Sức mạnh của mã độc tống tiền đã được chứng minh vào tháng trước sau khi hãng nhiên liệu Colonial Pipeline của Mỹ bị tấn công, làm gián đoạn nguồn cung nhiên liệu tại Bờ Đông. Cuối tuần qua, một vụ tấn công khác cũng đe dọa chuỗi cung ứng thực phẩm thế giới và một lần nữa cho thấy mã độc tống tiền là vấn đề an ninh quốc gia, quốc tế vô cùng cấp bách.

JBS SA là công ty chế biến thịt lớn nhất thế giới, trụ sở tại Brazil, tuyển dụng hơn 250.000 nhân viên toàn cầu. Trong thông báo hôm 31/5, chi nhánh JBS USA cho biết họ là mục tiêu của một cuộc tấn công mạng có tổ chức, ảnh hưởng đến các máy chủ hỗ trợ hệ thống công nghệ thông tin Bắc Mỹ và Australia. May mắn là sao lưu hệ thống không bị tác động. JBS USA đình chỉ các hệ thống bị ảnh hưởng, thông báo cho nhà chức trách và bắt đầu làm việc với một công ty phản ứng sự cố bên ngoài để khắc phục. Các nhà máy của JBS tại Australia, Mỹ, Canada bị gián đoạn sau khi vụ tấn công được phát hiện hôm 30/5.

Sự cố JBS tạo hiệu ứng đến toàn ngành công nghiệp chế biến thịt, khiến nhiều cơ sở phải đóng cửa, hàng ngàn công nhân trở về nhà, gia súc gửi trả nông dân sau khi được chuyển tới để giết mổ. Tại Australia, chuỗi cung ứng địa phương bị tác động đáng kể, tuy nhiên các quan chức cho biết có thể kiềm chế tác hại nếu JBS hồi phục hoạt động nhanh chóng.

JBS USA là công ty chế biến thịt bò, thịt lợn, gia cầm lớn thứ hai tại Mỹ. Tất cả nhà máy chế biến thịt bò của hãng đều đóng cửa tính đến ngày 1/6. Theo Trey Malone, trợ lý Giáo sư nông nghiệp tại Đại học bang Michigan, chỉ cần JBS USA đóng cửa một ngày, Mỹ sẽ mất gần 1/4 năng lực chế biến thịt bò, tương đương 20.000 con bò.

JBS không công khai gọi sự cố là tấn công mã độc tống tiền, song người phát ngôn Nhà Trắng Karine Jean-Pierre nói JBS đã cung cấp thông tin về một vụ tấn công ransomware cho chính quyền.

Mỹ đang tìm cách đối phó với tấn công mạng của nước ngoài. Nhìn chung, tấn công mã độc tống tiền đều có động cơ tài chính và do tội phạm hình sự đứng sau. Theo nhà phân tích nguy cơ Brett Callow của hãng bảo mật Emsisoft, ransomware là nguy cơ với mọi thứ, từ an ninh quốc gia, an ninh lương thực tới chăm sóc sức khỏe. Nó nên được xem là một trong các vấn đề bảo mật toàn cầu nghiêm trọng nhất. Nếu các chính phủ không nhanh chóng tìm ra và áp dụng chiến lược đối phó hiệu quả, ransomware sẽ ngày càng tồi tệ hơn.

Mã độc tống tiền là vấn đề nhức nhối nhiều năm nay và leo thang đáng kể từ khi Covid-19 hoành hành. Nhà chức trách khuyến nghị nạn nhân không trả tiền chuộc cho hacker để chúng không còn động lực tấn công, nhưng đây là điều rất khó xảy ra. Doanh nghiệp sẽ bị đặt vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Jake Williams, một cựu hacker khét tiếng kiêm nhà sáng lập hãng bảo mật Rendition Infosec, cho rằng điều các nhà hành pháp cần làm hiện nay là tích cực phân tích những sàn giao dịch tiền ảo để hacker không thể che đậy hành tung, đổi tiền ảo sang tiền pháp định.

Trong lúc này, tấn công ransomware vào tất cả các ngành và cơ sở hạ tầng trọng yếu không có dấu hiệu dừng lại và gây ra nỗi sợ hãi lớn. Sự cố mới nhất nhằm vào JBS là lời nhắc nhở đanh thép về nguy cơ của mã độc tống tiền, đe dọa đến cả những người dân bình thường, không chỉ nằm trong phạm vi cộng đồng bảo mật. Nó cho thấy các chuỗi cung ứng mong manh như thế nào, dù liên quan tới xăng dầu, thực phẩm hay mặt hàng thiết yếu khác.

