà còn giúp họ thoát khỏi những vấn đề sức khỏe thường phổ biến ở những vùng thiếu loại gia vị này. Tapyo không phải là muối theo đúng nghĩa đen, mà được làm từ thực vật, và có vai trò tương tự trên cả phương diện sức khỏe và mùi vị.

Ngày nay, muối không còn quý hiếm, nhưng trong lịch sử, chúng từng được coi như vàng, được đem bán và tích trữ do có khả năng bảo quản thực phẩm và khiến mọi thứ ngon hơn. Trong thực đơn của người Apatani gồm cơm, rau, thịt và cá, không có muối và ít gia vị. Tapyo được trân trọng như muối, được đặt một bên món ăn và sử dụng dè xẻn để tạo hương vị.

Khách mời thử làm tapyo.

Họ phát hiện ra tapyo một cách tình cờ. Rimung cho biết: "Các ngôi nhà Apatani truyền thống thường có chulha (lò 3 tầng) giữa nhà. Sau khi ăn xong, họ sử dụng tro thay thế xà phòng để rửa tay. Nhờ đó, họ nhận ra tro có vị mặn và có thể được dùng để nêm nếm món ăn".

Anh cho biết thêm các nhà nghiên cứu y khoa kết luận rằng việc dùng tro trong món ăn là an toàn, nhưng không nên ăn riêng nó hay theo số lượng lớn.

Tapyo có vẻ đã đem lại lợi ích sức khỏe cho nhiều thế hệ, giúp họ có đủ lượng iốt, một khoáng chất trong muối mà cơ thể không thể tự sản xuất. Không thành viên nào trong bộ tộc bị bướu cổ hay trẻ con bị thiếu khả năng tư duy.

Tuy nhiên, loại gia vị này tốn nhiều thời gian và công sức để làm ra, thường chỉ được sử dụng trong các dịp đặc biệt hay lễ hội.

Trong đó, pepu (một loại cây tương tự tre), lá chuối, kê chân vịt và cây tarii được phơi khô dưới ánh nắng suốt nhiều ngày trước khi đem đốt. Tro được bỏ vào một giỏ lọc hình nón, có tên sader, và từ từ rót nước vào. Nước chảy qua tro và kết tủa lại ở đáy, một quá trình có thể tốn từ 3 ngày đến 2 tuần. Nước tro - hay còn gọi là pila - được để khoảng 3 ngày trước khi đem làm tapyo.

Đầu tiên, một chiếc nồi được đặt lên bếp, thêm nước cơm và đun cho đến khi tạo thành một lớp trong suốt, giúp nước tro không dính vào nồi. Sau đó, người làm sẽ rót từng chút nước cho vào, cho đến khi nó khô và tạo thành một khối giống như đất sét có màu nhạt.

Khối pila được để nguội, bọc trong cỏ và treo trên lò cho khô. Mỗi khi cần dùng, họ sẽ lấy ra từng miếng.

Tapyo phơi khô được dùng làm gia vị cho các món ăn truyền thống.

Hiện nay, chỉ người lớn tuổi biết cách làm tapyo, khi thế hệ trẻ đi đến những thành phố lớn để học tập. Nhưng một số cũng tò mò muốn học.

Khi được hỏi liệu tapyo có biến mất, Rimung trả lời: "Một số người dùng muối mua ở cửa hàng để làm pike pila, nhưng vị không ngon chút nào, cần phải có tapyo. Mọi người đến thung lũng này hay hỏi có thể thử tapyo ở đâu, nên chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục làm nó".

Theo Zing

Nghệ thuật làm đồ ăn giả

Những sản phẩm đồ ăn mẫu ở Nhật Bản được thiết kế kỳ công. Thoạt nhìn, chúng trông ngon miệng không kém đồ thật.

Cô ấy dường như cũng chưa bao giờ hoài nghi tôi về bản năng hay những vấn đề sinh lý của chồng. Ai cũng bảo chúng tôi đẹp đôi, có nét phu thê (Ảnh minh họa)

Chúng tôi yêu nhau 4 tháng nhưng cũng đã "gần gũi" nhau được 2 tháng. Chúng tôi khá hòa hợp trong cảm xúc ân ái. Dù xác định cưới, tôi vẫn thấy em uống thuốc tránh thai. Em bảo em không muốn đeo “ba lô ngược” trước khi về nhà chồng vì ngại điều tiếng. Thương em, nên tôi cũng chiều theo.

