 |
Nobel Kinh tế là giải thưởng cuối cùng được trao trong mùa giải Nobel 2024. Ảnh: ABC News. |
Vào 11h sáng 14/10 (giờ Mỹ),ảiNobelKinhtếsẽgọitêa tức 16h cùng ngày ở Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển sẽ chính thức công bố người chiến thắng giải Nobel Kinh tế 2024.
Giải Nobel Kinh tế là giải thưởng cuối cùng được trao trong mùa Nobel hàng năm, sau các giải thưởng đã được trao cho thành tựu trong trí tuệ nhân tạo (vật lý và hóa học), hòa bình (tổ chức chống vũ khí hạt nhân Nihon Hidankyo), văn học (nữ văn sĩ Hàn Quốc Han Kang) và y sinh (nghiên cứu về điều hòa gene).
Quy trình đề cử, lựa chọn và trao giải Nobel Kinh tế cũng tương tự các lĩnh vực khác, với danh tính các ứng cử viên và thông tin liên quan được giữ bí mật trong 50 năm. Người chiến thắng giải Nobel Kinh tế sẽ nhận được huy chương, chứng nhận và 11 triệu kronor Thụy Điển (hơn 1 triệu USD).
Năm ngoái, giải Nobel Kinh tế đã thuộc về bà Claudia Goldin, 77 tuổi, Giáo sư tại Đại học Harvard (Mỹ).
Bà được vinh danh nhờ nghiên cứu về thu nhập và đóng góp của phụ nữ vào thị trường lao động, nhằm tìm hiểu nguyên nhân và cơ chế tạo ra sự chênh lệch giới trong thu nhập và tỷ lệ tham gia lực lượng lao động. Bà Goldin là phụ nữ thứ 3 nhận giải thưởng này trong vòng 55 năm qua.
Theo AFP, Mikael Carlsson, Giáo sư Kinh tế tại Đại học Uppsala (Thụy Điển), dự đoán rằng 2 nhà khoa học Nobuhiro Kiyotaki (Nhật Bản) và John H. Moore (Anh) có khả năng nhận giải cao nhất nhờ công trình nghiên cứu về tác động của các cú sốc nhỏ đến chu kỳ kinh tế.
Một ứng cử viên tiềm năng khác là nhà kinh tế học Susan Athey (Mỹ), nổi bật với nghiên cứu về thiết kế thị trường.
| Năm | Người đoạt giải Nobel Kinh tế | Công trình | Quốc gia |
| 2023 | Claudia Goldin | Thu nhập và đóng góp của phụ nữ vào thị trường lao động | Mỹ |
| 2022 | Ben Bernanke, Philip Dybvig và Douglas Diamond | Vai trò của ngân hàng trong khủng hoảng tài chính | Mỹ |
| 2021 | David Card, Joshua Angrist và Guido Imbens | Kinh tế lao động và phương pháp luận trong quan hệ nhân quả | Canada, Mỹ và Hà Lan |
| 2020 | Paul R.Milgrom và Robert B.Wilson | Thuyết đấu giá | Mỹ |
| 2019 | Abhijit Banerjee, Esther Duflo và Michael Kremer | Cách tiếp cận thực nghiệm trong giảm nghèo toàn cầu | Mỹ và Pháp |
Ngoài ra, các nhà kinh tế nổi tiếng khác như Philippe Aghion (Pháp), George Loewenstein, Kenneth Rogoff và Carmen Reinhart (Mỹ) cũng được kỳ vọng sẽ chiến thắng giải thưởng.
Daron Acemoglu, nhà kinh tế học người Mỹ gốc Thổ Nhĩ Kỳ, hiện là Giáo sư tại MIT, cũng được đánh giá là ứng viên hàng đầu nhờ nghiên cứu về ảnh hưởng của các thể chế kinh tế đối với thịnh vượng và nghèo đói.
Thực tế, giải thưởng này không nằm trong danh sách giải thưởng ban đầu được đề xuất trong di chúc của Alfred Nobel - "cha đẻ" của giải Nobel danh giá. Nó được bổ sung vào năm 1968 nhân dịp kỷ niệm 300 năm thành lập Ngân hàng Trung ương Thụy Điển - Sveriges Riksbank, đơn vị tài trợ quỹ cho giải thưởng này.
Đến nay, giải Nobel Kinh tế đã được trao 56 lần. Người chiến thắng trẻ nhất là 46 tuổi, trong khi người lớn tuổi nhất là 90. Mỹ đang là quốc gia thống trị giải thưởng này.