Các chuyên gia bảo mật không thể phản kháng đơn lẻ mà cần tới những nhà hoạch định chính sách. Người dân cần chính phủ của họ hành động.

Du Lam (Theo Wired)

Chuyện về ‘ông tổ’ mã độc tống tiền

Vụ tấn công mã độc tống tiền đầu tiên trên thế giới được ghi nhận vào năm 1989, thủ phạm là một nhà sinh vật học.

Một giáo viên nữ dạy tại Trường THPT Lý Tự Trọng (Hà Tĩnh) phản ánh, đầu năm học này, nhà trường ra văn bản cấm giáo viên nữ mặc váy đứng lớp.

Trường THPT Lý Tự Trọng (Hà Tĩnh)

Cụ thể trong nội quy của nhà trường năm học 2017-2018 ghi rõ trang phục của giáo viên nữ là “quần tây, áo cổ bẻ, không mặc áo bó quá sát người, vải quá mỏng, không mặc váy khi tham gia các hoạt động giáo dục của học sinh; giày hoặc dép có quai hậu”.

Nhiều giáo viên nữ bày tỏ sự không đồng tình về văn bản cấm mặc váy đến lớp này. “Tôi thấy chưa có trường nào cấm nữ giáo viên đi dạy không được mặc váy. Theo luật thì giáo viên nữ vẫn được mặc váy công sở, và không ai cấm chuyện giáo viên nữ không mặc váy. Chúng tôi không đồng tình về việc này”.

Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Lý Tự Trọng, thì cho biết: “Tôi không cấm giáo viên nữ mặc váy đến trường. Nhưng cấm giáo viên nữ mặc váy khi tham gia các hoạt động giáo dục có học sinh, cấm giáo viên nữ mặc váy trước mặt học sinh”.

Văn bản cấm do ông Nguyễn Văn Dũng đề ra

Theo ông Dũng, không có luật nào quy định cấm công nhân viên chức, giáo viên mặc váy khi đứng lớp, mà được phép mặc váy công sở. “Khi nhà trường đưa ra quy định cấm mặc váy đứng lớp, nhiều giáo viên nữ có phản ứng rằng được mặc váy công sở, nhưng khi tôi hỏi váy công sở là váy như thế nào thì các cô không lý giải được. 

Ở các cơ quan khác, họ mặc váy công sở vì bàn làm việc của họ có che chắn phía trước, còn bàn giáo viên thì không có che chắn trước, nên khi ngồi dạy có thể sẽ bị lộ” - ông Dũng nói.

Cũng theo ông Dũng, không cấm việc giáo viên nữ mặc váy đến trường, chỉ cấm giáo viên nữ mặc váy trước mặt học sinh.

“Môi trường sư phạm cần có tác phong và ăn mặc lành mạnh, nhằm giúp học sinh tập trung hơn trong học tập, giáo viên cần làm gương cho học sinh. Ăn mặc lịch sự, giản dị không mất đi vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam đâu. 

Thậm chí có nhiều giáo viên nữ đã quay trở lại mặc quần ống rộng như trước đây, rất đẹp. Ở trường học sinh có đồng phục, thì tại sao giáo viên nữ không mặc váy đến lớp lại không làm được” - ông Dũng nói thêm.

Được biết, Trường THPT Lý Tự Trọng đang khuyết hiệu trưởng, ông Dũng là Phó Hiệu trưởng và được Sở GD-ĐT Hà Tĩnh giao kiêm chức năng nhiệm vụ của hiệu trưởng. Trường có hơn 1.000 học sinh và 100 giáo viên đứng lớp, trong đó có 79 giáo viên nữ. 

Thiện Lương

Hiểu được mục đích thử nghiệm trong kinh doanh

Thử nghiệm trong kinh doanh (sản phẩm, giá cả, dịch vụ…) không giống như thử nghiệm trong phòng thí nghiệm vì có ít cơ hội để đối chứng ngay kết quả. Do đó, chủ doanh nghiệp cần cân nhắc các chi phí cho những thử nghiệm trong kinh doanh, cũng như điều chỉnh phương pháp và quy mô cho phù hợp. Có thể cuối cùng nó không mang lại kết quả như mong muốn, nhưng là thông tin hữu ích để biết rằng: đây là phương án dở, không nên đầu tư vào nó thời điểm này... 