Song 1 tháng sau cưới rồi 1 năm trời qua đi, dù vợ tôi đã “thả” nhưng chẳng hiểu sao chúng tôi vẫn chưa có tin vui như nhiều vợ chồng khác. 1 năm trôi qua, cô ấy bắt đầu sốt ruột và giục vợ chồng cùng đi khám. Khi 2 vợ chồng đi khám hiếm muộn, tôi mới được biết nhìn bề ngoài tôi khỏe mạnh và hoàn hảo thế nhưng thật ra tôi rất ít có khả năng được làm cha. Bác sĩ kết luận trong tinh dịch của tôi không có tinh trùng.

Hôm đó vào nhận kết quả một mình, dù rất sốc trước thông tin này, nhưng tôi đã van xin bác sĩ đừng tiết lộ cho vợ tôi biết. Bởi tôi sợ vợ tôi lo lắng. Đặc biệt hơn tôi muốn giữ thể diện của mình, tôi sợ vợ dè bỉu và cười chê mà rời bỏ tôi. Tôi hứa với bác sĩ, khi nào chính tôi chấp nhận được sự thật này sẽ tự thông báo cho vợ tôi biết. Hiểu và thông cảm cho nỗi lòng của tôi, bác sĩ đã gật đầu đồng ý sau khi động viên tôi chữa bệnh.

Từ hôm đi khám về, dù rất cố gắng tỏ ra bình thường nhưng tôi như biến thành một con người khác. Mặc kệ vợ hỏi han, quan tâm và lo lắng, tôi chẳng đoái hoài mà chỉ âm thầm với nỗi đau của chính mình. Nhất là khi vợ chủ động gần gũi, tôi toàn lấy cớ bận công việc hay mệt mỏi để xua đuổi em. Thật sự tôi ám ảnh về bệnh tật của mình đến mức sợ gần vợ mỗi tối.

Tự gặm nhấm nỗi đau bất lực của mình, tôi bắt đầu lao vào những cuộc nhậu nhẹt triền miên. Hầu như tối nào tôi cũng về nhà trong bộ dạng say xỉn. Mỗi lần như thế, khi về nhà, một là tôi nhìn thấy vợ đang ngủ. Hai là cô ấy vẫn còn thức chờ tôi. Thấy bóng tôi về, em lại lẳng lặng ôm gối vào phòng ngủ nằm khóc thầm.

Tôi không biết vợ đã phải thầm khóc và chịu đựng một người chồng lạnh lùng, bê tha như vậy bao đêm ròng rã. Tôi chỉ biết, chúng tôi cứ sống như thế suốt 4 năm nay. Vợ tôi dù không biết bí mật bất lực tôi đang mang nhưng hàng ngày vẫn chăm sóc cho tôi. Em còn nghĩ tôi ngoại tình bên ngoài nên vợ chồng mới “không chuyện ấy”. Song em cũng không tìm được chứng cứ gì nên tất cả cũng mới chỉ dừng lại ở sự nghi ngờ.

Vì biết vợ thiệt thòi nên ngoài ám ảnh không gần gũi vợ được, tôi vẫn quan tâm để bù đắp cho em. Bên cạnh đó, tôi vẫn âm thầm một mình điều trị theo đơn của bác sĩ song kết quả vẫn không có sự chuyển biến đáng kể nào. Điều này khiến tôi càng cảm thấy bất lực và sợ hãi.

Sao tôi nói yêu vợ mà lại ích kỷ với em, hành hạ em thế này (Ảnh minh họa)

Như đêm nay, tôi lại kiếm cớ phải đi tiếp chuyện với khách hàng để đi nhậu nhẹt tới tận khuya mới về. Về đến nhà, đập vào mắt tôi là hình ảnh người vợ đẹp của tôi đang ôm gối ngủ gà gật ở ghế sofa đợi chồng về. Có lẽ em vừa xem ti vi vừa đợi tôi về mà mệt mỏi ngủ quên mất. Bỗng dưng khóe mắt tôi cay cay. Đã bao lâu rồi tôi hành hạ vợ mình như thế. Đã bao lâu rồi tôi phũ phàng để vợ phải ôm gối chờ chồng và khóc mỗi đêm. Sao tôi nói yêu vợ mà lại ích kỷ với em, hành hạ em thế này.

Tôi vội chạy vào lấy tấm chăn đắp cho vợ thêm ấm và bắt đầu ngồi cạnh bên em và gõ những dòng chữ này. Tôi đã suy nghĩ kỹ rồi, ngay sáng ngày mai, tôi sẽ xin vợ tha thứ cho tất cả những gì tệ bạc tôi đã làm với em 4 năm qua. Tôi cũng sẽ thú nhận với vợ tất cả, phanh phui nỗi bất lực tôi đã mang suốt 4 năm qua để cho em quyết định tất cả mọi điều. Dù tôi rất sợ mất vợ nhưng em quyết định thế nào, tôi cũng sẽ chấp nhận. Tôi là một người chồng không tốt nên tôi không được quyền lựa chọn hay hy vọng phải không mọi người?

Chúng tôi hay chơi trò lăn bong bóng: 2 mẹ con lăn qua lại trên đệm. Cứ mỗi lần chơi trò này, Annie lại cười khanh khách. Mẹ con cũng hay khiêu vũ dưới nền những bài hát của Disney, hoặc ra ngoài tắm nắng, hít thở không khí trong lành. Những đứa trẻ không biết nói lên những gì chúng nghĩ hoặc những gì chúng đang cảm nhận. Tuy nhiên, không hề khó để làm những đứa trẻ vui vẻ. Có thể đơn giản chỉ là một chiếc ô tô vừa đi vừa phát nhạc vui nhộn, hoặc bé được mát xa... cũng khiến bé có thể cười khoái chí.

Dưới đây là những hoạt động mà mẹ con tôi hay làm cùng nhau và khiến bé rất thích thú và con tôi gọi tôi là bà mẹ tuyệt vời từ những hành động rất nhỏ này:

1. Đi bộ

Không có gì thú vị hơn là cùng bé đi bộ vào sáng sớm, tại một con phố yên tĩnh, không khí trong lành và có chút nắng ấm. Đây là cách tôi dỗ dành Annie mỗi khi bé khó chịu điều gì đó. Trước đây, mỗi lần đi ra ngoài, thì chỉ một lúc là Annie ngủ trên xe đẩy. Nhưng dần dần, bé lớn hơn, bé thích được nhìn ngắm mọi thứ và trò chuyện hoặc nghe mẹ hát trên quãng đường.

2. Tập thể dục

Như tôi nói ở trên, Annie rất thích cùng với mẹ chơi trò "lăn bóng" trên đệm. Tôi hay bật nhạc và có những động tác vừa chơi, vừa để bé tập luyện thể dục như: lắc lư đầu, xoay tay, lắc lư người... Sáng sáng, tôi cũng hay đặt con nằm trên đệm, vừa hát bài hát "Bé tập thể dục" và giơ tay chân bé theo nhịp bài hát. Annie cứ nằm yên để tập thể dục cùng mẹ và cười khoái chí.

3. Khiêu vũ

Annie và có lẽ nhiều đứa trẻ khác, rất thích nghe nhạc. Âm nhạc tốt cho phát triển cảm xúc của trẻ. Ngoài ra, âm nhạc còn kích thích trẻ nhảy và đó là một trong những thú vui tiêu khiển của trẻ con. Không khó khăn để trẻ vui vẻ phải không? Ngoài ra, bây giờ Annie đã biết đi, tôi hay cho bé đến phòng tập múa bụng của tôi. Bé rất thích nhìn mẹ tập, thích nhìn hình ảnh mình trong nhiều tấm gương đặt trong phòng, thích những bài hát tập nhảy sôi động. Tôi cũng mua cho bé một bộ quần áo như kiểu công chúa Jasmine trong chuyện "Alilibaba và 40 tên cướp" để bé có thể cùng tập với mẹ.

4. Đọc sách

Đây là cách bạn vừa làm cho trẻ vui vẻ vừa dạy trẻ biết rất nhiều điều. Annie nhà tôi rất thích nghe mẹ đọc truyện. Có khi tôi đọc với giọng nhẹ nhàng những khi công chúa đang vui đùa, hát ca dưới ánh trăng chẳng hạn, có khi tôi đọc truyện với tiết tấu nhanh, gấp khi Bạch Tuyết phải chạy trốn khỏi sự truy đuổi của mụ phù thủy, có khi tôi biến tấu câu chuyện, lồng ghép thêm 1 nhân vật tốt bụng mang tên Annie... khiến Annie rất háo hức mỗi khi đến giờ đọc truyện.