Bởi mục đích của thử nghiệm là giúp các nhà lãnh đạo có thêm dữ kiện khi ra quyết định trong một thị trường luôn biến động, chứ không phải đi tìm “chân lý vĩnh cửu”. Những gì thử nghiệm ngày hôm nay có thể là đáp án cho ngày mai.

Cân nhắc thông tin từ dữ liệu

Doanh nghiệo cần dữ liệu đáng tin cậy để tránh đầu tư vào những thứ vô nghĩa. Như trong các dự án máy học (learning machine), các nhà khoa học dữ liệu và nhóm CNTT dành ra tới 80% thời gian và chi phí để tinh lọc dữ liệu do thông tin đầu vào không nhất quán, quan điểm về hành vi của người mua đã lỗi thời và các giả định không còn chuẩn... Cuối cùng, 20% còn lại sẽ quyết định các bước hành động tiếp theo.

Giả sử, công ty nọ có các thử nghiệm dựa trên dữ liệu trong hệ thống quản lý quan hệ khách hàng (CRM). Thế nhưng, mỗi bộ phận lại cung cấp lên hệ thống một báo cáo kết quả tổng hợp khác biệt về tiêu chí. Thay vì kiểm tra một vài khả năng, doanh nghiệp sẽ phải kiểm tra hàng loạt khả năng. Như vậy, nhà quản lý cần thiết kế những mẫu báo cáo phù hợp để kiểm tra các thông số chung nhằm đánh giá hành vi, thói quen của khách hàng. Những mẫu báo cáo chuẩn có thể sử dụng cho vài năm tới, chỉ cần thay đổi về dữ liệu đầu vào. 

Thiết lập các tiêu chí ra quyết định

Máy tính cung cấp dữ liệu, nhưng sử dụng dữ liệu đó và ra quyết định theo tiêu chí nào thì phụ thuộc hoàn toàn vào con người. Như vậy, chủ doanh nghiệp cần làm rõ các tiêu chí đánh giá ngay từ đầu. Nếu công ty không xác định được các tiêu chí để giải nghĩa các quyết định sẽ gây hao phí thời gian, tiền bạc nhưng lại không đi đến đâu cả.

Để tránh điều này, công ty nên tiến hành kết hợp các cuộc khảo sát, thử nghiệm A/B, các hoàn cảnh khác nhau của người dùng và chỉ định trước các tiêu chí của sản phẩm/dịch vụ để đưa ra quyết định. 

Các tiêu chí này sẽ giúp cả tập thể cùng đối thoại dựa trên một khung chung và sử dụng dữ liệu có mục đích, chọn lọc hơn. Điều đó cũng có nghĩa, các tiêu chí này cần có sự tham gia xây dựng từ các bộ phận khác nhau (bán hàng, tiếp thị, vận hành, tài chính, nghiên cứu phân khúc khách hàng). Những quan điểm khác nhau sẽ tránh việc các ý tưởng hiệu quả bị chặn lại bởi tư duy chọn tối ưu hóa thay vì giá trị toàn diện cho doanh nghiệp.

Lưu ý đến những ý tưởng "nhỏ"

Các công ty có xu hướng đầu tư thời gian và tiền bạc để thử nghiệm các sáng kiến ​​lớn; trong khi bỏ qua những ý tưởng nhỏ có thể có tác động lớn hơn và ít rủi ro hơn. 

Để tránh điều này, chủ doanh nghiệp nên xây dựng quy trình cho phép nhân viên đề xuất những ý tưởng nhỏ đến lớn. Hệ thống đề xuất trực tuyến không tốn kém, nhất là khi đặt ra đúng câu hỏi cho nhân viên như: Bạn muốn đề xuất trên nền tảng nào của dịch vụ (trực tuyến, hệ thống mua hàng trực tiếp…)? Bạn muốn giải quyết vấn đề nào trong quy trình kinh doanh/phục vụ khách hàng? Ý tưởng của bạn là gì? Bạn có gợi ý gì về nguồn lực để thực hiện ý tưởng đó?

Vĩnh Phú