5. Bơi lội

Hầu hết đứa trẻ nào cũng thích được vùng vẫy dưới nước. Đó là cơ hội để dạy trẻ bơi - môn thể thao rất tốt, phát triển cả thể chất, trí tuệ và cảm xúc của trẻ. Nếu bạn có điều kiện đưa bé đến một bãi biển đẹp, sạch thì hãy đừng ngần ngại cho bé tắm biển, tất nhiên, phải có sự quản lý của người lớn. Môi trường nước biển có nhiều ích lợi cho bé. Ngoài ra, bạn có thể đưa bé đến những bể bơi sạch, dành cho trẻ em trong thành phố, hoặc đơn giản và an toàn là bạn mua một bể bơi bằng bong bóng và đặt trong vườn, lũ trẻ sẽ rất thích hoạt động vui chơi trong bể bơi vào những dịp cuối tuần.

(Theo Pháp Luật Xã Hội)

Thì cũng giống trẻ con thôi… Biết thế nhưngnhững đứa con lại đang thời trung niên trăm công ngàn việc, đầu óc thiếu tậptrung, tuổi tác thì lỡ cỡ: quá già để nhớ nổi khi bé mình đã ngớ ngẩn thế nào,đủ trẻ để không chấp nhận những cái “dở hơi” của các ông bà cụ. Mâu thuẫn triềnmiên, cho nên cái chu kỳ “cãi nhau xong lại mua quà” cho bố mẹ cứ thế diễn rađều đặn. Quà cho người già biết là gì đây ngoài khăn choàng, bánh xốp mềm và caotẩm bổ. Mua cao về rồi lũ con bận rộn lại quên không pha phách. Cao thì rấtcứng, các cụ lại không dám phiền, một cục cao “biểu tượng” có khi cứ thế nằmtrong ngăn kéo đến cả năm.

**

Hai năm nay, “thần tượng” của nhà tôi là mộtngười anh họ xa, có bà mẹ hơn chín chục mắc bệnh Alzheimer nằm một chỗ. Trước,cụ còn xem được truyền hình, nhưng một sáng kia, cụ gọi người con và bảo, “Thếlà từ nay tôi không nhìn được anh rồi”. Mắt cũng lòa nốt, nhưng cụ không thíchnghe đài, bảo “sao mà nó nói lắm thế”. Cụ nằm chơi thôi, vệ sinh tại chỗ, ănuống có người đút.

Nhưng may cho cụ là cụ có được người con traicó hiếu. Không đơn giản như tích ngày xưa Trần Minh khóc vì thấy mẹ yếu rồi mẹđánh không đau, Ngô Mãnh cởi trần bẫy muỗi để muỗi khỏi đốt cha mẹ, vị con traicả này phải hy sinh nhiều hơn: những thú lớn nhất của đàn ông hiện đại như ngồiquán xá với bạn bè, du lịch với vợ con, hay mải mê lướt mạng đọc tin, để dànhgần như hết thời gian tự tay chăm mẹ. Mỗi lần nghe người con trai vui vẻ kểchuyện chăm bà, tôi đều thán phục. Cái sự vẫn yêu đời ấy thật hiếm khi có ởnhững người chăm bệnh. Người ta có thể kiên nhẫn, chu đáo, nhưng ít nhiều thểnào cũng lộ ra cái sự mệt. Nhưng ở đây là một sự hào hứng của một người say mêchăm sóc mẹ, coi đó như một sự nghiệp mới của mình.

Anh lý luận rằng nuôi mẹ liệt giường sẽ khôngai tốt bằng con. Không ai thuộc thói quen ăn uống của mẹ bằng con, không ai dọnvệ sinh cho mẹ sạch bằng con, chỉ có con mới có thể vừa chăm sóc vừa ôm mẹ nhưem bé. Anh kết luận, “Thế mà có những kẻ, xin lỗi, chỉ ôm được mèo, ôm đượcngười khác, mà không ôm được mẹ.”

Nghe đến đây thì tôi không dám nhìnsang mẹ, phải hơn 20 năm rồi không ôm người già này nữa.

**

Nói đùa là nằm ngủ với trẻ con thật như ngủcạnh một con ve chó, đang khi mơ ngủ nó cũng quơ tay ôm được lấy mình, rất chínhxác. Giữa đêm tỉnh dậy, cánh tay tê dại vì trẻ con gối đầu, bỗng nhớ lại ngàyxưa mình cũng thế này với mẹ, rồi mẹ cũng đã có lúc thế này, với bà. Ai cũng cóthời là một cô bé, cậu bé… Rồi tuổi thiếu niên ập đến, tuổi thanh niên ào ạt,tuổi trưởng thành chóng mặt vì những chuyện của người ngoài, tuổi trung niên bắtđầu lo nghĩ về bệnh tật của bản thân…, tất cả bứt đứa con ra khỏi bà mẹ một cáchthật tự nhiên, cả về tinh thần lẫn thể chất, để đến nỗi bây giờ, mỗi khi xemphim truyền hình Việt Nam, hễ có cảnh một chị phụ nữ đã lớn tướng còn rúc vàonách mẹ, rồi mẹ vừa ôm con vừa âu yếm mắng, lại thấy lòng thắc mắc họ làm cáchnào để duy trì được những cái tiếp xúc thân mật mẹ-con ấy, sau bao nhiêu là sónggió đời?

**

Mỗi trưa trẻ con đi học về, việc đầu tiên làphải hỏi han nó hôm nay ra chơi thế nào, cô có phạt điều gì không, bạn A hôm naylàm gì, bạn B còn uống xi-rô không…? Chuyện nhạt và lặp đi lặp lại nhưng ngàynào cũng muốn nghe. Trong lúc nghe “báo cáo”, bỗng nghĩ tới người già lủi thủingồi trên nhà kia là một kho chuyện cũ. Mà người già nào chẳng như một phòng lưutrữ những đoạn phim ngắn những điều họ đã trải qua. Nhưng con cái thường lànhững nhân viên tồi của kho lưu trữ ấy, không biết khai thác mà cũng không muốnkhai thác những câu chuyện thời trẻ con của mẹ, cha.

Ảnh minh họa: Internet

Đến thăm nhà thủ trưởng, chúng ta có thể dànhcả giờ để hỏi thăm một bà cụ trong nhà chuyện cụ đi kháng chiến thế nào, cụ gặpcụ ông lần đầu tiên ra sao…, nhưng ta có lẽ chẳng khi nào hỏi mẹ mình hồi bé mẹlà một cô bé gầy hay béo, đi học thích ăn quà gì… Kể cũng buồn cười, ta thực tậpbài tập về lắng nghe người khác, nhưng đúng là ta chỉ lắng nghe người khác chứkhông phải lắng nghe các cụ già trong nhà. Người già cứ thế thui thủi trong nhà,xem truyền hình, đọc báo, được ăn các món ngon con nấu, khi ốm có thuốc men đầyđủ, nhưng những câu chuyện về tuổi niên thiếu, tuổi thanh niên của bản thân thìchỉ biết tự kể cho chính mình, trong đầu.

**

Ai đấy vẫn bảo, ông Trời đúng là chơi khăm,toàn cho người ta biết ân hận khi không còn cơ hội sửa chữa nữa, thí dụ nhiềungười bản thân già rồi, điếc lác rồi, mới ân hận rằng sao ngày ấy mình khó chịukhi mẹ mình mở T.V thật là to, chỉ vì cụ điếc! Cho nên càng thêm tuổi tôi cànghiểu, vì sao có những người hạnh phúc khi được chăm mẹ liệt giường như người đànông đã nói đến bên trên, hay như một bí thư thành ủy miền Trung, khi được hỏichuyện gia đình đã bảo ông có may mắn là được chăm cả cha lẫn mẹ lúc hai cụ đãlòa, đã liệt, suốt nhiều năm cho đến khi các cụ qua đời. Bố mẹ lên được “lão” đãlà một điều may, bố mẹ “lão” đến mức bản thân mình cũng lên lão kịp lại là điềumay nữa. Có “bệnh” là chuyện thường tình của người cao tuổi. Nếu các cụ có nằmmột chỗ như trẻ con thì lại là dịp để con cái kịp chuộc lại những điều chưa làm,được yêu bố mẹ như yêu trẻ con, được chiều bố mẹ như chiều con mình…

Chưa trải thì chưa biết, trong nhà tôi ngườigià vẫn ngày ngày giả vờ tranh chấp với trẻ con cái Ipad và tranh luận rất hăngvới bọn trung niên… Một lần bạn tôi hỏi, mỗi sáng tỉnh dậy ước mơ của chị là gì.Tôi bảo vì nhà có người già và trẻ con, ước mơ của tôi mỗi sáng chỉ là hôm nayđược như hôm qua, đều đặn và bình thường. Cứ dậm chân tại chỗ thế, nhưng nhữngbài học vẫn phải âm thầm học sớm hơn, 40 tuổi học bài về 50. 50 học bài về 60…,để những sự ân hận còn có cơ chuộc lại.

Phan Thị Vàng Anh
9/2014

(Theo Nhân dân hàng tháng)